Modig leik

Kvar torsdag klokka 19 møtest ei gruppe kvinner og menn til kurs i kreativ skriving i Drammen. Saman utgjer dei eit vi.

Det er dette vi-et som fortel i Nicolai Houm sin nye roman.

Læraren på skrive­kurset i romanen heiter ikkje berre Nicolai. Han heiter Nicolai Houm.

Fiffig!

Lurvete fyr

Det er ein temmeleg lurvete figur, denne «Nicolai Houm» som underviser i skrive­kunst. Ikkje berre kjem han stadig for seint til timane. Var det ikkje han nokon observerte på byen seint ein kveld, tydeleg rusa og med ein tisse­flekk nedover buksa?

Det er ein morosam – og modig – leik forfattaren legg opp til. Den fungerer.

Kva er «verkeleg»? Og kva er «berre» dikting?

Skrive­læraren i boka lir av skrive­sperre. I verda utanfor boksidene har det gått åtte år sidan Nicolai Houm kom med si førre bok for vaksne ...

Frå første side er det klart at dette er ei bok kor som leikar seg. Kor Houm tar fleire risikable val.

Dei langt fleste vellukka.

«Hver torsdag klokken nitten» er kanskje litt ujamn, men reddar seg fint inn på sjarm og originalitet.

Vi som forteljar

Eitt slikt originalt grep hos Houm er å bruke første person fleirtal. Altså vi.

Det er sjeldan «vi» som fortel i bøker. Risikoen er stor for at den som les, kvir seg mot gruppa hen blir plassert i. «Eg er då ikkje slik som vi liksom er!»

Når forfattarar likevel skriv i vi-form, er det oftast for å poengtere likskapen mellom individa i vi-et. At dei tilhøyrer same gruppe.

Hos Houm er likskapen ganske liten. Folka går alle på kurs. Utover det har dei ikkje så mykje sams.

Vi-et i teksten utforskar desse ulik­skapane. Viser korleis felles­skap oppstår.

Forteljingar i forteljinga

Kurs­deltakarane blir betre kjende med kvarandre.

Dels gjennom det folk seier på kurs­kveldane. Endå meir gjennom tekstane dei skriv. Desse er spreidde utover romanen.

Ei metoo-novelle. Western sterkt inspirert av Morgan Kane. Ei krim­forteljing kor sjølvaste Harry Hole dukkar opp. Litt slam­poesi. Ein dæsj americana. Ei papir­knitrande tørr utgreiing om traséval for jernbanen, og ei uventa saftig soge om slekts­band.

Ulike sjangrar. Likevel personlege tekstar, kvar på sin måte. Tekstane røper det fasaden gøymer.

Slik utforskar «Hver torsdag klokken nitten» dei verkeleg store temaa. Vennskap. Forelsking og kjærleik. Liv og død. Den ein er målt mot den ein ønsker å vere.

Heile tida medan «vi» peikar på at det er litteratur, dette. At alt vi les. Blir fortalt. Av nokon, til nokon. Livet følger ikkje alltid den oppbygginga ein ventar seg av litteraturen:

Livet og litteraturen

Alle desse forteljingane i forteljinga bryt også med det lesaren av ein roman kanskje ventar.

Dei gir variasjon. Men bryt også opp ramme­forteljinga. Det blir ein del stopp og start i romanen som heilskap.

Den som elskar westerns, får berre litt frå cowboy-land, før det igjen skal handle om folk i Drammen i vår tid.

Den som er engasjert i kurs­deltakarane i Drammen, må plutseleg lese ein tekst frå USA i hippietida. Og så vidare.

Det krev sitt av forfattaren å dra lesaren gjennom så mange ulike sjangrar, stemmer, historier.

Men Nicolai Houm klarer det fint i dei fleste tilfella.

Så får det heller vere at det bryt litt med realismen at så mange av elevane skriv så gode tekstar, som attpåtil passar så fint inn i romanen som heilskap. Dette er dikting.

Her er hint om at nokon kjem til å døy. Men kven? Og når? Neppe den ein venta. Neppe då ein venta det. Livet er ikkje litteratur. Det følger sine eigne lover.

Det er inga lærebok i skrive­kunst, dette. Men ei raus forteljing om vennskap og litteratur er det blitt, fint krydra med greie klyper humor og rause dosar alvor.