Oljebransjen seier det blir «krevjande» å nå klimamålet

Årets statusrapport frå oljebransjen seier at målet om 50 prosent utsleppskutt innan 2030 er «krevjande, men innan rekkjevidd».

Konkraft-rapporten skisserer tre moglege «banar» eller utsleppsscenario mot 2030.

Om allereie vedtekne tiltak blir realiserte: 29 prosent kutt.
Om også ikkje-vedtekne tiltak blir realiserte: 35 prosent kutt
Ved hjelp av ny teknologi og andre «umodne tiltak» som i dag er på «screening-nivå»: 50 prosent kutt

Rapporten føyer seg inn i eit mønster av nye rapportar som seier at 2030-målet er «uoppnåeleg» eller «utanfor rekkjevidd».

I «grøn bok» skriv regjeringa at utsleppa på sokkelen ligg an til å bli «om lag 35 prosent lågare» i 2030 enn i 2005, og at «fleire forhold kan bidra til at utsleppa ikkje blir reduserte like mykje som desse overslaga».
Årets utgåve av «Barometer for grøn omstilling av skipsfarten» viser at omstillingstempoet på sjøen har falle, og at Noreg er langt bak målet om å halvere utsleppa frå skipsfarten innan 2030.
I april la Transportsektoren fram ein eigen rapport der dei skriv at «det ikkje er mogleg å nå klimamåla med realistiske tiltak innan 2030.»
I ein prognose frå Miljødirektoratet heiter det at målet kan vere innan rekkjevidd «dersom alle klimatiltaka i petroleumssektoren blir gjennomført». Framskrivinga inneheld ein kombinasjon av vedtekne, planlaga og «umodne tiltak, som er knytte til stor uvisse».

Norges klimagassutslipp og klimamål målt i millioner tonn CO₂-ekvivalenter

Kilde:

SSB

Gå til NRKs Klimastatus

Hva er Norges klimamål?

Hvordan skal Norge nå klimamålet?

Norge skal kutte utslipp på to måter, fordi utslippskildene kan deles i to:

Kvotepliktige utslipp: Dette er særlig utslipp fra industri og olje/gassplattformene. Utslippene er omfattet av EUs kvotesystem: For å slippe ut klimagasser må industrien kjøpe tillatelser (kvoter) i EU til den prisen kvotemarkedet bestemmer. Stadig høyere pris og færre kvoter skal tvinge frem utslippskutt der det er enklest å gjennomføre.

Ikke-kvotepliktige utslipp: Dette er klimagassutslipp fra blant annet transport, landbruk, avfall og oppvarming i bygg. Dette kalles ikke-kvotepliktig sektor fordi man ikke trenger kvoter for å slippe ut klimagasser. Hvordan Norge kan kutte utslippene i denne sektoren er beskrevet i fagrapporten «Klimakur 2030». Politikerne bestemmer hvilke av tiltakene fra rapporten som skal iverksettes.

Norge kan også kutte ikke-kvotepliktige utslipp ved å betale for utslippskutt i andre europeiske land. Regjeringen sier at de planlegger å klare målene uten å bruke denne muligheten, men den kan brukes hvis det blir «strengt nødvendig».

For Norge er utslippene i de to sektorene omtrent like store: I 2019 slapp de ut rundt 25 mill. tonn klimagasser hver.

Hva skjer om Norge ikke når klimamålet?

– Det er framleis mogleg, men det blir krevjande

– No er det vel seks år igjen til vi skal vere i mål. Det er ei gigantisk utfordring, men vi har framleis tru på at vi saman kan klare dette, seier LO-leiar Peggy Hessen Følsvik.

I juni 2020 vedtok Stortinget at olje- gassindustrien skal redusere utsleppa med 50 prosent innan 2030.

Målet var del av den omstridde oljeskattepakken, der industrien fekk handsrekkingar frå staten i byte mot ein meir offensiv klimasatsing.

Frp har sidan uttalt at forventninga om 50 prosent kutt på sokkelen er «altfor hårete» og at «ei realitetsorientering» taler for å justere ned målet til 40 prosent.

– Det er framleis mogleg å nå 50 prosent utsleppsreduksjonar for olje- og gassnæringa, men det blir krevjande. Vi kjem ikkje utanom at delar av sokkelen må ha kraft frå land, seier Hildegunn T. Blindheim, administrerande direktør i Offshore Noreg.

Rapporten gjer eit poeng av det er «aukande motstand i befolkninga mot kraft frå land-prosjekt.»

– Utan vidare elektrifisering med kraft frå land, vil det ikkje vere mogleg å nå Stortingets ambisjon om 50 prosent utsleppskutt innan 2030. Næringa er klar, men treng gode og føreseielege rammevilkår, seier Anniken Hauglie, viseadministrerande direktør i NHO.

Offshore Noreg la i januar fram ein rapport som hevdar at elektrifisering av sokkelen ikkje berre slår godt ut på den norske klimarekneskap, men også gir europeisk klimagevinst.

Reaksjonar på Stortinget

Ola Elvestuen, Venstre

– Det må vere eit absolutt krav at olje og gassindustrien oppfyller Stortingets vedtak om 50 prosent utsleppskutt innan 2030 med dei enorme fordelane dei vart tildelte i oljeskattepakken. Alle utsleppskutta kan ikkje takast med kraft frå land. Der det ligg til rette for det på Melkøya i Hammerfest og på delar av sokkelen utanfor Vestlandet må Ap/Sp-regjeringa sørgje for at det blir teke i bruk kjent teknologi som karbonfangst og -lagring frå gasskraftverk for å få ned utsleppa. Elles undergrev dei unødvendig det grøne skiftet på land. Regjeringa må også raskt fastslå eit tidspunkt før 2030 frå der det skal stillast krav om at alle nye og oppgraderte offshorefartøy må bli utsleppsfrie.

Arild Hermstad, MDG

– Det er ikkje eit alternativ at olje- og gassbransjen ikkje når eigne klimamål. Olje- og gassindustrien er framleis den største kjelda til klimagassutslepp i Noreg og andelen av utsleppa frå sektoren har auka betrakteleg frå 1990, og det er heilt essensielt at dei kuttar utslepp. Men å bruke kraft frå land for å kutte utslepp på plattformene er ein elendig ide. Det vil berre stikke kjeppar i hjula for all annan industri, køyre straumprisane i taket og gjere overgangen bort frå olje og gass endå vanskelegare. Dersom det viser seg umogleg for oljebransjen å nå klimamåla utan kraft frå land, så må olje- og gassbransjen bli pålagt å stengje ned dei mest forureinande felta. Eg vil utfordre statsminister Jonas Gahr Støre til å vere tydeleg overfor oljeselskapa på dette.

– Lite truleg at havvind vil vere tilgjengeleg

Framskrivingar frå Oljedirektoratet viser at om lag halvparten av norsk petroleumsproduksjon vil vere drive med kraft frå land midt på 2020-talet.

Ifølgje rapporten vil kraftforbruket i oljesektoren «auke stort» og komme opp i rundt 20 terawattimar (TWh) i 2030. Det er dobbelt så mykje som i dag.

I revidert statsbudsjett vart regjeringspartia og budsjettpartnar SV samde om at det skal komme tiltak for å elektrifisere sokkelen med havvind innan eitt års tid.

I Konkraft-rapporten heiter det at «det er lite truleg» at havvind vil vere tilgjengeleg i tilstrekkeleg skala for å realisere klimamålet i 2030.

Rapporten gir til vege fire grunnar til at utsleppsmålet har vorte meir krevjande det siste året:

Auka kostnader
Ein pressa leverandørmarknad
Ein meir krevjande kraftsituasjon
Utfordringar med tilstrekkeleg nettkapasitet

Blant meldingane om alt som er vanskeleg inneheld rapporten også enkelte lyspunkt:

Noreg auka i fjor gassleveransane til Europa til det nest høgaste nivået i norsk sokkel historia si – utan at utsleppa gjekk opp.
Utsleppet frå innanriks maritim verksemd i fjor knytt til olje- og gassindustrien er 13 prosent lågare enn i basisåret 2008.

Konkraft har vidare laga ei oversikt over potensialet for årleg CO₂ -lagring på sokkelen. Den viser eit samla lagringspotensial i 2030 på mellom 40 og 50 millionar tonn, som er nesten like mykje som Noregs totale klimagassutslepp.