Hopp til innhold

Gjerde skal hindre slike tragedier

Reineier Olof Anders Kuhmunen er glad for at 50-års ventetid snart er over. Nå kommer reingjerdet opp på Saltfjellet.

Olof Anders Kuhmunen med påkjørt rein
Foto: Olof Anders Kuhmunen

Sist vinter var fryktelig for reineiere langs Nordlansbanen og sørover, mange reinsdyr ble drept av toget.

Reineiere krevde tiltak og nå kommer gjerdet opp i enkelte områder.

– Vi har krevd dette lenge og nå er 50-års kamp over, føler en lettet reineier Olof Anders Kuhmunen, som nå kan slappe av etter en tung vinter.

Ferdig før jul

Før jul skal et fire kilometer langt stykke få gjerde, fra Semska til Sørelva. Arbeidet starter i neste uke og dette skal hindre reinen i å komme på jernbaneskinnene. Det har vært mange møter om dette gjerdet.

Olof Anders Kuhmunen og Saltfjellet reinbeitedistrikt mistet sist vinter over 200 simler i reindøden på Nordlansbanen.

Mange berørte

Også andre reinbeitredistrikt mistet mye rein langs den 730 kilometer lange jernbanelinja fra Trondheim helt til Bodø. Reineiere har lenge prøvd å få Jernbaneverket til å sette inn tiltak som hindre rein i å bli påkjørt av tog, men ingen tiltak har virket og nå setter man opp gjerder i enkelte områder.

– Nå rydder vi langs jernbanelinja slik at vi kan sette opp det planlagte gjerdet fra Semsak til Sørelva, sier prosjektleder Torstein Fossum i Jernbaneverket, ansvarlig for gjerdeprosjektet på Nordlandsbanen.

Kan gjerde mer

Om det blir lengre gjerde en de fire kilometrene som nå skal settes opp, kan ikke Torstein Fossum si noe om nå.

– Om det blir bevilget mer penger, så vil vi nok sette opp gjerde i de områdene mange rein og elg blir påkjørt om vinteren, tror Fossum.

– Fin julegave

For reineier Olof Anders Kuhmunen kan det ikke bli noen bedre julegave en det som nå kommer opp langs jernbanelinja.

– For oss som har opplevd så mye ved denne jernbanen sist vinter, kan det ikke bli noen bedre julegave en den som nå kommer opp, asvlutter en optimistisk Kuhmunen.

  • Hør saken:

    Aidugohtet Sáltoduoddara

Korte nyheter

  • Oaivvilda ságastallan internáhtaid birra lea menddo ovttalágan

    Skuvlainternáhtaid eallin maŋŋil soađi lea šaddan gillámušhistorjá. Dan oaivvilda okta Davvi-Norgga eanemus dovddus servodatkritihkkáriin, gii ieš lea orron internáhtas bajásšattadettiin.

    – Ii olmmoš sáhte čállit movttegis historjjá. Galgat gávdnat surgadisvuođa ja eanemus lági mielde muitalit bahávuođa birra mii dáhpáhuvai internáhtain, dadjá Odd Mathis Hætta.

    Ovddeš vuosttašamanueansa ássá Álttás, muhto lea eret Siebes gilážis Guovdageainnu suohkanis. Son lea ieš ássan internáhtas Guovdageainnus 50-logus.

    Dál su suhtada almmolaš muitalus skuvlainternáhtaid eallima birra maŋŋel soađi. Su oainnu mielde lea šaddan eanaš muitalus givssideami ja vearredaguid birra.

    – Dat gal ii doala deaivása. Mánát ohppe sosialiseret ja besse oahpásnuvvat eará giliid mánáiguin. Ollugat čatne ustitvuođa eallináigái, dadjá Hætta.

    – Dat lei olu oahpaheddjiid duohken mo oahppiid áigodat internáhtain lei, njulgestága, lohká sosialantropologa ja ovddeš Duohtavuođa- ja seanadankommišuvnna lahttu, Ivar Bjørklund.

    Son oaivvilda ahte dat mii dáhpáhuvai internáhtain maŋŋel soađi, lei hui ollu dan duohken makkár jurdagat oahpaheddjiin ledje.

    Go vel dáruiduhttin ii lean ge šat nu čielga áigumuš, de ain ledje sii geat doaimmahedje dan.

    – Nu ožžo oahppit hui iešguđetlágán vásáhusaid. Muhtun buorit ja muhtun heajos, lohká son.

    Ivar Bjørklund lea ovtta oaivilis ahte dat mii lei positiiva dáruiduhttima doaimmain, lei ahte ollu mánát ožžo oahpu.

    Muhto: – Haddi dan oahppus lei sin gielalaš ja kultuvrralaš duogáš. Dát lea mii gieđahallojuvvo kommišuvdnaraporttas ja mii lei Stuorradikki mandáhtta.

    Su mielas galggašii lea váttis oaidnit mo dáruiduhttin lei riggodahkan sámi mánáide.

    – Tragedia lei ahte Norgga politihkkárat eai sáhttán govahallat ahte skuvlavázzin ja čálgoburiide searvan livččii sáhttán dáhpáhuvvat sámi ja kvena kulturvuođu eretváldima haga.

    Loga ášši dárogillii:

  • Sámi muséa Siida lea jagi eurohpalaš muséa

    Bálkkášupmi man «European museum of the year Awards» juohká, vuittii Siida muséa Anáris.

    Jury čállá earet eará ahte «musea lea čájehan earenoamášvuođa dan rabas, searvvaheaddji searvadahttinproseassas, mii buktá ođđa vejolašvuođaid sihke sámi álbmogii ja viidát álbmogii čatnat vássánáiggi ja dálááiggi oktii.

    Dohkkehettiin iežaset vuoigatvuođa eaiggáduššat álgoálbmogiid eatnamiid juridihkalaš dásis ja Sámi parlameanttaid kultuvrralaš iešmearrideami gaskaoapmin, de musea maid nanne viidábut digaštallamiid das mo álgoálbmogat, sihke Eurohpás ja máilmmiviidosaččat, galget divodit eatnamiid. Musea lea beaktilis veahkki das ahte olbmot besset áddet kultuvrralaš dialoga ja álgoálbmogiid rolla ođđaáigásaš dáhpáhusain, ja seammás viiddida gussiid máhtu ja ipmárdusa álgoálbmogiid servodatlaš čuolmmaid birra.»

    Sámi musea Siida lea Suoma beali sámiid našuvnnalaš musea, áidna dohkkehuvvon eamiálbmotkultuvra Eurohpás.

    Dát lea áidna musea Suomas mii aktiivvalaččat čohkke Sámi kulturárbbi dainna lágiin ahte seailluha, suodjala ja čájeha Sámi konkrehtalaš ja ii-materiálalaš kulturárbbi ja čađaha čoakkáldagaide vuođđuduvvi dutkama.

    Siida museum, Finland
    Foto: Ilkka Vayryneninfo / Siida sámi museum