Hopp til innhold
Kárášjohka - Karasjok
Foto: Dan Robert Larsen / NRK

«Karasjok-saken» i Høyesterett

Oppsummert

Hvem eier utmarka i Karasjok - 98 prosent av arealene i kommunen? Innbyggerne i Karasjok har vunnet to runder. Nå er saken i Høyesterett. Dommen vil få stor betydning for krav om eiendomsrett i andre samiske kjerneområder, som i Tana og Kautokeino.

  • Háliida rievdadusa FeFo-stivrras

    Les på norsk.

    Finnmárkkuopmodat (FeFo) vuittii Kárášjoga-ášši Alimusrievttis.

    Ealgabivdi Porsáŋggus, Bjørnar Pedersen oaivvilda ahte lea buorre báikkálaš ealgabivdui ahte FeFo vuittii dikki, muhto son háliida ođđa málle FeFo-stivrii.

    Otná ortnegis válljeba Finnmárkku fylkkagielda ja Sámediggi stivrra, mas goabbat bealis leat golbma áirasa. Okta gáibádus lea ahte stivralahtut fertejit ássat Finnmárkkus.

    – FeFo lea ásahuvvon dan námmi ahte finnmárkulaččat ieža galget stivret, ja de šaddá áibbas boastut ahte mis galgá riikkaorgána dego Sámediggi válljet áirasiid dohko, dadjá Pedersen.

    Son oaivvilda ahte buoremus čoavddus sámi, kvena ja dáža beroštumiide livččii ođđa málle mas juohke suohkanis Finnmárkkus livččii ovddastus, maiddai stivrras.

    FeFo stivrajođiheaddji, Geir Thrane, ii oainne dárbbu rievdadit ortnega. Nu guhká go Finnmárku lea okta fylka, de oaivvilda son ahte dálá ortnet doaibmá.

    – Livččii veahá eará dilli jus Finnmárku juhkkojuvvošii. Ovdamearkka dihte jus Kárášjohka livččii vuoitán dikkis ja Guovdageaidnu livččii čuovvolan, de livččii veaháš eará movt juogášii mandáhtaid.

    Son čujuha dasa ahte gažaldat maid bođii dalle go Romsa ja Finnmárku leigga oktan.

    – Sis geat leat válljejuvvon FeFo stivrii, leaš dal fylkkadikkis dahje Sámedikkis, galgá leat ássančujuhus Finnmárkkus. Livčče sáhttit lunddolaš ahte sii geat válljejit olbmuid stivrii, maid ásset Finnmárkkus. Muhto dat ášši gullá Sámediggái, dadjá Thrane.

    Sámedikki politihkalaš ráđđeaddi, Sandra Márjá West dadjá ahte sii beroštit ahte stivraláhttut ásset Finnmárkkus. Ii ge leat leamaš fáddán Sámedikkis rievdadit dán gáibádusa.

    – Mii gozihit sámi beroštumiid olles Finnmárkkus. Mun oaivvildan ahte ii leat áigeguovdil ahte Sámediggi heaitá nammadeames stivralahtuid, dadjá West.

    Son lohká maid ahte ii mihkkege mii hehtte FeFo válljet báikkálaš lávdegottiid ja addit bargguid sidjiide.

    Bjørnar Pedersen, leder Porsanger elgjegerforening.
    Foto: Privat
  • Ii leat čielggas makkár gáibádusaid galget meannudit

    Les på norsk:

    Alimusriekti mearridii mannan vahku ahte Kárášjoga álbmogis ii leat oamastanriekti gielddas.

    Duomus dárkilastet ahte earát soitet oamastit osiid eatnamiin Kárášjogas, nugo gilisearvvit, siiddat dahje earát. Dadjá maid ahte Meahcceduopmostuollu galgá meannudit nubbi gáibádusaid.

    Kárášjoga álbmoga nubbi gáibádusas lea earet eará viiddiduvvon geavahanriekti ja hálddašanvuoigatvuohta.

    Gažaldat lea movt Meahcceduopmostuollu áigu meannudit dáid gáibádusaid, ja gii galgá hálddašit Kárášjoga meahcceeatnamiid boahtteáiggis.

    Meahcceduopmostuolu jođiheaddji, Jussi Erik Pedersen, muitala jearahallamis NRK:in ahte lea proseassa mii gáibida áiggi, ja ahte duopmostuollu ii leat vel mearridan makkár proseassa galgá leat.

    – Mii lea praktihkalaš erohus oamastit ja hálddašit eatnamiid?

    – Buorre gažaldat. Go Alimusriekti lea cealkán ahte Kárášjoga álbmogis ii leat oktasaš oamastanriekti, muhto lea viiddiduvvon geavahanvuoigatvuohta, de lea gažaldat gii dat galgá hálddašit guovllu?

    Pedersen muitala ahte vejolaš čoavddus boahtteáigái lea ahte FeFo hálddaša osiid guovllus, ja Kárášjoga gielda hálddaša osiid.

    – Lea go vejolaš ođđa berošteddjiide dál ovddidit gáibádusaid Meahcceduopmostullui?

    – Dasa ii leat čielga vástádus. Mii fertet guorahallat Alimusrievtti duomu dárkilabbot, muhto midjiide ii leat vel čielggas makkár nubbi gáibádusaid dáhttu min meannudit.

    Karasjok
    Foto: Øyvind Berge Sæbjørnsen / NRK
  • Kárášjoga álbmot sáhttá gáibidit hálddašanrievtti

    Vaikko eai ožžon oamastanvuoigatvuođa Kárášjoga eatnamiidda, de lea Kárášjoga álbmogis vejolašvuohta gáibidit hálddašanrievtti gielddas.

    Meahcceduopmostuolus Kárášjoga álbmogis lei nubbi gáibádus: Jus eai oaččo oamastanvuoigatvuođa, sii aŋkke háliidit hálddašanrievtti.

    Dál ferte Kárášjoga gielda, Kárášjoga sámesearvi ja earát mearridit doalahit go gáibádusa.

    Koordináhtor Rune Fjellheim ja sátnejođiheaddji Svein Atle Somby eaba háliit dadjat dasa maidege ovdal leaba lohkan duomu dárkilabbot.

    Sámediggepresideantta Silje Karine Muotka iige háliit vel dadjat maidege áššis go oaivvilda ahte álbmot vuos ferte beassat árvvoštallat maid háliidit dahkat.

    Karasjok

    Kan ta omkamp om heile Karasjok – men har ikkje bestemt seg

    Sjølv om dei tapte i Høgsterett, har innbyggarane i Karasjok framleis høve til å krevje styring over heile kommunen. Men nøkkelpersonane vil ikkje seie om dei tar ein omkamp.

  • – Galget ain guorahallat eananrivttiid Guovdageainnus

    Vaikko alimusriekti ii mieđihan Kárášjohkii eananoamastanvuoigatvuođaid, de ii galgga Finnmárkkukommišuvdna loahpahit kárten bargguid Guovdageainnus.

    – Min vuosttaš reakšuvdna lea ahte Finnmárkkukommišuvdna galgá joatkit kártet eananoamastanvuoigatvuođaid Guovdageainnus. Mun maid registreren ahte eai alimusrievtti duopmárat lean ovtta oaivilis Kárášjoga–áššis.

    Nu dadjá Guovdageainnu sátnejođiheaddji Anders Buljo.

  • – Våres sak i Finnmarkskommisjonen går som planlagt

    Ordfører i Kautokeino, Anders Buljo, sier til NRK at selv om Karasjok tapte i høyesterett så vil ikke dette stoppe Kautokeino fra å utrede hvem som eier utmarka i kommunen.

    – Min første reaksjon er at Finnmarkskommisjon skal fortsette arbeidet med å kartlegge eierrettighetene i Kautokeino. Jeg registrerer også at det var uenighet blant høyesterettsdommere.

    Anders S. Buljo i valgdebatt i Kautokeino
    Foto: Marte Lindi