Hopp til innhold

Kommentára: Stáhta ieš lea sivalaš eahpelihkostuvvamii

«Norgga stáhta dat lea mii hálddaša boazodoalu eanadoallodepartemeantta bokte ja nu dat lea dahkan máŋgalot jagi juo. Ja danne dat stáhta ovddasteaddjit fertejit iežaset ohcii vuos guovlalit, ovdal go earáid fallehišgohtet». Nu čállá NRK Sámi kommentáhtor Nils Johan Heatta dán kommentáras.

 Jon Georg Dale (Frp)

Eanadoalloministtar Jon Georg Dale (Frp) lea dán vahkus galledan Sámedikki ja lea maid galledan boazodoalloorohaga Oarje-Finnmárkkus.

Foto: Liv Inger Somby / NRK

Son guhte lihkostuvvá galgá rámi oažžut. Muhto son gii ii lihkostuva ferte daguidis ovddas váldit ovddasvástádusa, iige geahččalit sivahallat earáid. Nie dat sáhtášii álkit ja oanehaččat neavvut Norgga ráđđehusa eanadoalloministara maŋŋil go dán vahkus fallehii sámepolitihkkáriid, go departemeanta ieš ii leat lihkostuvvan boazodoalu hálddašeamis.

Norgga stáhta dat lea mii hálddaša boazodoalu eanadoallodepartemeantta bokte ja nu dat lea dahkan máŋgalot jagi juo. Ja danne dat stáhta ovddasteaddjit fertejit iežaset ohcii vuos guovlalit, ovdal go earáid fallehišgohtet.

Duorastaga eanadoalloministtar Sámedikki sárdnestuolus giittii daid boazodolliid geat leat čuovvolan maŋemus boazologu geahpedangáibádusa. Gal han giitosa veara livčče siige geat geahpededje boazologu juo vuosttaš gáibádusa vuođul, ja de vel gárte gillát duppalit go hálddašeaddji bijai ođđa gáibádusa, beroškeahttá ahte soapmásat ledje juo čuvvon ávžžuhusa vuolidit boazologu.

Nie jođánit dat lea vejolaš vajálduhttit mii lea dáhpáhuvvan, ja nie álkit sáhttá maid čiehkat iežas eahpelihkostuvvama, ja dan eahperehálašvuođa maid dát dagahii olbmuid guovdu.

Ja jura olbmuin dat leage dás sáhka. Ii fal bohccuin, nugo stáhta ákkastallá. Olbmot dat galget birget boazodoalus, dan ealáhusas mii ii leat dušše ealáhus mii buvttada bierggu, muhto mii lea seammás eallinvuohki ja geađgejuolgi oppa sámi servodahkii.

Eanadoallodepartemeanta lea dovdan dárbbu instrueret boazodoallostivrra. Ja dasa dat sámediggeráđđi reagere go sin áirasat maid bággehallet čuovvut eanadoallodepartemeantta stivrema. Gal han dieđusge lea vejolaš ipmirdit ahte sámediggeráđđi duššástuvvá, muhto seammás go lea váttis dohkkehit eanadoallodepartemeantta áitagiid stivremis boazodoalu, de lea maid váttis ipmirdit ahte sámediggeráđđige galgá áitagiid veagas čađahit iežaset politihka.

Ollugat dieđusge maid oaivvildit ahte boazodoallit leat jeagoheamet go eai čuovo stáhta mearrádusaid. Dat lea maid duohta, ja nu leage boazodoalus alddis maid stuora ovddasvástádus heivehit boazologu dan ektui maid guohtoneatnamat girdet.

Buot buoremus lea jos dat dáhpáhuvvá soabalašvuođain ja buori ipmárdusain hálddašeddjiiguin. Muhto mo dalle go sisabahkkemat gáržžidit boazodoalu eatnamiid - galgá go boazodoallu dalle maid álohii ja agálaččat heivehit iežas doalu, ja boazologu stuoraservodaga geažehis dárbbuid mielde?

Sámediggeráđđi háliida alcces stuorit válddi boazodoalu hálddašeamis ja stivremis. Dan vuolggasajis ahte boazodoallu lea dehálaš álgoálbmotealáhus, ja dan vuolggasajis ahte boazodoallu olahivččii buoret dili, dan vuolggasajis gal sáhttá ipmirdit sávaldaga. Muhto nuppe bealis lea váttis ipmirdit manin Sámediggi háliida váldit stuorit ovddasvástádusa daidda eahpelihkostuvvamiidda, mat Norgga stáhtas leat leamaš boazodoalu hálddašeamis.

Aili Keskitalo, Jon Georg Dale ja Silje Karine Muotka

Sámediggepresideanta Aili Keskitalo, eanadoalloministtar Jon Georg Dale ja sámediggeráđđelahttu Silje Karine Muotka.

Foto: Liv Inger Somby / NRK

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK