Demente augustklisjear

Like før han døydde byrja Gabriel García Márquez, den colombianske nobelpris­vinnaren i litteratur, på ein roman om ei kvinne midt i livet som heitte Ana Magdalena Bach.

I august kvart år reiser ho til ei karibisk øy, der mora insisterte på at ho ville gravleggast.

Dottera legg blomar på grava, gladiolar, og blir natta over på eit hotell. Der møter ho ein mann, ein ny ein, kvart år.

Dette tilfeldige møtet, eller lengselen etter eit slikt møte, set det vanlege livet hennar på fastlandet med mann og dotter i spel.

Skulle ikkje livet ha meir å by på enn dette?

Mystisk framand

Når det også dukkar opp referansar til klassisk musikk, byrjar denne forteljinga å minne om ei anna lita bok skrive av ein annan nobelpris­vinnar, som kom ut tidlegare i år.

Ei middel­aldrande spansk­talande kvinne spelte nemleg også hovudrolla i «Polakken» av den sørafrikanske forfattaren J. M. Cotzee.

Eit plutseleg, tilfeldig kjærleiks­møte var tema også der. Eg tar meg i å lure på om dette er ein hemmeleg bodskap frå desse gamle forfattarane.

Er det den plutselege, overveldande kjærleiken med «A Tall Dark Stranger» det einaste som er verdt å skrive (heim) om når ein står på kanten av grava?

Skulle skrinleggast

Men lenger kjem eg ikkje med å sjå etter samanhengar mellom desse forteljingane, skrivne av nobelpris­vinnarar mot slutten av livet.

Da Cotzee publiserte si gjennomarbeidde og morosame forteljing var han framleis ved sine fulle fem (får vi tru). Marquez gjekk ut av tida i 2014.

«Vi ses i august» skulle eigentleg vere ei av fleire forteljingar om Ana Magdalena Bach. Men García Márquez, som på denne tida hadde utvikla demens, meinte sjølv at det han skreiv ikkje heldt mål, og bad forlaget og arvingane om å skrinlegge prosjektet.

Korleis det har seg at dette likevel vart ei bok til slutt, fortel bokas redaktør om i eit omstendeleg og snakkesalig etterord.

Mange menn

Forfattarar har ikkje alltid rett når dei vurderer kvaliteten på eigne verk. Hadde Max Brod følgt oppfordringa til bestevenen Franz Kafka om å brenne breva og notatbøkene hans, hadde verda vore eit heilt unikt stykke verdslitteratur fattigare.

Men i dette tilfellet hadde Gabriel García Márquez rett – det held ikkje mål.

Kvinna i denne historia sjekkar opp så mange menn at det blir krevjande å skilje dei frå kvarandre.

Heller ikkje familien hennar på fastlandet rekk vi å bli kjent med. Klisjeane står, om ikkje i kø, så dukkar dei i alle fall opp med jamne mellomrom når dei involverte gjer seg klare til å «gi seg hen til bunnløs lykke» på dei ulike hotell­romma.

Omsetjar Kaja Rindal Bakkejord må vel ta sin del av ansvaret for mosegrodde ord og vendingar som denne:

Burde ikkje vore gitt ut

At boka også har noko av den karibiske kjensla som bøkene til Gabriel Garcia Marquez elles er velsigna med, er heller eit argument for å gå tilbake til dei sentrale verka i forfattar­skapen.

«For meg er minnet på ei og same tid både råvare og verktøy. Utan det har eg ingenting», fortalde Marquez til borna sine.

Då er det meir enn underleg at etterkommarane vel å gi ut noko faren skreiv då han leid av langt framskriden demens.