Opphøgd arbeid

Då Lars Mytting gav ut sakprosa­boka «Hel ved», hadde han nok ikkje sett føre seg at ho skulle verta teater.

Men nett det har ho blitt – eit slags sakte-teater der eit arbeids­lag gjennomfører dagens prosjekt: å fella ei bjørk.

Og mannen, han gjekk seg i vedaskog

Den store hovud­scena på Det Norske Teatret er eit ope rom i denne framsyninga.

Her er mykje luft, mykje sag­mugg, ein rund­stabel med ved, ei bjørk.

Og: ei arbeids­brakke frå Moelven, nokre musikk­instrument – og musikar Stein Torleif Bjella sin eigen traktor, frakta frå heim­plassen i Hallingdal.

Sjølv er Bjella i teateret blitt leiaren for eit arbeids­lag som skal jobba med ved­hogst i «Heil ved». Skogs­arbeidet sit tydeleg i rørslene hans, dette har Bjella gjort før.

Heime i Hallingdal har han sin eigen veaplass. Truleg er han van med å fella meir enn ei bjørk for dagen.

Men på Det Norske Teatret syng han òg, han og skodespelar-arbeidslaget tek seg ein trall rett som det er.

Hogst­livet verkar vera hardt, fritt og meinings­fylt.

Sagprosa

Mytting si bok handlar om vedfyrings­tradisjonar. I teateret vert boka arbeidd ut på scena, så å seie.

Det er knappast ein replikk i heile framsyninga, mykje av arbeidet vert gjort i stille. Regissør Erik Ulfsby har skapt eit meditativt rom der ein sit og ser på andre arbeida.

Det er ingen dramatikk eller konflikt i stykket.

Det gjer at det er lite å investera kjensler i. Ein kan heller lena seg tilbake og sjå arbeidet bli gjort. Det gjer «Heil ved» til ei fred­full oppleving.

Stein Torleif Bjella har skrive underlags­musikk til stykket, i tillegg til fleire nye låtar om hogst og vedliv. Underlags­musikken er riff-prega, men kunne hatt meir driv i seg med tanke på at det er teater­musikk.

Låtane til Bjella får ein heilt eigen plass i framsyninga. Song­tekstane er dei einaste tekstane som vert framførte av dei på scena.

Det gjer at ein som publikummar lyttar ekstra. Og Bjella har mykje på hjartet.

Han syng fram arbeids­karen i songane sine, syng om verdien av det langsame, harde arbeidet som skal halda oss varme om vinteren.

Han syng om eit behov for å kjenne at ein trengst, at arbeidet er viktig, at det har ein plass i ei tid der alt skal gå så raskt.

Eg trur Bjella treff ein nerve hjå mange i det han syng.

Opphøgd arbeid

Når det ikkje er replikkar i stykket, vert òg dei kunstnarlege verke­midla som lys og lyd sentrale.

«Heil ved» gjer ein ærleg dags arbeid om til kunst.

Moelven-brakka, Bjella sin Massey Ferguson 133, reiskapar og vedstubbar er både naudsynte for arbeidet og nesten som objekt i ei kunstutstilling på same tid.

Når motor­saga går, er arbeidet lyssett så ein verkeleg ser sponen som fyk. Detaljar i ved­hogsten blir lyste opp, blir gitt tyngd gjennom kunstnarlege verke­middel.

Eg trur mange vedkjennarar vil setta pris på å sjå det opphøgde arbeidet og, kunsten i det når det blir gjort til teater.

Det kjente arbeidet vert løfta opp til å bli noko ekstra vakkert.

På innsida

«Heil ved» er ei fin stund i teateret. Samstundes saknar eg litt meir driv, både i underlags­musikken og i framsyninga elles.

Det fine arbeidet blir skjemma med tekst­brokkar som vert projiserte på bakveggen, dei gjer at framsyninga til tider bikkar over i klisjé-land.

Eg skulle òg gjerne sett meir enn berre arbeid. Framsyninga kunne gjerne sleppt publikum til på innsida av desse arbeids­karane – ikkje berre i handling, men òg verbalt.

For på innsida der finst det mykje klokt, det er eg heilt sikker på.