Regjeringa foreslår å auke kommunane sine frie inntekter med 2,6 milliardar, i visse om at kostnadsveksten i kommunane er berekna til 3,7 prosent neste år – noko som svarer til 16,4 milliardar kroner.
– Kommunane vil merke at det er eit stramt budsjett, seier kommunal- og distriktsminister Sigbjørn Gjelsvik (Sp).
Som «trøyst» viste han til at norske kommunar «samla sett er godt rusta» og at dei skal ha «ein solid buffer».
«Etter nokre år med høgare skatteinngang enn venta har mange kommunar bygd seg opp større disposisjonsfond. Ikkje minst vart 2021 vesentleg betre enn venta, gjennom uventa høg skatteinngang mot slutten av året», skriv departementet på nettsidene sine.
Ein skildring av røynda som ikkje omgåande harmoniserer med ho til KS (organisasjonen til kommunesektoren).
– Etter nokre år med høgare skatteinngang enn venta har mange kommunar bygd seg opp større disposisjonsfond, skriv regjeringa på sine nettsider.
Foto: Kristian Skårdalsmo– Vil gi tøffe vilkår
– Forventningane til kva kommunesektoren skal løyse står ikkje i forhold til rammene i kommuneøkonomien, seier styreleiar i KS, Gunn Marit Helgesen.
Ho legg til:
– Rammene for kommuneøkonomien neste år i statsbudsjettforslaget vil gi tøffe vilkår for moglegheitene kommunane og fylkeskommunane har til å gi innbyggjarane eit godt tenestetilbod.
Bjørn Gudbjørgsrud er styreleiar i Norsk Kommunedirektørforum.
– Det er forståeleg at det økonomiske opplegget er stramt, seier han.
Han viser til auka kostnader knytt til helse- og omsorgstenester, høgare energiprisar og auka rentekostnader.
– I ein slik situasjon er det viktig at dei statlege forventningane til kva kommunane kan innfri av vekst i tenester ikkje blir skrudde opp, men tilpassast dei økonomiske føresetnadene. Vidare er det uheldig at det ikkje blir slått fast at kommunane får dekt dei store ekstrakostnadene dei har hatt som følgje av korona i 2022.
– Forventningane til kva kommunesektoren skal løyse står ikkje i forhold til rammene i kommuneøkonomien, seier styreleiar i KS, Gunn Marit Helgesen.
Foto: John-André Samuelsen / NRK– Kraftig oppgjer frå tolv Ap-ordførarar
Torsdag formiddag tok tolv ordførarar frå Arbeidarpartiet eit kraftig oppgjer med det siste kraftskattegrepet til regjeringa «som flyttar pengar frå fellesskapet i kommunane til fellesskapet i staten.»
– Eg trur dette ordførar-oppgjeret berre er starten på eit endå større opprør, seier direktør i Energi Noreg, Knut Kroepelien.
Han kallar forslaget til statsbudsjett for «eit klimafiendtleg kommuneran som i praksis tek 50 milliardar kroner frå kommunane».
– Sp-leiar Vedum presterer dermed å komme med eit svært distriktsfiendtleg forslag i sitt første budsjett, seier han.
Tom Georg Indrevik (H) er ordførar i Øygarden kommune utanfor Bergen.
– Heile budsjettet bær preg av at pengane skal hentast inn langs kysten gjennom auka skatt på oppdrettsnæringa, noko som vil gå utover utviklinga i kommunane langs kysten, seier han.
– Det kan vere at kommunane har hatt god skatteinngang på tampen i 2021, men så har vi i 2022 hatt vekst i utgifter på renteheving og tilsvarande tap på fond som kommunane har ståande, seier Gunnar Silden (V), som er ordførar i stad kommune.
Foto: Jon Frogner– Eg liker gjennomgangsmelodien
Meir positiv er ordførar i Stord kommune, Gaute Straume Epland (Ap).
– Eg liker profilen der gjennomgangsmelodien er omfordeling. Eg er glad kommunane er prioritert og at regjeringa styrkar inntektene ut over det som vart skissert i vår.
Det var sist onsdag at regjeringa varsla at ho vil innføre grunnrenteskatt på havbruk og vindkraft.
– Det hjelper lite med gratis ferjer om det ikkje er næringsliv igjen langs kysten til å bruke dei, seier næringspolitiske talsperson i Venstre, Alfred Bjørlo
I forslag til nytt budsjett legg regjeringa opp til gratis ferje på alle samband utan fastlandssamband. I tillegg vil dei halvere prisane på alle andre ferjer. Den totale prisen for dette er 420 millionar kroner i 2023.
– Det alternative budsjettet vårt vil også vere stramt, men vi må få eit budsjett som ikkje er så øydeleggjande for distrikta, verdiskapinga og arbeidsplassane i distriktsnæringane våre som regjeringa si er, seier Olve Grotle (H), som representerer Sogn og Fjordane på Stortinget.
– Det betyr permitteringar for oss som byggjer skip
I 2022 blir 13 prosent av norske ferjer bygd i Noreg. Før 2015 vart til samanlikning 82 prosent av norske ferjer «heimesnikra».
Neste år ligg talet an til å bli 0 prosent.
Det viser ein ny rapport frå Norsk Industri.
Hugo Strand er direktør ved Fitjar mekaniske verft. Han seier oppdrettsnæringa er «den største drivaren for norsk skipsbygging» og at regjeringa «i sin iver etter å omfordele rikdom» vil svekke verftsindustrien ytterlegare.
– Det betyr permitteringar for oss som byggjer skip, seier han.
Direktør i Maritim Bransjeforening, Stål Heggelund, seier til NRK at forslaget til nytt statsbudsjett påverkar havbruksnæringa negativt ved at fleire hav- og landbaserte prosjekt «vert kansellert eller i beste fall sett på vent.»
– Dette er eit svik, seier fylkesvaraordførar i Vestland fylke, Natalia Golis (MDG).
Ho legg til:
– Om regjeringa hadde vågd å satse på utsleppsfrie skip, kunne lokale bedrifter i Vestland komme i gang med eit nytt industrieventyr. I staden står vi i fare for å bli akterutsegla.
