Thea (16) er redd 3. verdskrig står for døra

Grønkledde Heimevern-soldatar med gevær står vakt rundt ei rekkje landanlegg. Forsvarets jagarfly patruljerer norskekysten. Nyleg sa forsvarsekspertar at norsk gassforsyning truleg er det største sabotasjemålet i Noreg.

Krigen i Ukraina pregar nyheitene, og mange er urolege for kva som kjem til å skje.

Thea Stensønes (16) er ei av dei. Ho seier det er tungt.

– Du blir ekstremt redd for at det skal komme til Noreg, og at du må oppleve og sjå mykje død og at landet ditt blir øydelagt, seier 16-åringen.

Ho går 1. året på Ålesund videregående skole og seier krigen er samtaleemne blant dei unge.

– Får du sove?

– Ja, eg får sove, men eg er ukomfortabel, du tenkjer jo på det av og til når du skal legge seg, seier ho.

• Tysdag kveld er frykta for krig og atomvåpen tema i NRK-programmet Debatten klokka 21.20. Er beredskapen til Noreg god nok? Bli med i diskusjonen på nrk.no/fredriksolvang

Trur det er verre for dei som slit frå før

Ei undersøking som blei publisert i sommar viser at depresjon og angst blant unge i Noreg har dobla seg dei siste ti åra. Dei unge jentene slit mest, og nesten halvparten av tenåringsjenter i Noreg seier dei er stressa og har tunge tankar.

Førebels veit ingen sikkert korleis krigen i Europa påverkar dei unge.

2.-årselev Sunniva Botn Kjølstad (17) på Ålesund videregående trur dei som slit psykisk har det endå verre no.

– Sjølvsagt, det å ha ein frykt for det som skjer i livet samtidig som ein har det tøft sjølv kan gjere folk mindre stabile, seier ho.

Ber folk om å skjerme seg

Psykolog Geir Fjelnset seier han møter mange, både på jobb og privat, som er urolege for krigen. Han rår folk til å skjerme seg.

Sjølv les han berre avisa Sunnmørsposten og seier han unngår nyheiter om Ukraina og Russland.

– Eg er ikkje interessert i å gå rundt med den stimulusen i hovudet. Eg gidd ikkje å bli skremt eller tenkje på ting som er heilt meiningslaust, som eg ikkje kan gjere noko med, seier psykologen.

Han tipsar andre som er bekymra om å fokusere på andre ting.

Blitt vande med krigen

Emma Brørs (17) ser Dagsrevyen saman med mor si kvar kveld. Ho seier ho ikkje lenger klarer å ta innover seg det ho ser og høyrer og at ho ikkje lenger er like redd.

– Det var mykje verre før då det var ei ny greie og mykje usikkerheit. No har vi blitt så vande med det, det er nesten litt dumt å seie. Samtidig er det litt merkeleg at ein skal frykte tredje verdskrig, seier Brørs.

– Kva tenkjer du om at du har blitt vant med ein krig?

– Det er kjemperart.

Håper på fred i Ukraina

Neste veke blir verdsdagen for psykisk helse arrangert over heile verda.

Jentene på Ålesund videregående skole er med i elevrådet, og har som mål å gje skulekompisane eit pusterom frå krig og elende. Det vil dei gjere ved å sette på roleg musikk og servere saft og kakao på eitt av klasseromma på skulen.

Thea Stensønes håper det snart blir fred i Ukraina.

– Eg synest dei skal slutte. Stakkars Ukraina. Det er unødvendig å starte krigar no, vi er ferdige med sånt. Eg skjønar ikkje kvifor vi har krig, seier ho oppgitt.

Les også Forsvaret bidrar med informasjon til politiet: Overvåker med F-35