Kjøpte Noregs dyraste mynt

Førre helg braut det ut stor applaus i auksjonshuset «Heritage» i Chicago. Då hadde nemleg ein tredobbel spesidalar i sølv frå 1666 til slutt blitt selt for svimlande 3,45 millionar kroner. Dette er ny salsrekord for ein norsk mynt.

Kjøparen av mynten var auksjonshuset Oslo Myntgalleri, som innrømmer dei hadde vore villig til å gå enda høgare om nødvendig.

Svært sjeldan

– Det finst berre to tre-spesidalar på den private marknaden. Det finst også ein til, men han vart selt på auksjon allereie i 1831 til Nasjonalmuseet i København, seier styreformann i Oslo Myntgalleri Arne Riise.

Mynten er ein cm tjukk og veg nesten 90 gram. Han vart laga av sølv frå Kongsberg og forma ut på familien Grüners myntverkstad like utanfor Akershus festning.

– På den tida var verdien rekna ut ifrå vekt, og dette er den nest største mynten som er laga i Noreg. Han hadde veldig stor verdi, seier Riise.

Mystisk inskripsjon

Framsida av mynten har eit bilde av kong Fredrik III som var konge i Danmark-Noreg frå 1648 til 1670. Baksida har eit bilde av det norske riksvåpenet frå dansketida. Men om du ser ekstra godt etter, kan du sjå at nokon har rissa eit namn i mynten over riksvåpenet: Jens Thams.

– Thamsfamilien har vore sentral i Noreg. Dei dreiv mellom anna med gruvedrift, bygde Thamshavnbanen og drog fleire britiske lakselordar over til Noreg, seier Riise.

Ifølgje Store norske leksikon kom Thamsslekta til Noreg med sorenskrivar Daniel Petersen Thams, som flykta frå England under religionsstrida på siste halvdel av 1600-talet. Ifølgje tradisjonen tok han familienamnet til minne om at han redda seg ved å symje over elva Themsen til eit dansk skip.

Lier Kommune sine nettsider kan røpe at Jens Clausen Thams var son av verkseigar Wilhelm August Thams. Jens og broren tok over garden Stoppen i 1809, men selde han med det same for 30500 dalar til kjøpmann Jens Kirkgaard.

Det er uvisst om det var på dette tidspunktet Jens fekk den verdifulle tredoble spesidalaren i handa. Det er heller ikkje greitt å vite kvifor han rissa namnet sitt i mynten. Kanskje var han redd for at broren skulle stikke av med pengane frå salet av garden?

• Anbefalt vidare lesing:

• 

  Funn av sølvskatt knyttes til Kong Harald Blåtann

  Tenåring fant oppsiktsvekkende sølvskatt fra middelalderen. Arkeologer tror funnet kan knyttes til danske Kong Harald Gormsson Blåtann (910-987).

  Av Aud Darrud