Redaktør tek sjølvkritikk

– Det var ein augeopnar for meg.

Slik kommenterer Harald Stanghelle reportasjen «Syndebukkene» som stod på trykk i A-magasinet i slutten av juni i år. Den handla om to utanlandske kirurgar ved Nordlandssykehuset som i fjor sommar vart skulda for å ha fjerna organ frå friske menneske.

Kirurgane vart utsett for eit tøft mediepress, også av Aftenposten der Stanghelle er politisk redaktør.

Begge kirurgane har no flytta i frå Noreg. I ettertid har Helsetilsynet konkludert med at dei to ikkje hadde noko ansvar for at Nordlandssykehuset braut lova.

– Aftenposten gjorte openbart feil, ikkje minst då me sette på trykk ein leiar med tittel "Når kirurger får gå amok". Me og andre aviser gav eit inntrykk av at desse kirurgane opererte berre for moro skuld. Det var heilt feil å skulda på to enkeltpersonar når det var systemet som svikta, seier Stanghelle.

Aftenposten vart seinare kritisert, men ikkje felt, i Pressens Faglige Utvalg, PFU.

Treng "djevelens advokat"

I ein kronikk i Aftenposten laurdag ramsar Harald Stanghelle opp fire saker, der han meiner media har vore delaktig i å førehandsdømma uskuldige. I tillegg til kirurg-saka nemner han:

• Konkurransetilsynet sine skuldingar om at Tine pressa konkurrentar vekk frå butikkhyllene.
• Rasismeskuldingane mot ambulansesjåfør Erik Schjenken.
• Korrupsjonsskuldingane mot storkonsernet Siemens.

– Desse sakene er ulike, men liknar på kvarandre i at dei endra seg svært mykje over tid. Sakene såg enkle og opplagte ut i starten, men det offentlege biletet av dei endra seg etterkvart, seier Stanghelle.

Saka held fram under biletet.

– Me i media må bli flinkare til å bruka fleire kjelder, og me må aktivt søka motekspertisen, seier Stanghelle.

Han etterlyser ein slags "djevelens advokat" i alle nyheitsredaksjonar, ein person som kan stilla dei vanskelege spørsmåla.

– Det bryt vel med det journalistiske slagordet "sjekk aldri ei sak i hel"?

– Det er eit godt uttrykk, men eit elendig utgangspunkt for god journalistikk, seier Stanghelle.

"Me kan ikkje venta på fasiten."

– Det er alltid slik at me i etterpåklokskapens lys ser at me kunne ha gjort ting annleis, seier Lars Helle, sjefredaktør i Dagbladet.

Avisa vart i Oslo Tingrett dømt til å betala ambulansesjåfør Erik Schjenken ein million kroner i oppreising for å ha trykka ærekrenkande uttalingar. Avisa har anka dommen.

– Når det gjeld Erik Schjenken-saka så tok den utgangspunkt i at folk i Sofienbergparken såg ein ambulanse som køyrde i frå ein livstrugande skada mann. Derfor kasta media seg på saka. Det kan ikkje vera slik at me må sitja å venta på ein fasit i form av ein dom eller avgjersle fleire år seinare, før me kan skriva om saka. I så fall ville media hamna på kant av oppdraget vårt, seier Lars Helle.

Høyr debatten mellom Harald Stanghelle og Lars Helle her:

Meiner du media førehandsdømmer?

Diskuter saka i kommentarfeltet!