Strengare straff for vald mot dyr

Ein sommardag i fjor køyrde ein 17-åring mot ein vaksen fiskemåse og måseungar med ein tung firhjuling.

Den vaksne måsen stilte seg framfor firhjulingen for å beskytte ungane og blei overkøyrd og døydde.

I mars måtte den no 18 år gamle mannen møte i Sogn og Fjordane tingrett.

Han var tiltalt for grov vald mot dyr og for brot på Naturmangfaldlova.

I retten forklarte tenåringen at drapet var tidsfordriv, og at han og kameratene hadde ein konkurranse.

Kunne hamna i fengsel i fire månadar

I april falt dommen. Dersom tiltalte hadde vore over 18 år då hendinga skjedde, hadde han hamna i fengsel i 3–4 månader.

Men sidan han var mindreårig, enda det med 45 timar samfunnsstraff.

Aktor Inger Helen Stenevik hos dyrepolitiet i Vest politidistrikt seier dommen slår fast alvoret i dyrekrimsaker.

Stenevik viser til ei anna fersk sak der ein mann blei dømt til fengsel i 45 dagar på vilkår etter å ha skote ein måse av arten svartbak.

Mannen fekk også ei bot på 12.000 kroner, inndraging av våpenet og mistar retten til å jakte og fiske i eitt år.

Medan grove dyrekrimsaker på 90-talet knapt blei straffa, har det vore ei utvikling mot strengare straffer for alle typar mishandling av dyr, seier Stenevik.

Signal frå politikarar er ei av årsakene, meiner ho.

Hundedrap skjerpa straffene

Straffenivået har auka sidan dyrevelferdslova kom i 2010. Det seier fagansvarleg Tone Strømsnes Olsen i Økokrim.

I 2016 behandla Høgsterett den første saka etter denne lova.

Ein mann fekk då 90 dagars fengsel for å festa hunden sin Lucas til eit betongrøyr og kasta han i ei elv.

– Særleg etter Lucas-dommen har vi sett ein auke av straffenivået ved dyrevelferdslovbrot, seier Olsen.

Professor Ragnhild Sollund ved Institutt for kriminologi og rettssosiologi har også inntrykk av straffene for dyrekriminalitet har blitt strengare. Ho peiker på at dyrepolitiet har vore med å auke statusen til dyr.

Mener media fyrer opp under måkehat – ekspert mener det er innafor

Ein anna årsak er at det er mindre toleranse for vald i samfunnet, meiner jusprofessor Jørn Jacobsen ved Universitetet i Bergen.

– Samstundes er det blitt større merksemd om verdien av og behovet for vern om dyr og naturmiljø, seier han.

Måsesaka i Sogn og Fjordane slår tydeleg fast alle dyr har same rettar, uansett om det er eit kjæledyr, husdyr eller eit vilt dyr.

– For nokre er det kanskje oppsiktsvekkjande at ei måse har same strafferettsleg vern som ein hund, seier Stenevik.

Forslag om å heve straffene endå meir

Landbruks- og matminister Sandra Borch seier det er viktig å kjempe mot dyrekriminalitet for dyret sin eigen del.

– Tar vi vald mot dyr på alvor, vil det i tillegg kunne vere med å hindre eller avdekke anna valdskriminalitet, seier ho.

Regjeringa vil no fremje ei Stortingsmelding om dyrevelferd. I samband med den har departementet fått eit innspel om å heve strafferamma i dyrevelferdslova.

Høgre, Frp og Venstre ønskjer å heve strafferamma til seks år fengsel. Dette har også Økokrim teke til orde for.

Det helsar dyrevernsorganisasjonen Noah velkomen.

I dag er tre års fengsel den hardaste straffa for dyrekrimsaker. Så langt har ingen fått maksstraffa, sjølv om Noah meiner det har vore saker der tre års fengsel burde blitt dømt til.

– Vi ser ei klar forbetring, men det er også store variasjonar mellom dei ulike domstolane kor hardt slike saker blir dømde, seier Siri Martinsen hos Noah.

Advokat synest straffene er strenge

Jan Trygve Tollefsen forsvarte tenåringen som køyrde ned fiskemåsen.

Han blei overraska over ressursbruken i saka.

– Dei eg har møtt er overraska over at myndigheitene ser så alvorleg på desse sakene, og for dei fleste er det nytt at det blir handheva så strengt.

Advokaten viser til at måsesaka er ei type sak som tidlegare ikkje har blitt straffa, og knapt nådd rettssalane.

– At du får denne typar saker i retten, er nytt, seier Tollefsen.

Tollefsen meiner politiet må gjere det kjent at slike saker blir dømt strengt, og at domstolane er villige til å bruke harde verkemiddel.

– For dei fleste er det nok ganske overraskande, så dette er viktige opplysningar å få ut.