Adele har flytta heim til far – fryktar det kan ta årevis før ho kan kjøpe sitt eige

26 år gamle Adele Gjelsten står inne i ei flunkande ny leilegheit i Ålesund. Om kort tid skal bustadkomplekset stå ferdig, og 76 spente kjøparar flytte inn.

Men Adele Gjelsten blir ikkje ein av dei.

Ho arbeider som elektrikar i nybygget – og det blir truleg det næraste ho kjem draumen om ei ny leilegheit her.

– Denne leilegheita vil gå for rundt 4,5 millionar, og det har ikkje eg sjanse til, seier ho medan ho trekkjer kablar til sikringsskapet.

Flytta heim att til far

Nyleg flytta ho tilbake på jenterommet hos faren i Fiksdal i Vestnes.

Dei siste åra har ho leigd, men då husverten skulle pusse opp, måtte ho ut. Løysinga blei å flytte heim igjen medan ho leitar etter ein ny plass å bu. Håpet er at ho skal klare å spare opp ekstra pengar.

Gjelsten er singel, og med ei inntekt har ho ikkje råd til å kjøpe seg ein plass å bu.

– Det er litt kjipt, men det blir dyrare og dyrare og vanskelegare og vanskelegare, sukkar ho.

26 prosent risikerer trøbbel

Den 26 år gamle elektrikaren er ikkje åleine om å oppleve at det er dyrt – både å eige og å leige.

I Noreg er det nesten ein million som betalar for å bu i eit hus eller leilegheit som nokon annan eig.

Ein ny rapport viser at 26 prosent av dei som leiger no risikerer at dei ikkje klare å betale for seg.

– Det er ein ganske stor del som står i fare for å komme i skikkeleg økonomiske problem. Dersom ein ikkje betalar husleige, så blir ein jo kasta ut. Det er eit vanskeleg trusselbilde å ha hengande over seg, seier SIFO-forskar Christian Poppe.

Rapporten er laga av Forbruksforskningsinstituttet SIFO på oppdrag frå Husbanken og viser også at 8 prosent av dei som har bustadlån står i fare for å misleghalde låna sine.

Fleire barnefamiliar slit økonomisk

Rapporten peikar også på heilt nye grupper som er ille ute etter dei mange rentehoppa, og som risikerer å ikkje lenger klare å betale lån eller husleige:

• par med barn – auke frå 4,5 til 14 prosent
• hushaldningar med inntekter mellom 800 000 og 1 million kroner – auke frå 2 til 13 prosent

Blant dei som slit har desse gruppene auka kraftig dei siste to åra. Dette er ifølgje SIFO-forskar gjerne unge menneske med store bustadlån, i etableringsfasen og tidleg i jobblivet.

– Det er ei gruppe som kan få betalingsproblem, og dei burde ikkje ha det, for inntekta er jo høg, seier han.

– Men kan ikkje dei justere ned forbruket?

– Jau, men det er nokre utgifter som ligg ganske fast, til dømes bustadlån eller husleiga, fellesutgifter. Der er ein del utgifter som ein ikkje kan gjere noko med på kort sikt, seier forskaren.

Draumen om å ha noko eige

Adele Gjelsten sjekkar nesten dagleg mobilen for å sjå om ho kan finne ein plass å leige. Som regel er det for dyrt, for lite eller for dårleg. Gjelsten vil gjerne ha eit kjøkken som er stort nok til å kokkelere og nok plass til hobbyane sine.

Håpet er å klare å spare nok til at ho etter kvart kan kjøpe seg ein plass å bu. 26-åringen har sett seg som mål å flytte i eiga leilegheit før ho rundar 30 år.

– Draumen er å få eige sjølv, der eg har litt størrelse på leilegheita. Å ha noko eige, som kjennest som heime, seier ho.