Tvingar fram rørslene

Elektronisk klubb­musikk og folke­musikk er kanskje ikkje eit sjølvsagt sjanger­par, men dei har noko grunn­leggande til felles: Begge har dansen i fokus.

Felles­nemnaren dans er eit spennande utgangs­punkt for elektrofolk-duoen Kenneth Lien og Center of the Universe, som nett har gitt ut sitt andre album.

Folke­musikk har lenge vore funksjons­musikk. Målet til mange tradisjons­utøvarar var å skapa eit smekk­fullt danse­golv, yrande av gal­skap og hæl­spark.

Så har det vore ein tendens, la oss seia dei siste hundre åra, at folke­musikken har blitt rein konsert­musikk.

Det vanlegaste i dag er at ein sit urørleg og lyttar til slåtte­spel, låter opp­haveleg meint til dans, i ein små­pompøs sal okkupert av klapp­stolar. Over tid har såleis dansen blitt eit sjeldnare syn.

Kenneth Lien & Center of the Universe held fast ved dans som kjernen i musikken dei lagar. Det merkar ein i rytmikken, i bass­linjene, og i opp­bygginga av låtene. Energien er heile tida retta mot å halde kroppen i rørsle.

Dette set eg enormt pris på.

Musikalske dialogar

Center of the Universe styrer elektronikken med presisjon, særleg på dei første tre spora.

Her møter fela og munnharpa til Kenneth Lien dei rytmiske underdelingane og dei daterte, delvis nostalgiske syntane til Center of the Universe på ein måte som skapar spenning, drag og framdrift.

Syntane løftar fram og underbygger endringane i slåtte­spelet, noko som får musikken til å gnistra.

Ta opnings­sporet «Fanitullen» som eksempel. Kanskje den mest ikoniske låta i norsk folke­musikk. Her smyg synten seg inn i fele­spelet, fangar opp rytmen og speglar den med sine retro data­lydar.

Det skapar eit bilde av at musikarane kikkar på kvarandre, lyttar aktivt og responderer på det den andre gjer. Dei er på bølge­lengde og har ein god dialog gåande.

Resultatet er at musikken blir skarp og leiken.

Inter­aksjonen mellom musikarane gir dessutan dansarane nye impulsar. Det kan totalt skifta dynamikken på golvet.

Om grunnrytmen blir fram­heva, kan det endra korleis dansarane trør, gjera at vekta flytter seg frå tærne til hælane, eller at skuldrene byrjar å røra seg av seg sjølv.

Når musikken grip så djupt inn i kroppen og nerve­systemet at han utløyser umedvitne rørsler, då fungerer han på sitt aller beste.

Høyr meldinga av albumet i «Musikklivet»:

Dei tre første spora får til dette. «Fanitullen», «Røysekatten» og «Prillarguri» har eit driv som gjer det vanskeleg å sitta stille.

Her er sam­spelet mellom elektronikken og dei akustiske instrumenta meir gjennom­arbeida enn på deira debut­album.

Dei to sfærane flettar seg inn i kvarandre. Harding­fela blir forsterka slik at dei med­klingande under­strengene minner ein synt-pad. Samstundes byrjar syntane å plukka opp melodien frå fela og henga seg på aksentueringane.

Slik byter instrumenta rolle og speglar kvarandre, og duoen smeltar saman kva som er tradisjon og kva som er elektronika.

«Prillarguri» skil seg ut med musikalsk leik og humor. Her møter lur og munn­harpe analoge syntar i ein kombinasjon som gir meg assosiasjonar til den tyske elektronika­-pioner­gruppa Kraftwerk.

I den heime­snikra musikk­videoen til låta ramlar munn­harper og lur ned over skjermen medan kamera panorerer over eple­tre og dei to musikarane i aksjon. Musikarane gir seg sjølv rom til å vera uhøg­tidelege.

Det er veldig fint. Ikkje berre fint, men viktig. Det bidrar til at folke­musikken unngår å stivna i eit høg­stemd sjølv­bilde, men heller byggast ned og såleis blir meir tilgjengeleg.

Men så ...

Etter spor tre flatar albumet noko ut. Dei siste låtene blir meir statiske med jamnare, nærast nomne rytmar, og færre dynamiske svingingar.

På danse­golvet kan det vere nyttig med parti der musikken trekker seg tilbake for å gi dansarane ein pust i bakken, men her held låtene seg for lenge på same nivå.

Elektronikken skyt òg inn med meir tilfeldige bass­tonar og lydar, og sam­spelet med fela er ikkje like godt som i starten. Det verkar nesten som at musikarane forsvinn inn i kvart sitt lyd­univers og ikkje lenger har interesse av å møtest på midten.

Sjølv om dei siste spora ikkje heilt held same gnisten som opnings­låtene, er dette eit album som viser kva som skjer når folke­musikk og elektronika møtest til dans.

Musikken blir leiken, impulsiv og kropps­nær, samtidig som den hyllar tradisjonane og opnar nye vegar for andre musikarar – forhåpentleg utan at det blir for høgtideleg.