Nationaltheatret avlyser teaterstykke som ingen har sett

Elektriske, elektroniske tonar som i ein nattklubb. Blinkande lys. Skodespelarane dansar over golvet i rulleskøyter og fargerike drakter.

Teaterframsyninga Jordopphimlesang skulle eigentleg ha premiere 4. mars, men etter eit halvt år med førebuingar bestemte Nationaltheatret seg for å ta det av plakaten – utan at nokon har fått sett det.

– Det følast svært uforløyst. Nesten som om ein har mislukkast, seier regissøren Mattis Herman Nyqvist, og held fram:

– No er det eigentleg berre ei lita rar hemmelegheit som vi har arbeida svært lenge med. Som ingen nokosinne har sett, eller skal sjå. I alle fall i dette rommet.

Gjennom pandemien har teatera i hovudstaden så vidt vore opne for publikum. I februar reagerte teatersjefen for Det Norske Teatret på at ein kunna ha ti personar heime i stova, men ingen i ein gigantisk teatersal.

På grunn av strenge tiltak for å avgrense koronasmitte, har teatera i Oslo vore stengde sidan november og har ikkje hatt publikum i det heile i denne perioden.

Fleire teater har haldt teaterstykke varme i håp om at tiltaka snart skulle bli letta på. Og den 27. mai kom dagen. Då starta trinn to av gjenopningsplanen og teater, kinoar og museum kunne opne att.

Men Nationaltheatret har likevel sett seg nøydde til å avlyse ei rekke framsyningar.

Det gamle bygget frå 1899 er under oppussing og ei mellombels hovudscene er framleis ikkje på plass. Renoveringa skal ta 5–6 år totalt. Pandemien og mangelen på ei hovudscene har gjort det vanskeleg å planlegge.

Teatersjefen ved Nationaltheatret, Kristian Seltun forklarer at teaterproduksjonar blir planlagde 2–3 år fram i tid, og at produksjonane har hopa seg opp i speleplanen no under pandemien.

– Det er ikkje slik at vi berre kan flytte framsyningane, for det er eksterne team som kjem inn og lagar dei.

Fem tapte stykke

I løpet av koronapandemien har Nationaltheatret bestemt seg for å fjerne i alt fem teaterstykke som aldri har møtt eit publikum. Produksjonen av stykka har kosta i alt 8 millionar kroner.

Kostyme, skodespelarar, lys. Teateret arbeida i eit halvt år med Jordopphimlesang og det kosta 1,5 millionar kroner.

Storsatsinga Jane Eyre, som eigentleg skulle bli spelt på hovudscena til Nationaltheatret, har også blitt tatt ut av repertoaret. Den kosta i alt 2,6 millionar kroner i produksjonskostnadar.

Den same skjebnen møtte Linda Vista, Tante Grønn, tante Brun, tante Fiolett og onkel Blå og Vi hjemløse.

Det Norske Teatret har også sett seg nøydde til å avlyse teaterstykka Slaveliv og Sprengd, som heller som aldri blei spelt for eit publikum.

Speleplanane til fleire av dei Oslobaserte teatera har endra seg mykje.

I delar av pandemien var det lov å spele for eit avgrensa publikum. Nokre stykke blei tatt ned rett etter premieren. Felles er at dei ikkje har nådd potensialet sitt. Andre stykke har fått nye premieredatoar.

– Som kjærleikssorg

Skodespelar Liv Osa er ein av skodespelarane som skulle vere med i stykket Jordopphimlesang.

– Det har vore ei kjærleikssorg no når vi ikkje skal få vise det til publikum.

Ho forklarer at det å ikkje ein gong ha premiere på noko ein har jobba så lenge med er tungt.

– Ein får liksom ikkje føde likevel. Det er merkeleg.

Men ho ser lyst på framtida til teaterstykket.

– Vi er optimistar. Kanskje vi får vist det fram ved eit anna høve, ein annan stad. For det er stoff som er moderne og som heilt sikkert har eit publikum, seier Liv Osa.

– Respektlaust

Himanshu Gulati er stortingsrepresentant for Frp og sit i Familie- og kulturkomiteen. Han er kritisk til pengebruken.

– Nationaltheatret som ein offentleg institusjon bør ha respekt for skattebetalarane sine pengar.

Han har forståing for at koronasituasjonen har påverka planane, men meiner der er betre alternativ enn å avlyse.

– Over heile Noreg er det masse bedrifter som har slite gjennom krisa. Medan teatera og kulturinstitusjonane har teke imot millionar av kroner i offentleg støtte. Dei burde difor tenke seg ekstra om i staden for å kaste vekk pengar brukt på førebuingar. Utsett heller førestillingane og vis respekt for skattebetalarane, seier Gulati.

Innrømmer sløsing

Slik svarar teatersjefen ved Nationaltheatret Kristian Seltun, på spørsmålet om ikkje arbeidet med Jordopphimlesang har vore ei sløsing av tid og pengar:

– Det er det heilt klart. Det er også difor vi legg oss veldig i selen på at det skal bli liv, sjølv om det ikkje blir akkurat det livet vi hadde sett for oss.

Seltun tok over jobben som teatersjef for Nationaltheatret i januar i år.

No lagar Nationaltheatret ein kunstnarisk kortfilm av Jordopphimlesang, som snart står att som det einaste minne etter framsyninga.