Sámis duppal roassu – Sámediggi dáhttu ráđđehusain čoahkkima

• Les saken på norsk: Dobbel krise i Sápmi – Sametinget ber regjeringen om møte

– Mii fertet farggamusat oažžut eanadoallodepartemeantta politihkkáriid ságaide, lohká sámediggepresideanta Aili Keskitalo.

Trøndelágas davás leat nu heajos guohtumat, ahte eiseválddit gohčodit dán heahtedillin.

Sámediggi gulahallá maid Gielddadepartemeanttain.

– Dál go eanaš doaimmat servvodagas leat gildojuvvon, leat smávit fitnodagat ge hui váttis dilis, lohká son.

– Heahtefondii fertejit lasihit ruđaid

Keskitalo diehtá ahte ealáhus dárbbaša lasi ruđa farggamusat.

Son ássá ieš Guovdageainnus, Norgga stuorámus boazodoallosuohkanis.

12,7 miljovnna mat boazodoallošiehtadusas leat biddjon heahtefondii, eai bistte guhkká.

– Mii gal oaidnit ahte heahtefoanda ii leat doarvái daid dárbbuide mat leat ealáhusas. Supmi ferte árvideamis duppalastot, lohká son.

Su mielas fertejit eiseválddit vuoruhit veahki boazodoalliide. Muhtumat dáin leat ođđajagi rájes juo geasehan bohccuide fuođđariid.

• Loga maid: Suohkan lei beassame julggiid ala fas, muhto de bođii korona

Sáhttet reastaluvvat

Gildosat ja gáržžideamit koronavirusa geažil čuhcet maid garrasit smávit fitnodagaide Sámis.

Gieskat muitalii turistafitnodaga oamasteaddji Guovdageainnus, Johan Aslak Hætta NRK:ii, ahte son ballá reastaluvvamis.

– Árvvoštalan loahpahit fitnodaga. Mus leat loanat muhto ii makkárge dienas dál, lohká Hætta.

Ráđđehus lea moddii juo almmuhan ođđa ekonomalaš ortnegiid, mat galggašedje veahkehit fitnodagaid.

Dát eai leat vuos áktánasat leamaš ávkin smávit fitnodagaide.

– Ráđđehus lea ožžon dieđu

Sámediggi lea dieđihan ráđđehussii dán váilevašvuođa birra.

– Dan gal dihtet dál. Ráđđehusas dovdet dán fitnodatstruktuvrra. Eat leat dušše mii geat dan muitalit sidjiide, lohká Keskitalo.

Fylkagielda, Fylkkamánne, fágasearvvit ja sierranas ealáhussearvvit maid gulahallet ráđđehusain dán ášši birra.

– Mus lea buorre doaivva ahte boahtá veahkki, mii buorebut váldá vuhtii Sámi guovllu ealáhusstruktuvrra, lohká Keskitalo.

• Loga maid: Koronavirus čuohcá fitnodagaide Sámis

Mieđihit deaivvadit

Sámediggi ii leat ráđđehusas vel formálalaš vástádusa ožžon dasa go sávvet čoahkkima.

Departemeanttas vástidit goit duorastaga NRK:ii, ahte sii áinnas gulahallet Sámedikkiin boazodoalu hástalusaid birra. Sii eai vuos dieđe goas stáhtaráđđái heive čoahkkinastit sámedikkiin.

Duorastahkii lea eanadoalloministtar juo šiehttan gulahallama Norgga Boazosápmelaččaid Riikaservviin.

Ođđa áigemearit

Sámi Ealáhusgárdi lea guorahallan movt korona-roassu čuohcá fitnodagaide Sámis.

Sii leat gávnnahan ahte mátkeealáhusfitnodagat rahčet sakka.

Ealáhusgárdi rávve Sámedikki ge veahkehit smávit fitnodagaid.

– Sámediggi sáhttá guhkidit áigemeriid prošeavttaide. Sii sáhttet maid ložžet gáibádusaid fitnodagaide, lohká Sámi ealáhusgárddi jođiheaddji Solveig Ballo.

Dán čuovvula Sámediggi.

– Mii leat iežamet neahttasiiddus čállán ahte mii ložžet dieid njuolggadusaid. De ii leat goit diet noađđi šat, lohká Keskitalo.

Bearjadaga almmuha ráđđehus ođđa ekonomalaš ortnegiid. Dalle dáidet maid leat doaibmabijut smávit fitnodagaide.