Første episode
Dei fyrste menneska som kom til Norge etter den siste istida levde i ei heilt anna verd enn me nordmenn gjer i dag. På menyen stod sel, kval og sjøfugl, dei einaste trea rundt dei var små dvergbjørker som klorte seg fast i eit landskap som minner om dagens Grønland, og nokre mil unna såg dei innlandsisen ligge som eit lok over landet.
Andre episode
For fleire tusen år sidan blei skip, byttedyr, stridsvogner og menneskroppar rissa inn i hardt norsk berg. Sidan har mangt eit klokt hovud fundert på kven som gjorde det, og kvifor det blei gjort.
I dag er helleristningane framleis eit mysterium, og eit svaberg på Penne på Lista er dekt av fascinerande gåter.
Tredje episode
Kvifor blei me bønder? På Penne på Lista leitar arkeologar etter spor frå den gongen dei fyrste menneska starta opp med permanent jordbruk her til lands. Professor Christopher Prescott trur jordbruket steig i land med immigrantar frå Jylland, og han trur dei fyrste heiltidsbøndene budde nettopp på Lista og på Jæren.
Fjerde episode
Nyvinningar innan sjøfarten står sentralt i Prescott sine hypotesar. Frå å pusle på innaskjærs kunne ein no krysse store havstrekningar med stabile fartøy som tok 30-40 mann. Det er på denne tida kysten vår blir dradd inn i den store verda. Christopher Prescott håpar å finne eit båtvrak frå bronsealderen, for å sjå om hypotesane hans held vatn.
Femte episode
Vikingane segla ikkje over Nordsjøen berre for å plyndre kloster - dei aller fleste skipa hadde langt meir fredelege hensikter. Eitt av skipa kom aldri fram - og lasta er i dag attende der den blei produsert. På botnen av Alverstraumen i Hordaland blei det funne 505 kvernsteinar i ulik storleik, alle frå Hyllestad.
Sjette episode
Dei gode gamle dagane var ikkje berre gode sett i eit kulturhistorisk perspektiv. I dag går arkeologar metodisk og forsiktig fram, men tidlegare blei dynamitten flittig brukt. Dei mest effektive arkeologane opna gjerne tre gravhaugar på ein og same dag.
Syvende episode
Osebergskipet kunne blitt solgt til utlandet - i stadenfor fekk Norge si fyrste kulturminnelov i 1905. I vår serie om arkeologi skal me i dag til Vikingskiphuset.
Åttende episode
Over tusen år etter dei blei gravlagde får no tre nordmenn kvar sine tjukke, medisinske journalar. Både Gokstadmannen og dei to Osebergkvinnene har fått eit liv etter døden ingen andre kan vise til.
Niende episode
I åra før Norge blei kristna såg vestlendingane store steinkors røyse seg mot himmelen langs kysten. Heilt ytterst i Sognefjorden sat håndverkarane som hogg til desse fyrste, kristne symbola.
Men visste dei kven Kvitekrist var? Og kven var det som bestilte desse underlege ikona?
Tiende episode
For norske arkeologar betyr sommaren ein ting: Feltarbeid! I vekesvis ligg dei på kne, i sol og regn, i gjørme og støv, - for å grave fram saker me andre som regel ikkje ser den heilt store verdien i.
Ellevte episode
Veit du kva som ligg i bakken under huset ditt? Og anar du om din grunnmur kviler på gamle hustufter? Familien som snart bygger nytt hus i Linnomstien utanfor Tønsberg er i ferd med å få tomtehistoria si uvanleg godt dokumentert.
Tolvte episode
Arkeologi er ikkje berre flintøkser og vikingeskip - i dag bidreg fag som kjemi og botanikk til at me får vite stadig meir om vår eiga fortid. Arkeologiske funn blir sendt til laboratorium verda over, - og den moderne teknologien gir dagens arkeologar mange bein å stå på.
Trettende episode
Det finst mange slagmarker - og mange slags våpen. Fortida - historien vår kan ofte vere meir effektivt enn kuler og krutt. Arkeologi fortel oss kven me ein gong var, - og dermed kven me er i dag.
Denne kunskapen er så viktig at den både kan skape nasjonar og utslette fiendar!
