Dette vesle røyret er starten på eit svært prosjekt: Kan spare mykje straum

Det kan til forveksling minne om eit avløpsrøyr, der det står litt diskret plassert i vegkanten under fjellet Ladehammeren i Trondheim.

Men det er på ingen måte spillvatn som skal gjennom røyret. Gjennom dette skal det nemleg pumpast 90–95 grader varmt vatn 200 meter ned til grunnfjellet.

Røyret er éin av to testbrønnar som er bora i området.

Planen er etter kvart å bore mange sånne brønnar i ein sylinder – ein såkalla geotermos – der overskotsvarme blir lagra om sommaren, for deretter å bli henta opp igjen om vinteren når behovet er større.

Varmen skal hentast frå fjernvarmenettet i Trondheim. Det består av over 50 mil med røyr, som fraktar varmt vatn til oppvarming av ulike bygg rundt om i byen.

Det er overskotsenergi frå blant anna avfallsforbrenning, kloakksystem og industri som blir brukt til å varme opp dette vatnet.

– Om sommaren er ikkje oppvarmingsbehovet så stort, så då har vi eit overskot som vi ikkje får nyttiggjere. Derfor vil vi gjennom dette prosjektet sjå om vi kan lagre den varmen i berget på Ladehammeren, seier prosjektleiar Magnus Woll Bjartnes i Statkraft Varme.

På denne måten kan grunnfjellet på Ladehammeren bli eit slags varmebatteri, som vil sørgje for at det ikkje blir brukt like mykje straum om vinteren.

Må belaste straumnettet mindre

Dette pilotprosjektet er støtta med nesten 6,5 millionar kroner av Enova.

For dei er det viktig å bidra til å finne løysningar for å belaste straumnettet mindre.

– Vi kjem berre til å trenge meir og meir straum framover, i takt med at vi byter ut fossil energi med elektrisitet, seier seniorrådgivar Monica Berner i Enova.

– Om ein ikkje gjer noko, vil ein samla sett ikkje ha nok straum tilgjengeleg i Noreg.

Enova har frå tidlegare gode erfaringar frå liknande pilotprosjekt.

Blant anna på Fjell skule i Drammen, der dei plasserte solfangere på taket som varma opp vatn, som så vart lagra under bakken.

– Der har det fungert heilt glimrande. Det har ført til at dei bruker veldig lite straum om vinteren, godt under 20 prosent av kva dei ville ha gjort elles, fortel Berner.

Idrettslaget på Kolbotn utanfor Oslo har også spara på dyr straum om vinteren gjennom slik innovasjon. Her er slyngjer med vatn under fotballbanen ein solfangar om sommaren. Varmen herfrå blir lagra under bakken, og blir igjen brukt til å halde banen fri for snø om vinteren.

Varme til ny bydel

I Trondheim er håpet at slik varmelagring kan bidra til å nå målet om å vere klimanøytral innan 2028. Det er også eit viktig element i ambisjonen om nullutslepp i den planlagde bydelen Nyhavna.

Bydelen, som etter kvart skal huse 5200 bebuarar og 4000 arbeidsplassar, ligg nemleg rett ved Ladehammaren.

Tanken er at geotermosen skal bli ein viktig del av Nyhavna sitt energisystem, og rett og slett varme opp bydelen om vinteren.

– Potensielt vil vi også kunne levere varme til fjernvarmesystemet i Trondheim, seier prosjektleiar Magnus Woll Bjartnes.

Men fyrst må prosjektet gjennom ein testperiode på tre år.

– Vi må forsikre oss om at dette kan bli gjennomført trygt, og at berget har evne til å halde på varme slik vi håpar og ønskjer.

Mykje spennande i bakken

Monica Berner i Enova trur at ein kan sjå meir av slike løysingar framover, men påpeikar samstundes at det ikkje berre er rett fram.

Det krev for det fyrste stadar med hardt og tett fjell, som eignar seg til å lagre varme, og i tillegg god kompetanse til å utvikle tilpassa innretningar.

– Men med erfaringar som ein hentar frå denne typen pilotprosjekt, håpar eg ein på sikt vil ta bruk slike løysingar fleire stader i landet, seier Berner.

– Det er jo fleire prosjekt i gang allereie, så det er mykje spennande som skjer i bakken i Noreg.