Har inntaksstopp på unge menn

– Eg får mange førespurnader frå folk som vil skrive og vera kritikarar, og det er flest menn. Vi har ikkje så god kjønnsbalanse i kritikarstaben, så nå har eg innført inntaksstopp på unge, flinke menn.

Det seier Karin Haugen, som er redaktør i Bokmagasinet i Klassekampen. Ho meiner det er vanskelegare å få kvinner til å skrive kritikk.

– Kvinner seier oftare nei enn menn. Vi har fleire profilerte kvinner i redaksjonen, men når vi hentar inn eksterne skribentar må vi tenkje over kjønnsbalansen. Viss ikkje sklir det heilt ut.

NRK har gått gjennom over 500 av årets bokmeldingar frå åtte ulike aviser. Tala viser at kvinnelege kritikarar er i mindretal, og at mannlege forfattarar i svært stor grad blir melde av mannlege kritikarar.

Sjå tala her:

Karin Haugen meiner det er eit problem at litteraturkritikken blir kjønnsdelt.

– Somme gonger kan det bli nesten parodisk. Når det kjem ein stor biografi eller ei litt tung sakprosabok, kan ein i ettertid sjå at det nesten berre var menn som omtalte dei.

Kvinner blir lesne annleis enn menn

Forfattar Ellisiv Lindkvist gav tidlegare i år ut boksingelen «Oh, Kulturmannen». Teksten tek for seg kjønnshierarkiet i kulturlivet, der den mannlege kritikaren er ein av «kulturmennene». Lindkvist trur det er ei større anerkjenning å få merksemd frå ein mann enn frå ei kvinne.

– I mange tilfelle er det eit slikt hierarki. Det har også Harald Eia sagt, at han helst vil ha ros av menn. Kvinner som lagar mannlege hovudpersonar kan lett få ein annan status, der kjønn spelar mindre rolle.

– Er det eit problem at menn i stor grad les menn?

– Problemet er ikkje nødvendigvis talet på mannlege og kvinnelege kritikarar, men at menn og kvinner blir lesne ulikt. Eg synest måten Ingunn Økland gjekk ut mot Vigdis Hjorth på var ein kjønna reaksjon, all den tid Knausgård og Espedal ikkje har vore i nærleiken av å få same type kritikk.

Representerer ikkje lesarane

Sissel Furuseth er fyrsteamanuensis i nordisk litteratur ved Universitetet i Oslo. Ho peiker på at kritikarane og lesarane ikkje er heilt i samsvar.

– Frå lesarundersøkingar så veit ein at kvinner les fleire bøker enn menn. Difor overraska det meg at det er såpass få kvinnelege kritikarar. Kritikarkorpset representerer ikkje lesarane flest.

Samtidig meiner Furuseth at det er positive funn i tala over bokmeldingane.

– Når det gjeld talet på bøker som blir lesne, så er det ein akseptabel kjønnsbalanse. Bøker av kvinnelege forfattarar blir melde omtrent like mykje som bøker av mannlege forfattarar.

• Les også: Hvorfor kvinner sier nei når journalister ringer