Her er Avinor sitt våpen i kampen mot ulovlege dronar

Framfor eit lite hav av skjermar, litt vekkgøymd på Oslo Lufthamn, sit ein av Avinor sine nye dronejegerar.

Sigurd Einar Aron Haugrud Rognan følgjer nøye med på det som skjer framfor han.

– Viss vi observerer ein uautorisert drone innanfor flyforbodssona, så er første handling å varsle tårnet på flyplassen, seier Rognan.

Og dersom dronane er nærme flyplassen, så ringjer dei rett til politiet slik at dei kan rykke ut og pågripe vedkomande.

For Avinor sitt nyeste system fangar opp dronar lettare og raskare enn det som før har vore mogleg.

• Utanlandske turistar kan faktisk risikere å bli sendt rett heim dersom dei flyg drone ulovleg.

Lettare å ta dronar på fersken

Og det var akkurat det som skjedde med ein drone som ligg inne hos politiet i Møre og Romsdal sitt beslagsrom.

Piloten flaug for nært ein flyplass utan å først be om løyve frå tårnet. No ventar ei bot på 12 000 kroner, og kanskje får dronen aldri flyge meir.

– Det er jo ein jurist som skal ta ei vurdering på det, men no er jo den tatt i beslag, og så vil jo det bli vurdert om den skal destruerast, altså inndragast for alltid, seier stabssjef Thorry Aakenes.

Ordknapp om nytt system

På Gardermoen, 60 mil unna beslagsrommet i Møre og Romsdal, sit dei som oppdaga dronen.

Men droneansvarleg ved Airport Operations Centre, Roar Svenkerud er lite villig til å snakke om systemet.

– Vi kan ikkje dele så veldig mykje om det, det kan vi ikkje gjere.

Først ute var Oslo Lufthamn. Dei tok i bruk systemet i februar 2022. No har fleire flyplassar rundt om i landet blitt kopla på systemet, men kva flyplassar som har fått systemet installert, det vil Svenkerud halde hemmeleg.

– Det finst der ute, det er klart. Vi sit og overvakar det.

• Regjeringa ønskjer å stramme inn regelverket for droneflyging.

Viktig å kunne regelverket

Det summar frå ein drone som er på veg opp i lufta ved flyplassen i Kristiansund. Med fjernkontrollen i handa kan Per Kvalvik trygt manøvrere den vesle farkosten dit han vil.

For som profesjonell dronepilot, så ber han først det lokale flytårnet om lov til å sende dronen opp.

– No søkjer eg om å fly ved hjelp av appen som heiter Ninox Drone, seier han medan han fyller inn nødvendige opplysningar.

Det finst over ein halv million dronar i Noreg, og mange eigd av folk som ikkje følgjer regelverket.

– Dei som flyr ulovleg, dei må vi få bukt med, seier Svenkerud på overvakingssenteret til Avinor.

• På denne populære turiststaden blir det hevda at det er fleire dronar enn måker i lufta.

Dronar kan vere farlege for fly

I fjor registrerte Avinor sine dronejegerar 1450 ulovlege droneflygingar ved norske flyplassar.

Og dei små dronane blir lett ein trussel for store fly.

Når ein drone blir oppdaga innanfor forbodssona kan det føre til store forseinkingar i flytrafikken, nokre gonger må rullebaner stengast heilt.

Svenkerud seier at den verste konsekvensen er om dronane treff fly.

Difor er det laga ei tryggleikssone på fem kilometer rundt alle flyplassane, og det er heller ikkje lov til å flyge høgare enn 120 meter over bakken.

– Vi har oppdaga dronar som har vore 3–4000 meter opp i lufta, seier Svenkerud. Der er det anna flytrafikk som ferdast.

Dronar må vike

Ved Kristiansund lufthavn er den profesjonelle dronepiloten Per Kvalvik på veg ned med dronen sin.

– Eg fekk melding frå kontrolltårnet: Land no! Uventa trafikk er på veg inn, fortel han.

Og akkurat slik er det Avinor ønskjer at alle skal gjere.

Svenkerud seier dei ser stor forskjell på dei proffe dronepilotane og dei som driv på hobbybasis når det gjeld å følgje reglane.

– Vi ser at ein del hobbypilotar truleg er uvitande, og nokre få som berre gir blaffen seier Svenkerud.

Uansett får det konsekvensar. Blir du tatt ventar bøter og inndraging av utstyr. Utlendingar kan bli sendt ut av landet.

• Men når du ser desse bilda frå Tromsø, så skjønar du at det er freistande for mange å flyge med drone.