Alimusriekti lei goabbat oaivilis das gii galgá oamastit eatnamiid Kárášjoga gielddas. Unna eanetloguš oaivvildii ahte Finnmárkku ássit ain galget ovttas oamastit guovllu Finnmárkkuopmodaga (FeFo) bokte.
Duopmu celkui moadde minuhta badjelaš diibmu 11 ja Finnmárkkuopmodat (FeFo) vuittii ášši, hui unna eanetlogožiin.
Guhtta duopmára jienastedje FeFo beallái. Viđas, geat dahke unnitlogu, áigo addit eananvuoigatvuođaid Kárášjoga álbmogii.
Alimusrievtti guovttemielalašvuođa boađus ii leat buorre ođas sidjiide, geat háliidedje Finnmárkku eananvuoigatvuođaid digaštallama váidut. Fylkkasátnejođiheaddji Hans-Jacob Bønå logai árabut dán vahkus ahte son sávvá čielga eanetlogu duomus, muhto nu ii šaddan.
Ragnhild Lydia Nystad Kárášjoga sámesearvvis lea beahtahallan.
– Dál lea Alimusriekti cealkán. Ii leat mihkkege ávkkiid hállat sámi vuoigatvuođaid birra, dadjá son NRK:i.
Thoralf Henriksen ges oaivvilda ahte gávdnojit eará čovdosat. Loga reakšuvnnaid dás:
Kárášjoga ássit ledje gáibidan vuoigatvuođa oamastit 98 proseantta Kárášjoga gieldda eatnamiin, mii lea 5361 njealjehaskilomehtera viidosaš guovllus. Dat gáibádus lea dál hilgojuvvon. Duopmu dadjá gal ahte sáhttet ásahuvvon eananvuoigatvuođat dihto/ráddjejuvvon guovlluin.
- Loga duogáža birra dás: Golbma beali gáibidit oamastanrievtti ja ná ákkastallet.
Máŋga joavkku ja iešguđet geavaheapmi
Vuosttašjienasteaddji duopmár Ingvald Falch oaivvilda ahte Kárášjoga álbmot ii eaiggáduša gieldda eatnamiid. Dan galget finnmárkulaččat ovttas oamastit Finnmárkkuopmodaga (FeFo) bokte.
Su ákkastallan doarju ollislaččat dan maid FeFo lea ákkastallan:
Guovllu geavaheapmi ii leat čuvvon gielddarájiid. Dat lea baicca čadnon ovttaskas giliservviide ja boazodollui, mii lea geavahan ja johtán viidát.
– Sierranas geavaheaddjit ja geavahanjoavkkut leat geavahan guđetge osiid riidoguovllus. Dat čájehuvvo dainna go ollu gilisearvvit ja siiddat leat gáibidan vuoigatvuođaid, dajai Falch.
Son deattuha ahte ii hilggo báikkálaš gáibádusaid. Daid sáhttá ovddidit beroškeahttá maid Alimusriekti oaivvilda olles guovllu birra.
Mearrádusa vuođđun lea dábálaš našunála riekti. Álbmotriekti ii buvtte eará bohtosa, lohká Falch.
Kárášjogas leat čoahkkánan Kárenaš Sámi giella- ja kulturguovddážii guldalit Alimusrievtti duopmocealkima.
Kárášjogas leat čoahkkánan Kárenaš Sámi giella- ja kulturguovddážii guldalit Alimusrievtti duopmocealkima.
Deattuhii álbmotrievtti
Alimusriekteduopmár Espen Bergh ges oaivvildii ahte báikkálašolbmuin lea eananvuoigatvuohta.
Son deattuhii ahte dálonat ja boazosámit guhká leat lonohallan gálvvuid gaskaneaset, ja nu leat ovttas atnán guovllu.
Bergh oaivvildii ahte álbmotriekti livččii ášši hoigadan báikki olbmuid beallái, jus nášunala lágat eai livčče addán sidjiide eananvuoigatvuođaid.
Son čujuhii ILO-konvenšuvnna 169:i álgoálbmogiid vuoigatvuođaid birra, ahte oažžut dohkkehuvvot vuoigatvuođa guovlluide, maid árbevirolaččat leat atnán.
Seammás hilggui son ahte vuoigatvuođat dušše gullet ássiide, geat leat sápmelaččat, nugo Guttorm-joavku lei gáibidan. Buohkat leat atnán guovllu, beroškeahttá duogážis, oaivvildii Bergh.
Alimusriekti oaivvilda ahte mearrádus lea dehálaš prinsihpalaččat. Danin ii dárbbaš oktage vuoittáhallanbealis máksit áššegoluid.
Okta mii lea čielggas lea ahte mearrádus boahtá boktit garra reakšuvnnaid beroškeahttá bohtosis:
Sidjiide, geat háliidit báikkálaš oamastanvuoigatvuođaid, lea Kárášjoga-ášši dat, mainna isket sámi vuoigatvuođaid. Jos eai vuoitte Kárášjoga, de leat sii massán historjjálaš vejolašvuođa oažžut iežaset árbevirolaš guovlluid.
Vuosttaldeaddjit oaivvildit ges ahte maiddái eará olbmot go gieldda ássit, leat atnán guovllu ja dainna lágiin leat sisge vuoigatvuođat. Erenoamážit boazosápmelaččat, geat johtet siseatnama ja mearragátti gaskka. Sii oaivvildit ahte ođđa opmodatrájit fylkka čađa dagahivčče riidduid finnmárkulaččaid gaskii ja ráhkadivčče ođđa eahperievttálašvuođa.
Olbmot čoahkkánan guldalit Alimusrievtti duopmocealkima Oslos, Alimusrievttis.
Vuosttasjienasteaddji Ingvald Falck lohká Alimusrievttu duomu Kárášjoga-ášši.
Fylkkasátnejođiheaddji Hans-Jacob Bønå, FeFo stivrrajođiheaddji Geir Thrane ja direktevra Tom Mikalsen leat Alimusrievttis Oslos guldaleamen Alimusrievtti duopmocealkima Kárášjoga-áššis.
Olbmot čoahkkánan guldalit Alimusrievtti duopmocealkima Oslos, Alimusrievttis. Rune Fjellheim, Ragnhild Lydia Nystad ja advokáhta Jan Fougner.
Olbmot čoahkkánan guldalit Alimusrievtti duopmocealkima Oslos, Alimusrievttis. Sissel Gaup ja Thoralf Henriksen.
Vuittii guovtte geardde ovdal go ášši guoddaluvvui
Báikkálaš olbmot gáibidedje eaiggátvuođa guvlui, go oaivvildedje ahte sii leat atnán ja duohtavuođas stivren dan máŋga čuođi jagi. Sii oaivvildit ahte ássit eai goassege leat dohkkehan ahte stáhta oamasta guovllu.
Ollugat atnet dán riidoáššin stáhta ja sámiid gaskka, muhto nu ii leat.
Stáhta oamastanvuoigatvuohta Finnmárkkus lea áigá juo addon fylkka ássiide. Finnmárkkuopmodaga (FeFo) bokte leat sámit ja earát 2006 rájes oamastan eatnamiid ovttas.
Thoralf Henriksen ii leat vuollánan maŋŋelgo vuoittáhalle Alimusrievttis. Son oaivvilda ahte báikkálaš gáibádusat sáhttet leat mearrideaddjin sámi vuoigatvuođaide
Foto: Knut-Sverre Horn / NRKGažaldahkan dál lea leago báikkálaš geavaheapmi leamaš nu viiddis ja nu erenoamáš ássiide ahte dat addá sidjiide oamastanvuoigatvuođa. Ja dasto vel: Leago olles fylkka oktasaš eaiggátvuohta doarvái buorre eamiálbmogiid iežaset eatnamiid vuoigatvuođaid vuođul, nugo álbmotrievttis celkojuvvo?
FeFo dat guoddalii duomu Meahcceduopmostuolus Alimusriektái.
Guovllu olbmot ledje jo vuoitán ášši guovtti instánssas. Sihke Finnmárkkukommišuvdna ja Meahcceduopmostuollu celke duomu áššis sidjiide ovdun.
Muhto goappašiid háviid ledje juohkásan, hui unna eanetlogožiin – nugo Alimusriekti ge.
