Fleire og fleire ser dokumentar­film på kino – no blir støtta kutta

Etter fleire år med ei målretta og bevisst satsing på norske dokumentarfilmar, kan filmskaparane glede seg over internasjonal merksemd, prisar og gode besøkstal.

Nesten 100.000 har sett Margreth Olins dokumentarfilm «Fedrelandet», som også var Noregs Oscar-kandidat i år.

Den mykje omtalte filmen «Ibelin» er blant dei best besøkte filmane på kino for tida, og sett av over 50.000 personar sidan premiera førre helg, viser tal frå Film & Kino.

Filmen fekk også pris under filmfestivalen Sundance nyleg. Det fekk også filmen «Ukjent landskap», som har premiere 5. april.

Reagerer på kutt

Men i budsjettet for 2024 skrur Norsk filminstitutt igjen krana for dokumentarar. Dei har kutta posten med 4 millionar kroner.

Det overraskar regissør Rebekka Nystabakk.

– Det kjennest som ei veldig rar timing når ein ser at norsk dokumentarfilm har gjort det så utruleg bra, seier ho.

Nystabakk er aktuell med filmen «Sau», om ein ny generasjon som tek over sauedrifta på eit småbruk i Nordland.

Filmen er kjøpt inn av mediehuset The Guardian. Ho fryktar for framtidige prosjekt når det blir mindre pengar i dokumentarpotten.

– Det er allereie vanskeleg å lage dokumentarfilm, og det blir ikkje lettare med desse kutta. Vi veit det blir tøffare å få pengar til nye prosjekt.

Prioriterer spelefilm

Nystadbakk får støtte frå Norsk filmforbund, som er sterkt kritiske til kuttet som no kjem, og synest det skjer på eit underleg tidspunkt.

– For oss i Filmforbundet er det både heilt uforståeleg og heilt unødvendig å kutte dokumentarfilmen akkurat no. Det tek tid å lage film. Resultatet kjem nokre år etter at ein har sett inn støyten. Og når ein har skapt seg eit heilt unikt momentum, må ein bygge vidare på det, seier forbundsleiar Elisabeth Sjaastad.

Avdelingsdirektør Terez Hollo-Klausen i Norsk filminstitutt seier dei forstår reaksjonane som kjem som følge av kutta, men at dei i år har valt å prioritere spelefilmar i budsjettet.

– Ideelt skulle vi gjerne ha kunne halde same nivå som i fjor, og ikkje kutta i budsjettet. Men det har vi altså gjort fordi spelefilmen treng å bli styrka. Han har ikkje hatt den same gode veksten som dokumentarfilmen har hatt dei siste åra.