Hopp til innhold

Ferske boktips

Sommarens lange dagar og korte netter er perfekt for gode bøker.

En stabel med bøker, solhatt og solbriller på et bord i sola

BOKSOMMAR: NRKs litteraturkritikarar tipsar om nye, gode bøker i denne saka.

Foto: NRK

Her får du ekspert­hjelp til å finne fram i jungelen av nye bøker.

Vi oppdaterer lista jamleg med bøkene som har fått karakteren fem eller seks frå litteraturkritikarane i NRK.

Hopp direkte til boka du vil lese meir om ved å klikke på lenkene under, eller skroll vidare ned i artikkelen.

Les også 21 tips til opplevingar i sommar-Noreg

dødsing under Sup & Stup festivalen i Lillesand

Rett inn i Midtausten-konflikten

Bokomslag av "Gjenferdet inn" og portrett i svart/hvitt av Isabella Hammad. Terning som viser fem øyne.

BRITISK-PALESTINSK FORFATTAR.

Foto: Pelikanen forlag
  • Bok: «Gjenferdet inn» av Isabella Hammad, omsett av Bjørn Alex Herrman (roman)
  • Anbefalt av: Anne Cathrine Straume

Kan kunsten endre verda? Det er eit grunnleggjande spørsmål i den nye romanen til Isabella Hammad.

Ho skriv om ein britisk-palestinsk skodespelar som tek del i ei framsyning av Hamlet på Vestbreidda. Det er ikkje utan risiko: Skodespelarane meiner det ligg ammunisjon i orda til Shakespeare. Her er ord som kan brukast til å kritisere israelsk maktmisbruk og styrke den palestinske frigjeringsrørsla.

Hammad skriv djuptloddande om familie-relasjonar, om å høyre til, og om aktivisme i eit okkupert område.

Ikkje minst skriv ho klokt om korleis ein skodespelar må gå i seg sjølv for å kunne seie ord som er sanne og får politisk kraft.

Femti nyansar av Taliban

Portrett av Ayesha Wolasmal og omslag av boka "Tusen dager med Taliban". Terning som viser fem øyne.

RIK PÅ INNTRYKK.

Foto: Javier Aures / NRK/Kagge forlag
  • Bok: «Tusen dager med Taliban» av Ayesha Wolasmal (sakprosa)
  • Anbefalt av: Jonas Hansen Meyer

Ayesha Wolasmals vaks opp i Oslo, man har arbeidd med å koordinere vaksineprogrammet i Afghanistan i den globale partnarskapen mot polio. Der møter ho helsearbeidarar, vanlege afghanarar og toppolitikarar.

«Tusen dager med Taliban» gir eit unikt innblikk i korleis ein kan få innflytelse i møte med eit rigid og kvinnediskriminerande Taliban-regime.

Wolasmal gjer det også mogleg å forstå korleis talibankrigarar som blei forvandla til byråkratar over natta, kan lengte tilbake til ei enklare tid med jihad.

Wolasmals varme, temperamentsfulle og nokre gonger oppfarande stil, skaper fleire minneverdige scener. Nokre er humoristiske, andre svært dramatiske.

Blues på piano

Bokomslag av "Augustblå" og portrett av Deborah Levy. Terning som viser fem øyne

MUSIKALSK ROMAN.

Foto: Solum Bokvennen
  • Bok: «Augustblå» av Deborah Levy, omsett av Agnete Øye (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

På ein konsert spelar den feira pianisten Elsa feil. I staden for å rette opp, går ho av scenen. Ho orkar ikkje meir. Vedunderbarnet er blitt vakse, og det er vanskeleg. For kven er ho, om ho ikkje er god på piano?

I «Augustblå» utforskar Deborah Levy ein tematikk ho ofte er innom: Korleis bygge opp sjølvet når det kjennest knust og øydelagt?

I uhyre presise setningar skildrar ho einsemd og fortviling, men også fellesskap og kontakt. Dessutan alt det vakre verda trass alt har å by på, anten ein tar eit bad i salt sjø eller et ei mogen frukt.

«Forfattaranes forfattar» er fin lesnad også for andre enn forfattarar!

Åh, for ei bok!

Bokomslag av "Amy og Isabelle" og portrett av Elizabeth Strout. Terning som viser seks øyne.

EIT EMPATISK LØFT.

Foto: Leonardo Cendamo / Forlaget Press
  • Bok: «Amy og Isabelle» av Elizabeth Strout, omsett av Hilde Rød-Larsen (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

Etter kjempesuksess med bokseriane om Lucy Barton og Olive Kitteridge, kjem no Elizabeth Strout sin debutroman, «Amy og Isabelle», på norsk. Den er frå 1998, men verkar heilt fersk.

For nokre setningar! Kjærleiken til romanfigurane. Strout si empatiske innsikt i menneska sine tankar, minne, traume. Utbrota av kjensler! Det er på plass, alt saman, heilt frå debuten av.

Ei nydeleg påminning om løftet, gleda, trøysta som finst i god litteratur. Og at livet er ok, trass alt.

Jævla morosam

Bokomslag av "Jævla menn" og portrett av Andrev Walden. Terning som viser seks øyne

UVANLEG GOD DEBUTROMAN.

Foto: Joel Nilsson / Kagge
  • Bok: «Jævla menn» av Andrev Walden, omsett av Håvard Syvertsen (roman)
  • Anbefalt av: Knut Hoem

I denne lysande debutromanen fortel svenske Andrev Walden om oppveksten med ei mor, og sju ulike «pappaer» på 1980-talet.

Walden fortel historia nedanfrå, frå barnets perspektiv, men med ein klokskap og humor som ein sjeldan ser hos ein debuterande forfattar.

Boka fekk fullt fortent den høgthengande Augustprisen i 2023.

Litteraturleik

Portrett av Nicolai Houm og bokomslag av "Hver torsdag klokken nitten". Terning som viser fem øyne.

MODIG LEIK.

Foto: Julie Pike / Tiden
  • Bok: «Hver torsdag klokken nitten» av Nicolai Houm (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

Etter mange år med skrivesperre, er Nicolai Houm endeleg tilbake!

I denne romanen hans møter lesaren ei gruppe ulike menneske som går på skrivekurs i Drammen kvar torsdag klokka 19. Læraren deira heiter «Nicolai Houm». Han er ein lurvete figur.

Elevane fortel om han og kvarandre i vi-form. Det er eit uvanleg grep. Men artig!

Dei diskuterer litteratur. Diskuterer kvarandre. Deler tekstar, også med lesaren. Ei metoo-novelle. Ein western. Ei krimforteljing. Tekstar som saman seier noko om livet. Døden. Og leiken.

Eigen vri på tung barndom

Bokomslag av "Sluke verden" og portrett av Marte Mesna. Terning som viser fem øyne

SETNINGAR SOM SMILER.

Foto: Fartein Rudjord / Oktober
  • Bok: «Sluke verden» av Marte Mesna (roman)
  • Anbefalt av: Knut Hoem

«Gjer det nytt», skreiv poeten Ezra Pound ein gong. Marte Mesna debuterer med ein roman som tar for seg det vi kan kalle evige tema, men ho har si eiga vri på det, slik at det kjennest nytt.

Vi møter ei ung jente, som ber med seg ein over gjennomsnittet tung bagasje frå barndommen. Frigjeringa kjem når ho kjem seg bort frå familien, og flytter på hybel for å gå på vidaregåande skule.

Marte Mesna fortel historia med overskot og humor, og plasserer det heile ein norsk røyndom det er lett å kjenne seg att i.

Djervt om djevelbesøk

Bokomslag av "Djevelboka" og portrett av Asta Olivia Nordenhof. Terning som viser fem øyne.

ENGASJERT OG ENERGISK.

Foto: Albert Madsen / Oktober
  • Bok: «Djevelboka» av Asta Olivia Nordenhof, omsett av Trude Marstein (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

Går det an å elske under kapitalismen? er det brennbare spørsmålet for danske Asta Olivia Nordenhof i andre bind i ein bokserie som krinsar laust rundt Scandinavian Star-tragedien i 1990.

I «Djevelboka» vil ho vise alle at pengane er overalt. Også i dei næraste relasjonane våre. Pengar styrer liv. Kjærleik. Hat. Død. Ofte på måtar vi ikkje ser.

Det er originalt tenkt, og spanande løyst. Fullt av ein herleg energi, i ei bok som bryr seg lite om sjangrar og meir om idear.

Her får du alt frå ei forteljing om då djevelen tok med ei prostituert på tur, til sinte dikt om meiningslaus død.

Kort og intenst

Bokomslag av "I seneste laget" og portrett av Claire Keegan. Terning som viser fem øyne.

SANSELEG.

Foto: Frederic Stucin Pasco / Aschehoug
  • Bok: «I seneste laget. Historier om kvinner og menn» av Claire Keegan. Omsett av Merete Alfsen (noveller)
  • Anbefalt av: Anne Cathrine Straume

Irske Claire Keegan er ein utprega sanseleg forfattar. Ho går tett på alt ho skriv om, anten ho skildrar eit måltid mellom to som elskar kvarandre, ein uboden gjest som forstyrrar arbeidsroa eller eit hjarte fylt av lengt.

Ho skriv effektivt, men kort; kvart eit ord er naudsynt. Likevel får lesarane ei kjensle av å ha lese om eit heilt liv.

«I seneste laget» inneheld tre historier om kvinner og menn der det skjer noko uventa, og der vegen mot høgdepunktet i historia er like viktig som sjølve hendinga.

Dette er litteratur så intens at ein blir tvinga til å vere lydhøyr. Det er ein god ting.

Sjarmbombe om fattige misbrukarar

Bokomslag av "Demon Copperhead" og portrett av Barbra Kinsolver. Terning som viser 5 øyne

SINNE OG VARME.

Foto: Evan Kafka / Kagge
  • Bok: «Demon Copperhead» av Barbara Kingsolver, omsett av Kirsti Vogt (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

Ein gut blir fødd på golvet i ei husvogn på landsbygda i USA. Mor er 18 år, og både full og dopa idet fødselen startar. Og det er berre starten. Endå røffare skal det bli for unge Demon Copperhead.

Han er ein herleg hovudperson, av den typen ein seint gløymer. Fødd og oppvaksen i ein fattig fjellregion der folka blir kalla «hillbillies», eller til og med «white trash». Men kva gjer det med folk å kallast for søppel? Og kvifor blei denne regionen ei økonomisk bakevje?

Barbara Kingsolver skriv med like delar sint engasjement og varm kjærleik for Demon Copperhead og alle dei andre fjellmenneska.

Ho viser fram opioid-epidemien frå innsida, og diskuterer kva det vil seie å vere avhengig.

Triste tema, likevel med eit veldig løft. Kan Demon kanskje klare seg, trass alt?

Intenst om fanatisme

Portrett av Liv Mossige og bokomslag av "Eel have". Terning som viser 5 øyne.

FANATISMENS FARAR.

Foto: Anna-Julia Granberg / Cappelen Damm
  • Bok: «Eels have» av Liv Mossige (roman)
  • Anbefalt av: Anne Cathrine Straume

Liv Mossige skriv skremmande om kor gale det kan gå når nokon trekker forsvaret av jorda ut i det ekstreme. For korleis skal vi bli færre, når forskinga seier at vi er for mange på kloden?

Den vesle guten Bill og mor hans dreg frå Noreg for å bu i ein øko-landsby i Danmark. Mora skal arbeide som hjelpepleiar for ein mann med funksjonshemmingar. Bill går på skulen, der han får høyre at berre dei som gjer nytte for seg – og som er sterke – har rett til å leve på jorda.

På lågmælt og varsamt vis skriv Mossige fram forteljinga om eit sårbart barn i eit lukka og autoritært samfunn.

Herleg harselas

Bilde av Rebecca F. Kuang iført stroppeløs kjole og bokomslag av "Yellowface". Terning som viser fem øyne.

STOLEN SUKSESS.

Foto: AP/Gyldendal
  • Bok: «Yellowface» av Rebecca F. Kuang, omsett av John Erik Bøe Lindgren (roman)
  • Anbefalt av: Gerd Elin Stava Sandve

June og Athena er ein slags venninner. Begge er forfattarar. Athena med enorm suksess, June heilt utan.

Så då Athena døyr, heilt uventa, let June seg freiste: Ho stel venninna sitt bokmanus, som berre finst i eitt eksemplar, og skriv vidare på det sjølv. Sjølv om det handlar om kinesisk historie, sidan Athena var kinesisk, medan June er kvit.

Pytt pytt, er det så farleg? Bør ikkje alle kunne skrive kva dei vil?

Kinesisk-amerikanske Rebecca F. Kuang si første bok på norsk er ein herleg harselas over kulturkonfliktar og rasediskusjonar, særs i bokbransjen.

Vil June avslørast? Kva skjer i tilfelle då?

«Yellowface» er underhaldande og aktuell, med ein veldig driv.

Akutt om skolevegring

Portrett av Therese Aasvik og bokomslag av "Ingenstedsøya". Terning som viser fem øyne.

TRUVERDIG.

Foto: Vigmostad & Bjørke
  • Bok: «Ingenstedsøya» av Therese Aasvik (roman)
  • Anbefalt av: Knut Hoem

Ei mor og den 15 år gamle dottera har flytta til øya i Oslofjorden der mora vaks opp. Dottera har trekt seg vekk frå alt og alle, og nektar å gå på skulen.

Under det heile ligg spørsmålet om kven som er skyld i at dottera ikkje fungerer sosialt, og ikkje vil gå på skulen.

Litteratur kan på sitt beste ta opp i seg og diskutere viktige samfunnsproblem. Det skjer her.

«Ingenstedsøya» er rett og slett ein veldig god roman.

Verdifull vevnad av ord

Scholastique Mukasonga og bokomslag av "Den barbeinte kvinnen". Terning som viser seks øyne.

FORTEL HISTORIA TIL DEI DØDE.

Foto: Francesca Mantovani / Forlaget Press
  • Bok: «Den barbeinte kvinnen» av Scholastique Mukasonga, omsett av Agnete Øye (roman)
  • Anbefalt av: Anne Cathrine Straume

Sjå for deg eit gamalt familiealbum med bilete i svart-kvitt. Nokre er skarpe, andre meir duse av tida som har gått. Folka på bileta er kan hende borte. Men når ein ser på dei, vert dei levande.

Slike tankar får eg når eg les Scholastique Mukasongas personlege minnebok over mora. Ho var ei av dei nær ein million tutsiane som vart myrda i folkemordet i Rwanda i 1994.

Framfor eit brutalt bakteppe tenner Mukasonga små flammar av kvardagslykke og kvardagsutfordringar, og lar lesarane kikke inn i ein kultur som no langt på veg er fortid.

Ei gåve frå 50-talet

Bokomslag av "Maud Martha" og svart-hvitt-bilde av Gwendolyn Brooks som sitter bak en skrivemaskin. Terning som viser fem øyne.

SKARPT TIDSBILETE.

Foto: Oktober forlag
  • Bok: «Maud Martha» av Gwendolyn Brooks, omsett av Vibeke Saugestad (roman)
  • Anbefalt av: Anne Cathrine Straume

Korleis kan 34 små scener gi eit fullt bilete av eit heilt liv? Gwendolyn Brooks trekk vekslar på erfaringa si som lyrikar. Ho veit å fatte seg presist og kort.

Boka, som kom allereie i 1953, følgjer jentungen Maud Martha frå ho er sju – med store drøymar om merksemd og lykke – til ho er midt i 30-åra. No er ho husmor i ein stussleg liten hybel.

Og som eit under over alle under: Ho er ikkje blitt desillusjonert sjølv om draumane aldri vart realiserte. Tvert om vil ho bli den beste utgåva av seg sjølv og gripe livet så godt ho kan.

Denne boka frå svart arbeidarklassemiljø i Chicago i mellomkrigstida gir ei aktuell påminning om kva rasisme gjer med dei som vert undertrykte.

Les også Kritikarane sine favoritt­bøker frå 2023

Montasje av kritikarane sine favorittbøker 2023

Artikkelen blir fortløpande oppdatert med nye anbefalingar.

Fleire anbefalingar:

Fleire lesetips 2024

Lesetips 2023

Lesetips 2022

Lesetips 2021

Les også Boktips for barn

Gutt og jente på trampoline leser i hver sin bok

Les også Boktips for ungdom

tenåringsjente tar bok fra bokhylle

Publisert Oppdatert

NRK anbefaler

Brødrene Ingebrigtsen med nytt stunt: – Mangler skam og har høy innsats

– Bryt med det stive biletet unge kan ha av politikarar

Kulturstrøm

  • OL i Paris 2024

    Céline Dion gjør comeback i OLs åpningsseremoni

    Arrangørene av sommer-OL i Paris bekreftet fredag at den canadiske artisten Céline Dion skal opptre under åpningsseremonien.

    Arrangørene har tidligere hintet om at den internasjonale popdronningen skulle opptre, men først fredag kveld ble det offisielt bekreftet, melder CNN.

    Céline Dion slutter seg dermed til Lady Gaga og den fransk-maliske artisten Aya Nakamura på scenen. Hun forventes å synge «L'Hymne à L'amour» – en hyllest til den franske legenden Edith Piaf.

    55-åringen måtte tidligere i år avlyse sin verdensturné fordi hun er rammet av sykdommen «stiff person syndrome», en svært sjelden, nevrologisk sykdom.

    Opptredenen i Paris er Dions første siden hun fikk diagnosen.

    (©NTB)

    Celine Dion begins world tour in her hometown
    Foto: ALICE CHICHE / AFP
  • Film og serier

    Sendes på hemmelig oppdrag

    – Regissør Guy Ritchie er tydelig inspirert av klassiske «men-on-a-mission»-filmer. (...) Hans «The Ministry of Ungentlemanly Warfare» er løst basert på sanne figurer og hendelser under andre verdenskrig, men Ritchie behandler historien som en enkel machofantasi med tvilsom logikk og glimt i øyet, skriver filmkritiker Birger Vestmo.

    KJEKK KAR: Henry Cavill spiller sabotøren Gus March-Phillips i Guy Ritchies «The Ministry of Ungentlemanly Warfare».
    Terningkast 3 Film

    «Enkel machofantasi med glimt i øyet»

    ANMELDELSE: «The Ministry of Ungentlemanly Warfare».

Anbefalinger

dødsing under Sup & Stup festivalen i Lillesand

21 tips til opplevingar i sommar-Noreg

ANBEFALING: Planlegg sommaren med desse kulturtipsa.

Av Hilde Røiseland, Knut Anders Finnset og Rune Håkonsen
ALIEN: ROMULUS

10 filmer vi gleder oss til i sommer

ANBEFALING: Monstre, sci-fi, dårlig vær og superheltkomedie!
Gutt og jente på trampoline leser i hver sin bok

Anbefalte bøker for de mellom 3 og 13 år

ANBEFALING: Ferske barneboktips.

Av Anne Cathrine Straume

Norsk Presseforbund, logo.

Vi arbeider etter
Vær Varsom-plakatens regler
for god presseskikk.

Den som mener seg rammet av urettmessig publisering, oppfordres til å ta kontakt med redaksjonen. Pressens Faglige Utvalg (PFU) er et klageorgan oppnevnt av Norsk Presseforbund som behandler klager mot mediene i presseetiske spørsmål.

Nyhetstips 03030

Kontakt

Hjelp

Tjenester

Produksjon

Salg

Til toppen