For mange lesarar er dette årets viktigaste litterære hending. Tre år etter «Jernulven» er Siri Pettersen endeleg tilbake med bind to i det som skal bli ein trilogi: «Sølvstrupen».
«Sølvstrupen» syner tydeleg kvifor Siri Pettersen vert rekna som Noregs fantasydronning, og kva som har gjort henne til ein viktig litterær eksportartikkel også til det store Utlandet.
Magisk blod
I «Jernulven» rissa Pettersen effektivt fram eit rikt fantasyunivers, med byen Náklav i sentrum.
Náklav minner om ein klassisk mellomalderby, med steinhus som klynger seg til klipper over havet, tronge smau og eit slott på ei høgd.
Som fantasysjangeren krev, er her dessutan magiske element: Ein portal kan frakte folk og varer til andre byar på ein blunk – men må ha ein spesiell type blod(!) som drivstoff for å fungere.
Blod kan også brukast som rusmiddel. Men ikkje utan konsekvens.
Blodmisbruk kan gi ulvesjuke, som det ikkje finst nokon kur mot. Ulvesjuka er kanskje kopla mot ulvane som lurer i skogen utanfor bymurane.
Like magisk er det at nokre menneske i Náklav har klart å oppnå evig liv. Desse menneska vert kalla «varige», og er del av «Vardari». Også deira krefter er knytte til ein spesiell type blod.
STARTA TIDLEG: Siri Pettersen skreiv si første bok på bestefar sitt brevpapir frå Trygdekontoret. Då gjekk ho på barneskulen. Som vaksen starta ho som teikneserieskapar med «Anti-klimaks», «Smalt» og «Kråkene», før ho brakdebuterte som fantasyforfattar med «Odinsbarn» i 2013. Her i 2016.
Foto: Thomas Espevik / NRKEvig liv
«Sølvstrupen» lærer oss meir om alt dette blodet, og om Vardari.
Hovudpersonen er framleis 19 år gamle Juva. I «Jernulven» fann Juva ut at ho har magiske evner. Ho kan nemleg føle på seg når nokon er varige.
Juva sine magiske krefter heng saman med hennar heilt spesielle blodband til sjølvaste djevelen.
Idet «Sølvstrupen» startar, har ho det tungt:
Fanatisme
«Sølvstrupen» dreier seg mykje om religion. Om fanatisme.
Ein predikant dukkar opp i Náklav, og får kjapt mange følgjarar. Menneska ønsker enkle svar på vanskelege spørsmål. Heller dét, enn sjølv å ta vanskelege val.
Men verda er kompleks, viser Siri Pettersen, og sjeldan svart/kvit.
Ulvesjuka herjar i Náklav. Juva er jeger, med løyve til å drepe menneske med ulvesjuke.
Etter alt som skjedde med dei varige og med djevelen i førre bind, jagar ho dessutan Vardari. Men kven er eigentleg venn? Og kven er fiende?
Juva veit ikkje alltid.
Ho er inga perfekt heltinne, men ein forvirra og samansett figur, som ofte tar feil. Også når ho prøver på det gode.
Men ho har, bokstaveleg tala, hjartet på rette staden, og blod som brusar med rettvis harme.
Spanande eventyr
Siri Pettersen innleier boka med ein dedikasjon til alle som kjenner seg som Juva. «Til deg», skriv ho, og held fram:
Grandiost. Men godt.
Siri Pettersen skriv streite, greie setningar, fint krydra med kraftuttrykk ho sjølv har dikta, med røter i den religiøse praksisen i Náklav-universet. Det fungerer fint.
«Sølvstrupen» kan sjølvsagt lesast først og fremst som eit spanande eventyr – om enn ikkje frittståande, for det ville vere vanskeleg å forstå boka utan først å ha blitt kjend med dei mange menneska og problema i «Jernulven».
Men som ofte med fantasy, er det like interessant å lese Vardari-serien som ei spanande forteljing som like mykje handlar om verda utanfor fantasyuniverset.
Då vert første bind ei bok om å finne seg sjølv. Andre bok ei forteljing om å finne plassen sin i samfunnet, og blant menneska som utgjer det.
Høyr bokmeldinga i «Åpen bok: Kritikerne»:
Veldige kjensler
Siri Pettersen skriv om vennskap og omsorg, og om vanskelege sanningar.
Her er mykje vald, og veldige kjensler. Lyst og begjær, makt og herskesjuke. Sjukdom og galskap. Bødlar og offer. Svik, men også hjelp å hente, om ein har tillit.
Tradisjonar står mot moderne teknologi. Dei kan begge misbrukast.
«Sølvstrupen» sluttar dramatisk. Det stundar mot meir krig i Náklav i tredje og siste bind.
Juva er klar. Det bør også alle som set pris på god fantasy vere.
Hei!
Eg er litteraturkritikar i NRK, med særleg interesse for norsk og omsett skjønnlitteratur. Nokre av dei beste bøkene eg har lese i vår er «I morgen, og i morgen, og i morgen» av Gabrielle Zevin, og «Ixelles» av Johannes Anyuru. Bli også med på lesefest hos Jonas Hassen Khemiri, med hans roman «Søstrene», eller ein tur i Nord-Irland med Louise Kennedys «Overtredelser»!
