Unge vil løyse omsorgskrisa, men får ikkje studieplass: – Skremmer meg

– Det er det eg har lyst til, å hjelpe andre menneske, seier Andrea Kristine Refvik Volle.

Saman med to klassevenninner øver ho på å måle blodtrykk og oksygennivå i blodet. Dei vil inn i eit yrke samfunnet har svært stor bruk for.

Noreg vil mangle rundt 28.000 sjukepleiarar i 2035, varslar Statistisk sentralbyrå (SSB).

Årsaka er at vi blir stadig fleire eldre som treng helsehjelp og omsorg.

Det er ikkje norsk ungdom det står på. 13.370 personar har sjukepleiarutdanninga som fyrsteval til hausten, viser tal frå Samordna opptak.

Problemet er at det berre finst 5100 studieplassar.

– Det er jo trist om vi ikkje får utdanna oss fordi det manglar plass. Då vil jo halde fram med å mangle sjukepleiarar, seier Refvik Volle.

Alvorleg og dramatisk samfunnsproblem

Ein av tre kommunar tvilar på at dei kan gi heimebasert omsorg til alle som vil i framtida.

Det viser ei undersøking NRK har gjort blant toppleiarane i norske kommunar.

Leiar i Sjukepleiarforbundet, Lill Sverresdatter Larsen, kallar situasjonen «alvorleg og dramatisk».

– Alt i dag merkar pasientar, pårørande og helsearbeidarar konsekvensane av at det manglar livsnaudsynt kompetanse, seier ho.

Befolkning over 70 år:

Ifylgje forbundet er det fleire ting som må gjerast: Altfor mange sjukepleiarar jobbar deltid, avgangsalderen er i snitt på 58 år, og nær halvparten fullfører ikkje studiet.

I tillegg viser tal frå SSB at stadig fleire sjukepleiarar sluttar i jobben. Høgt arbeidspress og låg bemanning får skulda.

– Ein må styrke utdanninga slik at ein får folk gjennom, seier Larsen.

Ho legg til at utkantane vil merke det fyrst, men at også storbyane vil kjenne konsekvensane.

NRK har tidlegare fortalt om korleis kommunar i distrikta tilbyr «frynsegode» for å skaffe sjukepleiarar.

Utan at det nødvendigvis hjelp.

• Les meir: Bygda lokka sjukepleiarar med 150.000 kroner – fekk berre to søkarar.

Høie: Vi må jobbe på alle frontar

Helse- og omsorgsminister Bent Høie (H) gler seg over at dei unge vil inn i helse- og omsorgsyrka. Han meiner det er den samla utdanningskapasiteten som er eit problem.

– Det er ikkje berre å auke talet studieplassar, helsestellet må ha gode nok praksisplassar som ein del av studia, seier Høie.

I dag sluttar ein av fem sjukepleiarar i løpet av dei fyrste ti åra etter at dei er ferdig utdanna.

– Vi må halde på mange av desse i yrket, redusere bruken av deltid, og jobbe på alle frontar for å unngå ein dramatisk sjukepleiarmangel, seier Høie.

– Skremmande med så få studieplassar

I Stryn er elevane i gang med å teste blodtrykket til kvarandre.

– Ei interessant øving midt i russetida, ler dei.

To av dei har alt hatt deltidsjobb på omsorgssenter, og har med eigne auge sett at det er bruk for meir arbeidskraft.

– Det verkar som eit variert yrke, men det skremmer meg at det er så få studieplassar, seier Malin Grothaug Myklebust.

Denne saka er ein del av «Den store folkevandringa», eit samarbeidsprosjekt mellom lokalaviser organisert i Landslaget for lokalaviser (LLA), Senter for undersøkende journalistikk (SUJO) og NRK.