Henrik Wold (37) er overlege på eit universitetssjukehus med utsikt til å bli avdelingssjef når gamle Ulriksen snart skal trekkje seg tilbake.
Allereie på første side anar vi at denne suverene alfahannen, som har total kontroll, må falle. Alle suverene menn i norsk samtidslitteratur fell før eller sidan.
Spørsmålet blir derfor:
Skal han fellast av tabbar ved operasjonsbordet, der han er gastrokirurgen som får beundrande blikk frå teamet sitt? Kjem det til å skjere seg i forholdet til den vakre, dyktige og beundrande kjærasten Hedda?
Eller ligg kimen til fallet innebygd i maskineriet hans, i måten han nærmar seg verda på?
Med skummel sans for det perfekte
Valet av uttrykket «maskineri» er ikkje tilfeldig, ettersom vår mann ser på kroppen som ein maskin og kirurgi som reparasjon, noko som er presist og elegant fanga opp på omslaget signert Exil design.
Det går for så vidt an å sjå det slik; vanskane oppstår når han tek til å tenkje høgt om kva ein bør gjere med maskinar som aldri kjem til å bli heilt velfungerande att.
Eller altså: folk med kroniske og dødelege sjukdommar.
Ida Hegazi Høyer gjev oss orkesterplass til Henrik Wolds indre liv gjennom ein ganske kort og intensiv periode av livet.
Det er her Hedda er klar for å ta forholdet eitt steg vidare (jeg er 36 år, Henrik) mens ein operasjon ikkje går slik den skal (er det hans skuld, står sjefsstillinga i fare?), og far hans gjer det tydeleg at han er skuffa over at sonen aldri tek kontakt med han lenger.
Moral som rivnar under press
Vi er altså i det for Henrik ugreie feltet der folk ikkje er maskinar, men menneske med kjensler og behov. Han må vise andre kvalitetar: Han må lytte, vise omsorg og omtanke.
Eller i alle fall late som.
Og her kjem eit anna og kanskje vel så tydeleg trekk frå bøkene til Ida Hegazi Høyer tydeleg fram, nemleg studiet av enkeltindividet og det sosiale spelet.
Det går an å seie at der er vi alle, forfattarar eller ei, men Høyer går intensivt til verks:
Ho har sendt ein mann til ei mennesketom øy for å realisere seg sjølv i naturen. Ho har latt ei ung kvinne smelte saman med kjærasten og slik miste seg sjølv.
Henrik vil leve i det sosiale, men ha full kontroll. Han vil gå frå sjukesenga når pasienten blir for emosjonell, og han er saman med Hedda for å ha det hyggeleg, ikkje for at dei skal «snakke ut om forholdet».
Under press rivnar moralen som ein dårleg sydd sutur.
Prosa som lyser opp mørke historier
Ida Hegazi Høyer er ein forfattar med skarpt blikk og treffsikre formuleringar.
Henrik er ein kynisk karrierist som berre skrur på kjensler når det tener han sjølv. Ingen likar vel slike?
Og det er her eg skal kome med ein eine, kritiske merknaden til «Kirurgen»:
Det er for enkelt å distansere seg frå Henrik, på sitt verste nærmar han seg karikaturen. Lesaren kan studere fallet og gosse seg, utan å bli var bjelken i eige auge.
Romanen ville vore farlegare om forfattaren hadde teke hovudpersonen meir i forsvar.
Dette skal likevel ikkje stå i vegen for konklusjonen som er klar: Ida Hegazi Høyer har ei sjeldan evne til å skildre urolege sinn som ikkje finn ut av det med omverda.
Og det i ein prosa som lyser opp mørke historier.
Hei!
Eg er hovudkritikar av skjønnlitteratur i NRK. Les gjerne bokmeldingane mine av «Aleksandra» av Lisa Weeda, «Tillit» av Hernan Diaz eller «Fri. En oppvekst ved historiens ende» av Lea Ypi.
