Beatles med ny låt

Dei skildest som uvenner i 1970, og to av dei har vore døde i fleire tiår.

Likevel sleppte The Beatles ny musikk torsdag.

– Då vi skulle lage det som blir den siste Beatles-utgivinga var det Johns prøveinnspeling som vi jobba med, sa Paul McCartney på BBC Radio i sommar.

«Now And Then» er ferdigstilt av McCartney sjølv, saman med Ringo Starr.

Men The Beatles kan også takke kunstig intelligens for at det vart mogleg.

Kassettar i gløymeskuffa

Vi skal først tilbake til syttitalet. John Lennon er på slutten av livet sitt, men veit det ikkje enno.

Han sit ved pianoet i leilegheita si i New York.

Resultatet av pianoklimpringa blir ei prøveinnspeling – to kassettar med låtar.

I 1980 blir Lennon skoten og drepen på open gate.

Kassettane ligg lenge i gløymeskuffa til enkja hans Yoko Ono – før ho ein dag på nittitalet gir dei vidare til Paul McCartney.

– Søppel

Dei attlevande bandmedlemmene merkar med ein gong at dei vil børste støv av låtane – og gi dei ut. Dei startar med «Free As A Bird» og «Real Love».

Men den siste låten er veldig skurra.

Likevel gjer dei eit heiderleg forsøk – George Harrison speler til og med inn eit gitarriff.

Dei ser seg til slutt nøydde til å «let it be». Opptaket er for dårleg. Dessutan kallar Harrison låten «jævla søppel».

Brukte kunstig intelligens

Men over 20 år seinare opnar plutseleg teknologien ei dør.

– Vi kunne ta ut Johns stemme med KI. Så vi kunne mikse låten som vi vanlegvis ville gjort, seier McCartney i BBC Radio-intervjuet frå i sommar.

Han får fort Ringo Starr med på ideen:

– Paul ringde meg og sa han ville jobbe med «Now And Then». Han la på bass, og eg la på trommer, seier Starr i traileren til låten.

Ifølgje Beatles-ekspert Bård Ose er bruken av KI heilt i bandet si ånd.

– Var det noko Beatles likte så var det å eksperimentere, seier han.

Allereie på Revolver byrja dei å gjere «ting ein eigentleg ikkje skulle gjere».

– Baklengs-tape og sånne ting, det var jo juks syntest mange, forklarer Ose.

Den merksame lyttar vil kanskje høyre bitar av nettopp Revolver i den nye låten:

Beatles har brukt om att koring frå både «Eleanor Rigby» og «Here, There And Everywhere» – og dessutan låten «Because».

– Trur vi får mange fleire sånne døme

Alexander Refsum Jensenius er professor i musikkteknologi ved UiO.

Han forklarer at bransjen alltid har vore oppteken av å forbetre kvaliteten på eldre opptak.

– Men eg trur vi får mange fleire sånne døme framover. Dei som sit på opptak av ulike slag, vil nok bruke denne typen teknologi til å få mest mogleg ut, seier han.

Han trekkjer fram at sjølv om ein kan gi ut meir med dagens teknologi, er det ikkje alltid ein bør.

– Nokon ting kan det vere grunnar til at ein ikkje har gitt ut tidlegare, seier Jensenius, og peikar på etiske og juridiske utfordringar.

Professoren synest likevel ikkje bruken av KI er eit problem i dette tilfellet.

– Her tek ein jo utgangspunkt i eit opptak som har vore gjort, seier han.

Bård Ose er samd:

– Eg ser ikkje noko gale i at attlevande medlemmer fullfører noko som dei andre har byrja på.

– Kva trur du John Lennon hadde sagt om dette påfunnet viss han levde?

– Eg trur han hadde vore overraska. Og kanskje han hadde vore litt smigra.