– Jis gïele edtja bïerkenidh, tjuara aaj sjyöhtehke jïh mavvas årrodh

Ibie dagke dan joekoen jeatjahlaakan vååjnh, desnie gusnie vaedtsebe Oslon gaatoej tjïrrh, men doh smaave væhtah leah desnie.

Såemies smaave vaarjoeh jallh faevrieh mejtie libie tsaakeme, mejtie aaj daejrebe mijjieh maehtebe mubpiej luvnie vuartasjidh. Jis saemien ålloelijniem vuejnebe, dellie daejrebe dïhte «lea akte mijjeste».

Mijjieh kultuvrejournalisth fïereguhten bieleste Sápmiste, jallh Saepmie goh Jonna tjaala.
Dïhte åarjelsaemien jïh manne noerhtesaemie.

Mijjieh Oslosne gusnie edtjebe upmejesaemien artistem jïh laavlometjaelijem dåeriedidh maam jïjnjem seahkaribie. Ij ajve musihken gaavhtan.

Daelie gïelem jealajehtieminie, gïele bahtsede, jïh Katarina lea bielie destie. Dïhte våajnoes jïh govloes. Dan lea buelije ïedtje gïeleste.

Manne kameraem tseegkem guktie Aker-jeanoen jïh moeride jeanoen minngielisnie meatan åadtjobe.

Såemies fåantoen gaavhtan, damtimh lij vihkele eatnemem meatan åadtjodh guvvesne. Aaj gaskoeh Oslosne.

Jonna gie åarjelsaemien soptseste, notaatide vuartesje. Åarjel- jïh upmejesaemien leah devverde seammaplieres sinsitnine, guktie dïhte maahta gihtjehtimmiem saemiengielesne darjodh.

Aerpie

Jalhts golme joekehts sijjijste Saepmesne båetebe, jïh golme joekehts gïelh soptsestibie, naa varke aajhtsebe mijjieh golmesh maam akt ektesne utnebe.

Mijjieh hïejmesne gelliej gïeligujmie byjjenamme, aktine saemien jïh aktine nöörjen jallh sveerjen eejhteginie.

Soptsestalleme faahketji vielie persovneles sjædta. Mijjieh jïjtjemem damtijibie dejnie man bïjre soptseste.

Voerkesvoete iktesth desnie orreme, idtjin gaajhkesh nuepiem åadtjoeh saemien lïeredh maanabaelien.

Mijjieh dej gaskem mah lin dan aavrehke åadtjodh gïelem lïeredh gosse limh smaave.

Gusnie jïh gåessie datne leah reakadamme, jïh gïeh dov eejhtegh leah, muenieh mejtie datne saemien maahtah. Akte åssjaldahke mij ahkedh bååstede båata.

Katarina jïjnjem gielese ussjede. Dagke ij leah dan rovnege, dan åvteste altese fuelhkie lea gïelen åvteste barkeme abpe sov jieliedisnie.

– Manne vuajneme guktie aehtjie lea tjarkebe barkeme fïerhten biejjien maanabaelien raejeste. Guktie vihkele sjïdteme munnjien, jeahta.

Katarinan aehtjie, gïelelohkehtæjja Henrik Barruk lea tjarke gïelen åvteste gymhpeme, jïh lea dej gaskem mah hoksin upmejesaemien jïjtse byögkeles tjaelemegïelem åadtjoeji 2016.

Akten baelien upmejesaemien lij stoerre gïele. Saemien gïele mij lij njueniehkisnie. Men guhkies prosessen mænngan, gosse nöörjen jïh sveerjen åejvieladtjh voejhkelin saemien gïelem jïh kultuvrem nåhkehtidh, gïele annje jielieminie.

– Gïele stoerre aarvoe munnjien åtna dan åvteste eah leah buektiehtamme gïelem mijjeste vaeltedh, Katarina jeahta.

Gïelen aarvoe ij unnebe sjïdth gosse dan vaenieh gååvnesieh mah maehtieh darjodh dam maam dïhte dorje. Upmejesaemien sov musihkesne nuhtjedh.

Jis gïele edtja jieledh, dellie dïhte meala gïele aaj tjuara sjyöhtehke jïh mavvas årrodh. Dellie gïele tjuara åtnasovvedh desnie gusnie mavvas. Filmine, gærjine jïh musihkesne. Gaajhkem lehkiem.

– Damtem manne gïelem lutnjem gosse dïhte lea musihken sisnie, jeahta.

Dan gaavhtan dïhte veaksahkåbpoe domtoe. Aerpie man åvteste Katarina lea joekoen gijhteles.

Aevhkie jïh dïedte

Aerpie maam Katarina guadta lea dovne aevhkie jïh dïedte, meala. Dïhte fuelhkeste båata mij upmejesaemien gåetesne soptsestamme mænngan lij onne.

Katarina maam joem soptseste mesnie mijjieh damtijibie. Mijjen leah såemies maadtoeladtjh mah eah saemien maehtieh dan gaavhtan byjjenamme båajhtoeh sijjesne jïh båajhtoeh tïjjen.

Dïhte aehtjiebinie jïh vïellebinie saemiestamme, jïh destie stoerre aevhkiem åtneme. Dan åvteste dïedtem damta.

– Akte dïedte maam sïjhtem vaeltedh fïerhten biejjien. Vihth jïh vihth. Im gåessie gih sïjhth dejnie orrijidh, jeahta.

Naakede dehtie diedteste lea dagke akte dejstie sjïdtedh mejtie noere upmejesaemieh gutnieh. Dïhte hov jïjtje aaj dovne nasjonaale jïh voenges almetjh gutneme.

– Måjhtam gosse lim joekoen noere, dellie mov lyjhkedeartiste lij Carola. Dïhte gujht klassihkere. Dellie ussjedim «manne sïjhtem minngebe Carola sjïdtedh!» Men im vielie dam ussjedh, Katarina jeahta.

Daelie jeatjahlaakan ussjede. Dïhte bååstede ussjede jïh vuajna satne raaktan naakenem gutni mij lij sagke gehtiebasse. Sara Helen Person.

Sara Helen Ammarnäseste lea muvhth jaepieh båarasåbpoe Katarineste jïh dejtie seamma dajvide govlehtåvva goh Katarina. Dïhte upmejesaemien lohkeme Katarinan aehtjine goh lohkehtæjja, jïh gymhpeme gïelem bååstede vaeltedh maanabaelien raejeste.

– Måjhtam manne tuhtjim lij dan joekoen vihkele gosse byjjenim mov lin «faaroeh» mah aaj lin noere. Im leah daarpesjamme dan oktegh domtedh, Katarina tjïelkeste.

Lea mij akt sjïere dejnie. Naakenem gutnedh jïjtjedh voenges seabradahkesne, dan åvteste dah dov gïelem jïh kultuvrem lutnjieh. Jïjnje vielie persovneles sjædta.

Dïhte stoerre barkoe maam gïelen åvteste darjoeh maahta dejtie lutnjedh akten daltesasse nænnoes saemien nyjsenæjjajgujmie goh Elsa Laula Renberg, Kathrine Johnsen jïh Mari Boine.

Desnie gusnie dïhte jïh såemies jeatjah saemien artisth fuelhkijste båetieh mah leah buektiehtamme gïelem jïh kultuvrem utniehtidh, gaajhkesh eah leah seamma aavrehke.

– Eah leah dam buektiehtamme, ij leah nuepie orreme kultuvrem guedtedh dan åvteste dan tjarke deadtove mijjen vööste orreme, jeahta.

Gellie gïelh daerpies. Gaajhkesh tjuerieh åadtjodh meatan årrodh vuesiehtidh guktie lea Saepmesne daelie, jïh guktie lea orreme, Katarina meala.

– Ij edtjh ajve naan gille artisth årrodh mah edtjieh maehtedh artistine barkedh jïh tjuedtjielidh jïh veaksehke årrodh. Mov mïelen mietie ij leah reaktoe gænnah, jeahta.

Ij maehtieh disconnectedh/gåhkalidh

Goh artiste Katarina jïjnjem fealede, naakede maam åadtjoeji damtedh bussesne Juleven jïh Upmejen gaskesne akten jaepien juassah.

– Manne olkese vööjnim klaasen tjïrrh jïh plåamsteridie vueptiestim. Eelkim tjearodh dan åvteste damtim im leah plåamsteridie vuajneme doh minngemes jaepieh, soptseste.

Dagkeres jieledem idtji sïjhth. Dïhte eajhnadovvi tjöödtjestidh jïh gåetesne årrodh Saepmesne fïerhten mubpien giesien.

Dïhte sæjhta giesiem niktedh, niktedh fuelhkiem råakedh, jieledem niktedh. Jallh miesiemïerhkesjimmesne mïnnedh jallh bæjjese vaaran.

Daelie aaj Oslose jåhteme edtja musihkine barkedh. Dïhte damta satne arhta. Saepmien gåajkoe arhta.

– Almetjh munnjien jeahta «Datne dan hiejmegearehke, im gåessie gih naakenem råakeme gie dan hïejmegearehke. Men dellie jeahtam ij leah dan åvteste manne hïejmegearehke, men damtem mov lea ektiedimmie eatnamasse jïh dajvese.

Sæjhta jïjtjemse våajnoes darjodh

Mijjieh Rockefelleren gåajkoe båateme. Mijjieh Oslosne jïh edtjebe Katarinam konsertine dåeriedidh sijjine Rockefeller jïh Krøsset, gosse haarjeneminie jïh gosse saemien pop-musihken bïjre suarkan soptseste.

Daan raajan gaajhkem öörneme dongkeminie Nöörjesne jïjtje, jïh dejnie ij ajve hijven dååjrehtimmieh utnieh.

– Manne vïenhtem numhtie gosse edtja musihkine jïh artistine barkedh, jïh dagke joekoen goh saemien artiste, jeahta.

Dïhte gellien aejkien dååjreme naakenh jienebelåhkoen seabradahkeste satnem böörede spealadidh jïh vaajtele satne edtja spealadidh a cappella, dan åvteste dïhte lea saemien musihke.

– Damtem dah dam darjoeh dan åvteste sijhtieh saemien alibijem utnedh, guktie maehtieh "kroessem bïejedh» don burhtjese.

Dah seamma fiejliem dorjeme goh jeenjesh daamtaj darjoeh, vienhtieh saemien musihke lea akte sjangere. Dah eah leah sån Katarinan musihkem govleme, mij lea popmusihke stoerre produksjovnine.

Aktene suerkesne man sïjse joe geerve båetedh, lij hijven orreme naakenem utnedh mij maahta tjïelkestidh maam satne daarpesje.

Juktie jalhts joe musihkem buerkiestamme goh pop-musihke ij leah iktesth dïhte. Ij leah iktesth dan aelhkie reaktoe sjangerasse bïejedh. Jïh lissine aaj saemien.

– Men sïjhtem ajve jiehtedh numhtie manne dååjrem saemien artistine årrodh. Lea geerve konseptem jïh vielie almetjidie tjïelkestidh, jeahta.

Kvaliteete eksotifiseeremen namhtah

Laura Salokoskin barkoe lea Katariniea Barrukem gaskenasjonaale sijjide dongkedh. Dïhte dongkemebarkije jïjnjem dååjrehtimmine mij Saura Booking Agencyn åvteste barka Helsinkisnie.

Dah leah saemien artistigujmie barkeme goh Solju, VILDÁ jïh Niilas Holmberg Soemeste 10 jaepieh, jïh iktesth raadarem ræhpas utnieh orre taleentide.

– Voestes aejkien manne Katarinam govlim, dellie guarkajim manne sïjhtim dejnie barkedh, Laura soptseste.

Dïhte soptseste daelie stoerre ïedtje saemien musihkeste veartenisnie.

Dïhte tjïelkeste saemieh leah aajnehke aalkoeåålmege Europesne naemhtie guktie aalkoeåålmegidie daelie buerkeste. Dan gaavhtan mubpie gyhtjelasse sjædta, guktie dam darjobe.

– Guktie aalkoeåålmegemusihke? Man jïjnje lea aerpievuekien bïjre, jïh man jïjnje lea ajve don joekoen tjaebpies musihken bïjre, tjïelkeste.

Laura lea hijven goerkesem reebleme jïh ij goh unnemes stoerre åesiem gieriesvoeteste reebleme dejtie saemien aerpievuekide goh joejke.

– MEN im sïjhth artistine barkedh mij mov mïelen mietie ij åajvoeh jïh tjaebpies musihkem darjoeh. Ibie daarpesjh vueliehkåbpoe musihkestandaardem utnedh jis edtjebe seamma ïedtjije, jïh dagke vielie ïedtjije musihkem aalkoeåålmegemusihkerijstie gaavnedh, minngemes jeahta.

Tjuara tsåatskelesvoetem åadtjodh

Katarina veanhta jïjnje hijven saemien musihke dorjesåvva maam lij maahteme nasjonaale radijovisnie spealedh.

Nöörjen jïh sveerjen åålmehmusihke pleentesovveme ovmessie sjangeri sïjse daamtajåbpoe baahtsemem åådtje goh saemien åålmehmusihke, dan åvteste almetjh leah vaane tjoejine destie.

– Guktie joekoen vihkele, jïh raaktan akte dïedte mov mïelen mietie, maam stoerreseabradahke tjuara vaeltedh. Ij ajve NRK Sápmi, juktie desnie joe libie, men mijjieh åadtjobe meatan årrodh dejnie kommersijelle kanaaline aaj, lissehte.

Tjuara tsåatskelesvoetem åadtjodh, meala. Saemien musihke lea vijries jïh gaajhkine sjangerinie båata. Jïh aaj nuekie hijven govlelgidh saaht mennie kanaalesne.

– Jïh raaktan dejnie kanaaline mijjieh tjoerebe meatan årrodh ihke almetjh edtjieh vaane sjïdtedh, jïh guktie edtja iemie sjïdtedh mijjieh aaj meatan desnie, lissehte.

Goh saemien musihkejournaliste ussjedem dïhte lea jïjtjehke nïekedasse. Saemien musihke P3:sne lea eevre iemie, bielelen nuegkiem tjeapohken sisnie åadtjoem.

Geajnoe dohkoe lea sån annje guhkie, men mijjieh hov dejnie aalkeme. Mijjieh saemien artisth vuejnebe Lindmo-programmesne, jïh Sámi Grand Prix seedtesåvva påaskeiehkeden bööremes seedtemetïjjen. Mijjieh aaj saemien musihkem NRK Radiosne govlebe.

Men enn doh kanaalh NRK:en ålkolen? Gïeh edtjieh baahtsemem åadtjodh dejtie kommersijelle kanaalide?

Mijjieh daesnie

Katarinese joekoen vihkeles saemien musihke vielie våajnoes sjædta.

– Naemhtie ij leah daan biejjien. Saepmesne dan jïjnje hijven musihke jïh mijjieh tjoerebe åadtjodh meatan årrodh, jeahta.

Dïhte eadtjahkåbpoe sjædta jïh jeahta jienebh tjuerieh dïedtem vaeltedh ihke saemien artisth sïjse bööresuvvieh.

– Mijjieh daesnie, ij gåaredh mijjem «daebpede nehkiehtidh». Mijjieh daesnie jïh dijjieh maehtede båetedh goltelidh dïsse maam jiehtebe. Dam dïedtem almetjh tjuerieh vaeltedh, jeahta jïh tjovtjehkinie kruvhkie.

Man jïjnjem jïjtse kultuvreste saemien artiste tjuara svïegkesasse bïejedh åvtelen dam sjelmien tjïrrh luejhtieh?

.Dïhte aaj aktem soptsestallemem neebnie mesnie lij meatan ånnetji aarebi.

Gïen premissine aalkoeåålmegeartisth edtjieh åadtjodh lyhkesidh?

Katarina ij leah jueriedisnie. Hævvi byöroe saemien premissi mietie barkedh.

– Manne provhkem naemhtie jiehtedh, Nöörjesne veartenen bööremes saemien musihke gååvnese. Måjhtelh dam. Jïh Nöörje maahta meatan årrodh daam musihkem ålkoelaantese seedtedh mijjine ektine. Jïh daate sjïere, joekoen sjïere, jeahta.