Nav-fálaldat davvisámegillii: – Stuora geahpádus olbmuide geat dárbbašit veahki

Loga ášši dárogillii.

Ođđajagimánu vuosttaš beaivvi rájes fállagođii NAV Ávjovárri riikkaviidosaš telefonbálvalusa.

Go riŋget dohko, de beasat hupmat davvisámegiela áššemeannudeaddjin.

– Sáhttá dávjá leat váttis hupmat hástaleaddji áššiid birra vierisgillii, mii ii leat du eatnigiella, dadjá Nav Ávjovári jođiheaddji, Berit Annette Hætta.

Meroštallamiid mielde lea 20.000 ja 30.000 olbmos davvisámegiella vuosttašgiellan. Birrasii 70 proseantta dáin orrot Norggas.

Fálaldat lea geahččalanortnet mii bistá cuoŋománu 1. beaivvi rádjai.

Dál jo leat olu olbmot riŋgen.

– Olbmot, geat riŋgejit, leat hui ilus go besset sámástit. Sin mielas lea buorre go Nav oaidná dárbbu sámegielat fálaldahkii, dadjá Hætta.

Vurdon fálaldat

Sámedikki vuorasolbmuidráđi jođiheaddji, Kristine Julie Eira, doarju su.

– Mu mielas lea nu fiinna fálaldat. Viimmat!

Su mielas lea erenoamážit vuorrasiidda stuora ávkin, geain ii leat digitála máhttu. Dán fálaldaga leat sii váillahan guhká.

– Eai buohkat hálddaš dihtora ja interneahta nu bures. Mii boares olbmot liikot hupmat telefovnna bokte, dadjá Eira.

Stuora mearkkašupmi

Norgga árktalaš universitehta (UiT) sámi gielladiehtaga vuosttašlektor, Berit Anne Bals Baal mielas lea dát earenoamáš buorre ođas sámegielagiidda.

– Mun jáhkán sidjiide, geat eai hálddaš nu bures dárogiela, šaddá dál geahppaseabbo bivdit Navas veahki go dárbbašit..

Bals Baal jáhkká álkibun sámegielagii ovddidit iežas ášši go ii dárbbaš váttes dahje amas dárogielsániid ohcat humadettiin.

– Dušše go dieđát ahte olmmoš geainna galggat hupmat, son hupmá du eatnigiela. Dat lea stuora geahpádus.

Dál hástala son eará almmolaš ásahusaid čuovvolit Nava.

Sáhttá šaddat bistevažžan

– Mii oaidnit ahte olbmuin lea dárbu beassat gulahallat iežaset gillii. Stádas lea ovddasvástádus addit buori bálvalusa sámegielagiidda.

Dan dadjá Romssa ja Finnmárkku Nav direktevra, Kristin Røymo. Su mielas lea Nav dál gávdnan buori čovdosa, maid álggos geahččalit golbma mánu.

– Movt dán bálvalusa galgá oažžu bistevaš doaibman?

– Ahte olbmot geavahit fálaldaga. Mii fertet oaidnit ahte lea dárbu dákkár fálaldahkii.

Vuosttas vahku logut orrot čájeheame nu.

– Gaskaboddosaš logut orrot čájeheame ahte olbmuin ii leat dušše dárbu sámástit Navain, muhto ahte sidjiide lea stuorra illu go dan besset dahkat. Sii, geat leat riŋgen, leat giitalan hirbmosit fálaldaga ovddas, dadjá Røymo.

Jos orru leamen dárbu sámegielat Nav-telefovdnii, de šaddá fálaldat bistevažžan. De lea maid jurdda fállagoahtit bálvalusa eará sámegielagiidda go dušše sidjiide geat hupmet davvisámegiela.

– Nav lea oassin olbmo eallimis das rájes go riegáda ja gitta lohppii, ja mii fuolahat olbmuid miehtá riikka. Dan mii sávvat dahkat buori vuogi mielde, maiddái sámegillii, loahpaha Kristin Røymo.