Eit breitt samansett fagmiljø føreslår å supplere redningslista til staten med fire nye naturtypar:
Sukkertareskog Delta Edellauvskog Jordvannsmyr
Meir om dei fire naturtypane
Ekspander/minimer faktaboks
Delta
Eit delta er eit område som blir danna der elv møter meir stilleståande vatn og elvetransportert materiale blir då sedimentert frå elvemunningen. Det finst over heile Noreg.
Delta er viktige hekke- og rasteplassar for våtmarksfuglar, habitat for pollinatorar og kan potensielt binde store mengder karbon.
Delta inngår i Bernkonvensjonens liste over naturtypar som treng spesielle bevaringstiltak, og rekna som ein sårbar naturtype.
Sørleg sukkertareskog
Sukkertareskog finst langs heile norskekysten i dei meir beskytta delane frå fjøra og ned til 20 meters djup. Sørleg er den delen som finst i Nordsjøen og Skagerrak, der den største delen av bestanden finst i Vestland fylke.
Sukkertare kan ta opp næringsnæringssalt og CO₂ med reinse vatnet for uønskte utslepp.
Vi er forplikta gjennom Ospar-konvensjonen til å ta særleg omsyn til sørleg sukkertareskog, og naturtypen er sterkt trua.
Kilde-edellauvskog
Kilde-edellauvskog er ein våtmarksskogtype dominert av edellauvtreslag. Den finst i område tilknytt til kalkrike kjelder, til dømes i kanten av større myrar, ved innsjøar og andre område med periodevis høg vasstand.
Skogtypen har små førekomstar langs heile kysten frå Oslofjorden til Nordfjord i Sogn og Fjordane, og har truleg også små utpostar lengre nord. Større førekomstar av varmekjær kjeldelauvskog er avgrensa til Oslofjordområdet og enkelte område på Vestlandet.
Rik, open sørleg jordvannsmyr
Rik, open sørleg jordvannsmyr er sterkt- til ekstremt kalkrik jordvannsmyr og er knytt til område med baserik grunn i låglandet.
Det er mange trua artar knytt til rikmyr. Totalt er det kjent åtte mosar og 35 karplantar. Den er artsrik og har derfor stor betydning for pollinatorar.
Myr er den hovudnaturtypen som lagrar mest karbon per arealeining. Rikmyr er blant dei myrtypane som er minst viktige som karbonlager, men samtidig er betydninga større enn for dei fleste andre naturtypar på fastmark.
Rikmyr er sterkt trua og inngår i Bernkonvensjonens liste over naturtypar som treng spesielle bevaringstiltak.
Kjelde: Miljøstatus
Ekspertgruppa ber regjeringa om å prioritere ein felles innsats for å betre raudliste-statusen til desse naturtypane innan 2035.
I dag blir 12 naturtypar følgt opp gjennom Oppfølgingsplanen for trua natur .
Om Miljødirektoratet og resten av fagmiljøet får det som dei vil, blir talet 16.
Dei fire «nye» naturtypane er særleg representerte på Vestlandet (sjå eksternt kart ).
Elvedelta
Edelløvskog
Jordvannsmyr
Sukkertareskog
– Noreg har eit særansvar for desse naturtypane
Direktør i Miljødirektoratet, Ellen Hambro, grunngir utvidinga med naturavtalen frå Montreal og at nemnde naturtypar er «kritisk eller sterkt trua».
– Noreg har eit særansvar for fleire av desse naturtypane, seier ho.
Ho legg til at planen samsvarer med det fjerde målet i naturavtalen om å setje i verk tiltak for å bremse risikoen for utrydding av trua natur.
– Dette er naturtypar som bidreg til naturbaserte løysingar gjennom å lagre karbon, halde tilbake vatn og verne mot flaum.
Direktør i Miljødirektoratet, Ellen Hambro, grunngir utvidinga med naturavtalen frå Montreal og at nemnde naturtypar er «kritisk eller sterkt trua».
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
NRK har tidlegare skrive at den globale avtalen om å verne 30 prosent av naturen skaper ny debatt om fleire store veg - og hytteprosjekt .
Den same avtalen er også bakgrunnen for at regjeringa tidlegare i februar annonserte at dei startar arbeidet med ein ny nasjonal naturplan.
Regjeringa har på høyring eit forslag om å gi korallrev og høgmyr status som «utvalde naturtypar», som inneber betre vern.
– No blir det viktig at regjeringa ikkje somlar
– Dette er det berre å rope hurra for, seier Ola Elvestuen (V), stortingsrepresentant for Venstre.
Han legg til:
– No er det viktig at regjeringa ikkje somlar, men følgjer opp forslaga, og raskt gjer vedtak som gir desse naturtypane status som utvalde naturtypar . Regjeringa må samtidig sørgje for at det blir utarbeidd handlingsplanar for å ta vare på områda.
Stortingsrepresentant for SV, Birgit Oline Kjerstad, seier ho har tillit til at Miljødirektoratet gjer gode framlegg ut frå faglege prioriteringar.
– Men det største problemet er ikkje definisjonane. at det vert teke for lite omsyn til natur i utbyggingssaker og planprosessar.
Ho viser til at kystlynghei er trua av store nitrogenmengder (gjødsel) og at korallrev er trua av botntråling og havforsuring.
– Det er fint med utvidingar med viktige naturtypar. Men det er mange fleire naturtypar som treng vern. Norsk natur er på veg til å bli eit lappeteppe av små område med spesielle kvalitetar, i eit hav av vanleg natur som blir bygd ned i stort tempo, seier MDG-nestleiar Ingrid Liland.
– Vi må fylgje nøyare med på korleis naturtypane vert påverka av næringsaktivitet og bruk, seier stortingsrepresentant for SV, Birgit Oline Kjerstad.
Foto: Remi Sagen / NRK
– Vi treng eit paradigmeskifte
Generalsekretær i WWF, Karoline Andaur, etterlyser sterkare vern av ålegraseng og bekkekløft .
– Vi er i ei akutt naturkrise der vi mistar natur i eit rasande tempo. Då er det viktig med strengare vern slik at vi ikkje risikerer å utrydde unik natur.
Tilsvarande signal kjem frå andre miljøorganisasjonar (sjå under).
– Vi er glade for at redningsplanen blir utvida
Ekspander/minimer faktaboks
Christian Steel, Sabima
– Skal vi ta den ferske Naturavtalen på alvor, må norske styresmakter i ta kraftfulle grep for å snu dei negative trendane for vår aller mest trua natur. Det er bra at Miljødirektoratet foreslår å føye fire nye naturtypar til lista over dei som skal ha spesiell oppfølging. Det er likevel altfor dårleg at langt under halvparten av dei mest trua naturtypane får spesiell oppfølging. Sabima meiner også langt fleire naturtypar må bli «utvald naturtype» etter naturmangfaldlova, slik at innsatsen for å ta vare på dei får ei sterkare juridisk forankring – og ikkje berre blir «gode ønske».
Frode Pleym, Greenpeace Noreg
– Vi er glade for at redningsplanen blir utvida i tråd med den globale naturavtalen, men han må følgjast opp med kraftfull handling definert av miljøstyresmaktene og ikkje sektorinteresser. Naturen må altfor ofte må vike når nye vegar, hyttar og andre inngripande tiltak blir planlagde og blir gjennomførte. Vi treng eit paradigmeskifte der hovudregelen er at vi ikkje skal miste meir natur. Mildnande forvaltningstiltak kan ha stor verdi, men det som først og fremst trengst er ein stopp av nedbygging av natur.
Karoline Andaur, generalsekretær i WWF
– Vi er i ei akutt naturkrise der vi mistar natur i eit rasande tempo. Også mange trua naturtypar forsvinn bit for bit. Då er det viktig med strengare vern slik at vi ikkje risikerer å utrydde unik natur. I tillegg til dei fire nye naturtypane som no blir føreslåtte inkludert i Oppfølgingsplanen for trua natur, burde også ålegraseng og bekkekløft få sterkare vern. Ålegrasenga, som er eit viktig oppvekstområde for fleire havartar, blir trua av forureining og nedbygging, medan bekkekløft, med mange unike artar som finst nesten berre der, blir trua av hogst og kraftutbygging. Vi skulle også ha sett at styresmaktene gav strengare vern til artar gjennom å utnemne fleire prioriterte artar. Dette er eit tiltak som opphavleg skulle brukast i mykje større omfang enn i dag, og Stortinget har etterspurt langt fleire prioriterte artar. Sjølv om miljøstyresmaktene har vore positive til dette, har andre delar av regjeringa fungert som bremsekloss.
Ingrid Liland, MDG
– Det er fint med utvidingar med viktige naturtypar. Men det er mange fleire naturtypar som treng vern. Norsk natur er på veg til å bli eit lappeteppe av små område med spesielle kvalitetar, i eit hav av vanleg natur som blir bygd ned i stort tempo. Poenget med naturavtalen er nettopp at vi må bevare og byggje opp igjen den vanlege naturen. Fokuset på raritet og sårbarheit er ei behageleg løysing for alle interesser som ønskjer å ta meir areal frå norsk natur. Barth Eide har varsla ei stortingsmelding for å følgje opp naturavtalen i Montreal. Den må først og fremst sørgje for ein storskala vern av den vanlege naturen.
– Vi treng eit paradigmeskifte. Forvaltningstiltak kan ha stor verdi, men det som først og fremst trengst er at vi sluttar å byggje ned natur, seier Frode Pleym i Greenpeace Noreg.
– Det er mange fleire naturtypar som treng vern. Norsk natur er på veg til å bli eit lappeteppe av små område med spesielle kvalitetar, seier MDG-nestleiar Ingrid Liland.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
