Morskraft på bratte fortau

I ei tid der barsel­opprør, bunads­gerilja og nedlegging av føde­stover frå tid til anna har prega nyheitene, vert det denne våren spelt to nyskrivne teater­stykke ved dei to store region­teatera på Vestlandet.

«Mødre­variasjonar» ved Teater Vestland er eitt av dei. Det er eit tanke­vekkande, rikt og muntert mors­stykke der ulike mødre­erfaringar vevar seg fint inn i kvarandre og skapar eit nyansert bilete av kva ei mor kan vera.

Om det stemmer at den typiske teaterbillett­kjøparen i Noreg er ei 50 år gammal kvinne, trur eg Teater Vestland har treft blink.

Inn til beinet

Med det same eg har dumpa ned i teater­setet og gjort meg klar til framsyning, ser eg noko i side­synet. Ei ung jente brøytar seg fram på rada der eg sit. Rada er sjølvsagt full, og jenta har ein diger mage, men ho skal forbi.

Eg ser ho er skodespelar, og eg må le. Eg samlar opp alt eg nett har landa i setet: jakka, skjerfet, sekken, skrive­boka, flaska med vatn og pennen medan eg lagar til plass og ho bukserer seg forbi.

Denne starten likar eg. Jenta med magen ser heilt vanleg gravid ut: Ikkje spesielt fjong, men med ei kraft og ei vilje som seier «Her kjem eg med magen min. Og me skal fram!».

Slik er ho eit godt bilete på framsyninga «Mødre­variasjonar»: Dramatikar Lene Therese Teigen har skrive seg inn til beinet av det å verta mor, både som det arbeidet det er å bera fram eit barn, men òg om det å vera mor som eit arbeid og ei rolle som aldri forsvinn.

Alt i eit vest­norsk land­skap med bakkar, berg og bruer – frigjerande fritt for barne­vogner med kopp­haldarar til kaffi-to-go eller siste skrik på utstyrs­fronten.

Vev av stemmer

Dramatikar og regissør Teigen nyttar her, som ho òg har gjort før, fleire stemmer inn i forteljinga.

Dei fire skode­spelarane spelar fire roller kvar, og slik får framsyninga eit fint spenn frå olde­mødrer til tanter og venninner. Saman vert dei ein vev av stemmer ein kan kjenna seg att i og dannar eit heilskapleg bilete av mors­erfaringar.

«Mødrevariasjonar» følger fire førstegongs­fødande – med varierande grad av planlagde graviditetar - frå barsel­treff til ungane er ti år gamle.

Sjølve starten av framsyninga er litt trå, mykje skal presenterast, og replikkane flyt ikkje så godt. Premissane vert like fullt godt etablerte, for eksempel tanken om alt ein skal gjera rett.

Første scene har tittelen «Eg skal bli ei god mor» – og i det ligg det lag på lag av forventningar dei gravide vert påførte av seg sjølv og omverda. Som å strikka, få det til, laga fine plagg, gjera det sjølv.

Hand­arbeid til småbarn er det i stor grad kvinner som driv med, og strikke­garnet går som ein tråd gjennom heile framsyninga. Også i hand­arbeidet ser ein variasjonar – nokre får det til, nokre raknar det berre for. Nokre gjennomfører fordi dei må.

Bakkar og berg

Dei fire førstegongs­fødande har kvar sine reiser, og historiene deira kjem fint fram og skapar karakterar som viser kor komplekst morslivet er. Utviklinga hjå fleire av dei er spanande og medrivande, og framsyninga er sterkt prega av håp.

Samspelet er solid og muntert, timinga er god. I tillegg tek scenograf Christine Lohre Vestlandet på kornet: Her er kulissar som vert til bratte bakkar og umoglege fortaus­kantar for dei fire mødrene der dei trillar av garde på barsel­vitjingar.

«Mødre­variasjonar» har eit stort humoristisk potensial som vert herleg forløyst av dei fire skode­spelarane.

Scena frå gamle­heimen med strikkande olde­mødrer er slik sett eit høgde­punkt. Men ho står litt åleine i saman­hengen, ho er eit såpass artig innslag i framsyninga at ein kunne fint vore innom ho ein runde til.

«Mødre­variasjonar» speglar livet med samlivs­brot, sjuke ungar, ungane ein aldri fekk, samt krevjande mødrer og kampen for sjølvstende. Mest av alt viser ho korleis det å verta mor handlar om å forsøka å ta kontroll over noko ein ikkje kan kontrollera.

Nett slik dei klumpete gravid­magane er knytt fast med belte rundt skodespelarane, dei er både ein og to på same tid. Det ligg eit slags håp i å sleppa kontrollen, for livet kan driva seg sjølv – langt på veg.

Ein må berre pressa seg fram der det trengst – anten det gjeld å forsera ei seterad full av utolmodig teater­publikum eller be om ei hand for å komma seg over ein litt for skummel fortaus­kant.

Alt dette viser Teater Vestland humoristisk og fint i eit tanke­vekkande og livfullt stykke. Det er absolutt eit stykke for alle med morserfaringar.

Om det er like mykje å hente for han far, er ikkje like sikkert.