Dei fleste bygdeungdom er som Truls. Dei vil bu, leve og døy på bygda.

– Viss eg finn ei jente som vil bu i byen, så trur eg det blir vanskeleg, seier 17 år gamle Truls Bernhardsen.

Han har nettopp blitt spurt om korleis det blir om ein framtidig partnar ikkje vil bu i Kariel i Aust-Finnmark.

Truls har nemleg ein klar plan. Han ønsker å leve livet sitt i heimbygda, langs Varangerfjorden, litt utanfor Vadsø.

Bygda er attraktiv for mange unge

Truls tilhøyrer fleirtalet av norsk bygdeungdom: Dei som gjerne vil bli buande på bygda. Det kjem fram i ei undersøking som Distriktssenteret står bak.

1.464 norske ungdommar er spurt om kva dei tenker om eit liv på bygda.

• 65 prosent av dei som i dag bur i norske distriktskommunar seier at dei ønskjer eller planlegg å bli buande på bygda.
• 40 prosent av dei som i dag bur i meir sentrale strøk seier seg «einige» eller «litt einige» når dei skal svare på om eit liv på bygda er aktuelt.

For ein del av dei minste distriktskommunane er det viktig å få den lokale ungdommen heim igjen. I fleire bygder opplever dei kvart år at heile årskull med ungdom flytter bort frå kommunen for å få seg utdanning eller skaffe seg jobberfaring. Langt frå alle kjem heim att.

NRK har snakka med Truls og andre bygdeungdom rundt om i landet om kva dei tenker om å bli gamal på bygda.

Partnar, barn og jobb

Truls bruker ein del tid på «Tonje». Det er fiskebåten som han har kjøpt, og som kan bli arbeidsplassen hans i åra som kjem.

Men som alle andre tenåringar veit han at livet kan ta nye og store vendingar i åra sin kjem. Ein partnar og barn kan bli aktuelt ein dag, og difor er det viktig å vite at han bur på ein stad kor det er fint å vekse opp. Slik som i Kariel.

– Eg trivest her og vil at mine ungar skal oppleve det same som meg, seier Bernhardsen.

Å bu i ein by kjem ikkje på tale for Truls.

– Eg har vore i byen, og eg vert sliten av det, seier tenåringen som likar godt å vere ute i naturen, fiske og gå på jakt.

Truls passar godt overeins med det som kjem fram i undersøkinga. Dei som er mest positive til å leve på bygda hever fram enkelte sider ved bygdelivet som er viktige for dei:

• Oppvekstmiljøet for framtidige barn.
• Det er lettare å kjenne lokalsamfunnet godt.
• Større sjanse for å kunne bygge sitt eige hus.
• Lett tilgang til naturen.

Når bygda vert for lita

Men, bygda leverer ikkje på alle frontar. Blant dei som er skeptiske til å bli gamle på bygda er det nokre minus som ofte vert framheva:

• Færre jobbmoglegheiter
• Mangelen på eit levande sentrum
• Dårleg kollektivtilbod

14 år gamle Camilla Dahl er frå Sel kommune i Gudbrandsdalen, og synest heimbygda er litt for liten om ho skal ville bu der når ho blir gamal.

– Det bør bli litt fleire ting å gjere. At det ikkje er ein litt trist plass, seier Dahl.

Butikkar og fleire aktivitetstilbod til ungdommar er noko ho tenker kunne gjere heimstaden meir attraktiv.

Og dette er også noko som vert tydeleg i undersøkinga. Når ungdommane vert spurde om kva dei tenker er negativt ved å bu på bygda, så er mangelen på sosiale møteplassar eit sentralt punkt.

Det er også ein tendens til at dei som ikkje er heterofile, eller dei som har foreldre frå eit anna land, er mindre positive til å busette seg på bygda.

Forventningane frå vener og familie

Kva seier vener og familie om du ikkje vil bu i heimbygda? Det er også eit tema i undersøkinga.

• 33 prosent av dei spurte seier at dei bryr seg om kva familien meiner når dei skal bestemme seg for kor dei skal bu.
• Cirka 17 prosent seier at dei bryr seg om kva venene meiner.

LES OGSÅ: «Om eg ikkje flyttar heim, er det mi skyld at bygda døyr?»

Det å snakke om å flytte frå bygda er eit litt sårt tema, seier ungdom som NRK møter på Byremo i Agder.

– Eg trur ikkje foreldra mine hadde sagt så mykje på det, fordi dei skjønner det med tanke på jobb og slikt. Men eg trur jo samtidig at dei vil ha meg nær dei, så det er jo litt trist også, seier 17 år gamle Hanne Abusland.

Ho og venene er i ein fase av livet kor dei etter kvart må bestemme seg for kva dei skal gjere vidare. Ein av dei som har bestemt seg for å bli att på Byremo er Jonas Flottorp.

– Det er jo litt trist å sjå at det er ein del som flytter bort frå bygda. Det har jo ein sjarm ved seg. At dei heller vil inn til byane, det skjønner eg meg ikkje heilt på personleg, seier Flottorp, som allereie har busett seg på Byremo, og som ikkje har nokon plan om å flytte på seg.

Ti ungdomsråd til regjeringa

Undersøkinga er ein del av arbeidet til Ungdommens Distriktspanel, og målet har vore å gje regjeringa ti gode råd til korleis ein kan gjere distriktet meir attraktivt for fleire ungdommar.

Måndag denne veka vart dei ti råda gitt til statsminister Erna Solberg og distriktsminister Linda Hofstad Helleland.

– Me har allereie starta å jobbe med forslaga. Det er eit veldig grundig arbeid ungdommane har gjort. Dei er optimistiske på vegner av distriktet si framtid, og det er også vi i regjeringa, seier distriktsminister Linda Hofstad Helleland.