Dán vahkku lea Gálsas davvi-Romssas Karlsøyfestivalen, ja odne lávvordaga lei festivála váldosemáinára «NO BORDERS – INGEN GRENSER – EI RÁJÁT». Dán seminára bokte áigu festivála čalmmustahttit máilmmi báhtareddjiid dili, ja suokkardit manne ráját leat nugo leat odne.
Álggahii seminára
Tromssa universitehta vuosttašamanueansa Ánde Somby álggahii seminára ja muitalii mo sámiid áddejupmi rájáide lea leamašan árbevirolaččat, mo dat lea dál ja mo dat berrešii leat boahttevuođas.
– Sámekonferánsa 1956:as celkkii dán buoremusat. Midjiide lea nu dáhpahuvván historjjálaččat ahte mii leimmet dáppe ovddemus, ja de bohte riikaráját ja juogadedje min eatnama. Dat buvttii midjiide máŋggalágan roasu, dadjá Somby.
Ráját váddudit gulahallama
Nášunálastáhtaid ásaheapmi sápmái dagahii ahte sápmelaččat orrot dál njealji iešguđet nášunálastáhtas. Somby muitalii guldaleaddjiide mo dát lea sámiide čuohcan. Earet eará namuhii son movt rájáid gidden váikkuhii boazodollui ja sogaid oktavuhtii.
– Nugo dál eallit de ohppet soapmásat suomagiela, earát fas ruoŧagiela, dárogiela ja ruoššagiela. Dát buktá hástalusaid min gulahallamii. Muhto mii leat muhttun muddui maid nagodan sihkkástit dáid rájáid. Mis lea buorre sámi rádjerasttildeadji ovttasbargu sihke politihkkalaččat, skuvlavuogadagas, dutkanfierpmádagain, dadjá son.
Báhtareddjiid dilli
Miehta máilmmi oaidnit mo riikaráját váikkuhit olbmuid eallimiidda. Dát ráját sáhttet váikkuhit makkár vuoigatvuođat olbmos leat. Dán čalmmustahtti Katerina Tsapopoulou, guhte bargá Greikas dorvoaktiviismain.
– Miliovnnaid mielde olbmot leat báhtareame, nugo Syriijas ja Irákas. Ollugat leat boahtán ránnjáriikii Greikii, ja leat dál darvánan dohko politihkkalaš rájáid geažil, muitalii Tsapopolou.
Dás gulát eambbo boahttevahkku geasseradios.