Hopp til innhold

Adveantakaleandar 24.12

Dán jagáš kaleandara lea Beate Heide buvttadan NRK Sápmái.

Juovlaráfi
Foto: Beate Heide

Juovlaráfi.

Ruohtabeaivvi, beivviid drotnet go juovladobdu lea sáhkan, lean jurdilan juovlaráfi birra hoallat. Dán mánnávuođa imášlaš dobdu midjas lea vavdan muitui danne go kaleandaris ledje máŋga rukses beaivvi maŋŋelága ja nuládje eai gártan seammaláganin go muđui jagi beivviid. Lei beantá ávdugasvuohta dáin ráidun bordojuvvon beivviin, mat mu ipmárdusas ledje visot sotnabeaivvit. Sotnabeaivvi bassebeairáfi dobden buoragit mánnán, muhto visot dat bassebeaivvit maŋŋelága eai bastán riekta muitui jagis jahkkái.

Mu mánnávuođas lei unnán johtolat juovlaáiggi. Lei allabassi ja unnán olbmot olgun. Muittán ahte girkogárddi meattá váccidettiin huomedin dan allabassi dobddu maid buolli gintalat dagahe go seavdnjadasas libarde ja sáddeje čuovgga muitogerggiid čállagiidda, bieggajielažis mii ovttilis lei Ánddanjárggas. Muittuhii mu ahte máŋga veaga ohcale soapmása beavddiset birra, ja cahkkehe gintaliid girkogárdái vádjolan olbmuid muitun.

Vuosttas juovlabeaivvi eat beassan olggos mannat. Lávi šaddat nu máilmmi guhkes ja suivadis beaivi. Min leimmet oainnát hárjánan stullat olgun ja áiggi loaktit diimmoviissaid ovttaahkásaččaiguin. Dán beaivvi mii stulaimet daiguin stohkosiiguin maid mii leimmet ožžon attáldahkan ruohttaeahkeda, čovddiimet juovlanihtiid, spealaimet Ludo ja guldaleimmet rádio.

Nuppi juovlabeaivvi mii beasaimet mannat olggos. Dalle lei mannat goađegaskkas ustibiid luhtte hoalažit, stulažit ja hervvošeažžat sin juovlaattáldagaid. Ii dat gal ahte mii oaččuimet nu hárbmosa olu ja divrras attáldagaid dalle go ledjen mánná. Mii oaččuimet juoga, man nu lágán ávvira, ođđa váhcaid dege guobáid, girjji dege stohkosa. Vánhemiinnán lávii ovttilis leahkit juoga maid dárbbašin, juoga mas lei gávdni. Attáldagat mat ledje dušševal suohttasa dihte, ledje hárvenásat. Nu lei dáhpi mu stullanguimmiid luhtte nai. Lei ruhtamearri juohkehaččas ja mii leimmet havuin juohke diŋgga ovddas maid mii oaččuimet. Lei árvvolaš jos njálgášbinná lei ulloguobáid olis páhka sinne.

Olgoilmmi stullama lassin ledje huolkegávdnadeamit ja juovlamuorrafeasta. Hearvás juovlabeaivvit jávke suovvan. Heahkkádahki lei ođđabeairuohtta spáidariiguin, násteluhčasiiguin ja duos dás muhtin ođđabeairakeahtta ovdal bivdaboksat ledje guorranan ja árgabeaivi vas lei ihtán.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK