Hopp til innhold

Gáibidit beassat oamastit beali Deanu gielddas

– Jávrrit ja eatnamat mat leat boares Buolbmát gielddas gullet guovllu olbmuide ii ge Finnmárkkuopmodahkii, oaivvilda Badje Deanu Siidda jođiheaddji Viktor Trosten.

Viktor Trosten bivdimin Lišmmajávrri

LUONDU ADDÁ: – Guovllu olbmot leat don doložis viežžan biebmu lágasguovlluin. Danin lea lunddolaš ahte guovllu ássit ovttas besset maid oamastit ja hálldašit guovlluid, čilge Viktor Trosten bivddedettiin Lišmmajávrri alde.

Foto: Harry Johansen / NRK

Badje Deanu Siida lea sádden sierra gáibádusa Finnmárkokommišuvdnii mii lea kártemin dálá geavahan- ja eaiggátvuođaid maid sámi álbmot ja earát ležžet olahan guhkesáiggi geavaheami vuođul.

  • Guldal:
Viktor Trosten bivdimin

ÁNGIRIS BIVDI: Dán vuoro rávdu dohppestalai gal muhto ii bisson.

Foto: Harry Johansen / NRK

Jus gáibádus ollašuvvá, de boares Buolbmát gielda šattašii sierra hálddašanguovlun, mii lea badjel bealli Deanu gieldda viidodagas.

– Guovllu olbmuin lea buoret gelbbolašvuohta go Finnmárkkuopmodagas – FeFo:s hálddašit guovllu jávrriid ja eatnamiid ja daid riggodagaid, čilge Trosten.

– Dovdet maid luondu gierdá

Mii deaivvadat suinna Lišmmajávrri alde boares Buolbmát gielddas gos su máttut don doložis leat viežžan luondduriggodagaid.

Deanu kárta

BADJEL BEALLI DEANUS: Dá lea dat guovlu maid Badje-Deanu Siida oaivvilda gullá báikki olbmuide.

Foto: Harry Johansen

– Báikki olbmot dovdet dán jávrri dego iežas buksalupma, ja dihtet juohke gođđosaji, gosa suohpput sáimmaid, goas galgá bivdit ja man ollu, akkástálla Trosten, ja lasihastá:

– Seamma gelbbolašvuohta lea maid rievssatbivddus, ealgabivddus ja eará meahccegeavaheamis. Guovllu olbmot dihtet millimehtera ala maid luondu gierdá ja ii gierdda. Dat lea leamaš áiggiid čađa vuođđun guovllu luondduhálddašeamis, ákkastallá Trosten.

Unjárgga duopmu lea movttiidahttán

Badje-Deanu Siida lea logi jagi ráhkkanan ášši. Meahcceduopmostuolu duopmu mii addá Unjárgga gilisearvái hálddašan- ja geavahanvuoigatvuođa lagaš luondduriggodagaide, lea vel eambbo movttiidahttán bargat áššiin.

Klemet Klemetsen

UNJÁRGGA DUOPMU MOVTIIDAHTTÁ: – Mii áigut dárkilit guorahallat Unjárgga-duomu ja gazzat das oahpu, čilge Ávžži gilisearvvi jođiheaddji Klemet Klemetsen.

Foto: Nils John Porsanger / NRK

Maiddái Ávžži gilisearvi Guovdageainnus árvvoštallá dál ohcat oamastan- ja hálddašanrievtti lagasguovlluide.

– Unjárgga duopmu lea hui čielga mihttu midjiide ja fertet oahppat das mo sáhttá dahkat, vástida Ávžži gilisearvvi jođiheaddji Klemet Klemetsen, ja čájeha guovllu.

– Dán vuomis leat hui buori ealga- ja rievssatbivdobáikkit, luomejeakkit ja guollejávrrit, čilge Klemetsen.

Váruha juohkit Finnmárkku

Frank Martin Ingilæ studere Unjárgga-duomu

STUDERE UNJÁRGGA DUOMU: Deanu sátnejođiheaddji Frank Martin Ingilæ ii liiko jus maiddái eará gilisearvvit ohcagohtet hálddašanrievtti nie mot Unjárgga gilisearvi lea ožžon.

Foto: Harry Johansen / NRK

Deanu sátnejođiheaddji Frank Martin Ingilæ váruha ásaheames olu sierralágan hálddašanguovlluid Finnmárkui.

– Mun garrasit ávžžuhan Finnmárkkuopmodaga guoddalit Meahcceduopmostuolu duomu Alimusriektái, go duomus leat nu stuorra prinsihpalaš váikkuhusat Finnmárkku álbmogii, lohká Ingilæ.

– Mas don balat?

– Balan olu sierralágan hálddašanguovlluid dagahit ahte álget cakkadit olggobeale olbmuid ávkkástallamis luondduriggodagain nu movt dássážii leat beassan, vástida Ingilæ.

FeFo árvvoštallá guoddalit

FeFo-direktevrra Jan Olli ii sáhte vuos čielgasit vástidit ahte áigot go guoddalit duomu nie movt Deanu sátnejođiheaddji ávžžuha.

– Muhto jus duomus leat nu stuorra váikkuhusat Finnmárkku álbmogii ja jus gávdno juridihkalaš vuođđu, de sáhttit árvvoštallat guoddalit duomu, vástida Olli.

FeFo stivrra dat galgá 24. beaivve dán mánus mearridit maid barget áššiin.

  • Geahča ja guldal:
    – Eat leat vuos árvvoštallahn makkár váikkuhusat Unjárgga-duomus lea Finnmárkkuopmodahkii, čilge FeFo-direktevra Jan Olli.

    FeFo-direktevra jan Olli vástida gažaldagaid. Govven: Harry Johansen ja Torgeir Varsi

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK