Hopp til innhold

Ráđđealmmái Utøya-terrorfalleheapmái: – Gal mis lei lihkku

12 nuorra kárášjohkalačča oasálastte Utøya nuoraiddeaivvadeamis, justa njeallje jagi áige. Sii bohte dearvan ruoktut, muhto dievva skihpárat baicce eai. Gilis muittášit odne sin geat goddojuvvojedje terrorfallehemiin sullos ja Ráđđehuskvartálas.

Utøya og Elfrid Boine

– MIS LEI LIHKKU: Nu dadjá Kárášjoga ráđđealmmái, Elfrid Boine (siskkit govva), Utøya terrorfalleheapmái.

Foto: Ingvill Sunnby (NRK) / Terje Bendiksby (NTB Scanpix) - montasje av NRK

– Otná muitoboddu galgá čalmmustahttit ahte buot min nuorat bohte dearvan ruoktut, terrorfalleheamis. Dán leat mii plánen fárrolagaid nuoraiguin. Sii leat ieža, oktan váhnemiiguin, sávvan dán.

Kárášjoga ráđđealmmái, Elfrid Boine, lea okta gieldda ovddasteddjiin, geat odne sávvet bures boahtima otná suoidnemánu 22. beaivve muitoboddui.

12 Kárášjoga nuora ledje Utøya-nammasaš sullos, Tyrifjordenis, Mátta-Norggas, justa njeallje jagi áige.

Sii oasálastte Bargiidbellodaga jahkásaš nuoraiddeaivvadeamis, go terrorista fallehii nuoraid ja olbmuid geat ledje sullos.

Ii lágideapmi leamaš golmma jahkái

– Mu mielas lea buorre ahte sáhttit dán láhkai muittášit. Dát lea gal sevdnjes beaivi máŋgasiidda. Stuorámus háliidus dás lea varra dušše beassat servvoštallat moadde tiimmu odne, muitala ráđđealmmái.

Kárášjogas ii leat golmma jahkái leamaš 22.7-muitolágideapmi. Maŋimuš geardde lei eará sániiguin geassit 2012. Danin leat nuorat dán jagi háliidan fas dakkár lágideami.

– Odne besset nuorat ieža, ja váhnemat, dadjat moadde sáni – mo dilli leamaš maŋimuš njeallje jagi, ja mo oidnet boahtteáiggi. Muhto lea gal ainge dat sosiála bealli dás mii šaddá deháleamos, muitala Boine.

– Mis lei lihkku

– Vaikko surgadis ja váivves dáhpáhusat – sáhttágo dadjat Kárášjogas lei ovtta láhkai lihkku?

– Go jurddaša ahte mis ledje 12 nuora geat vásihedje Utøya-dáhpáhusa, ja buohkat bohte fas ruoktut, de gal sáhttá dan dadjat.

– Ja earret eará dan šaddatge odne ságastallat, fástida ráđđealmmái Boine.

Muitoboddu buohkaide

– Otná lágideapmi lea viehka dehálaš. Ja dat han leage buohkaide vejolašvuohta boahtit doarjut ja oktavuođadovddu čájehit, lasiha son.

Kárášjoga gielddas áigot maŋŋá otná lágideami, geahčastit vejolašvuođa jahkásaččat lágidit suoidnemánu 22. beaivve muitobottu.

– Lunddolaš dás lea čoahkkinastit nuoraiguin ja váhnemiiguin. Dás leat earret eará sáhka plánemis ja ruhtadeamis, loahpaha Kárášjoga ráđđealmmái.

Otná lágideapmi álgá tiibmu 18:00, Sámi dáiddaguovddážis. Olles prográmma lea almmuhuvvon Kárášjoga gieldda neahttasiiddu bokte (olgguldas čujuhus).

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK