Miljødirektoratet foreslår å verne all myr i Noreg, uavhengig av torvdjupn og høgdelag.
Det kjem fram av eit notat som er sendt frå Miljødirektoratet til Klima- og miljødepartementet.
Forbodet vil omfatte nesten 30.000 kvadratkilometer, det vil seie omtrent 9 prosent av arealet i Noreg.
I dag er 164 kvadratkilometer myr sette av til utbyggingsformål. 25 prosent av dette er hytter.
Eit forbod vil derfor få store følgjer for utbyggjarar, grunneigarar og kommunar som må finne andre areal å «boltre seg på».
– Forslaget vil få konsekvensar for aktørar som får avgrensa fridom i arealbruken, seier Ellen Hambro, som er direktør for Miljødirektoratet.
– Vår vurdering er likevel at dette er eit viktig steg for å nå våre internasjonale forpliktingar i natur- og klimaavtalen.
(Sjå svar frå KS lengre ned.)
I 2025 skal alle land melda inn forsterka klimamål under Parisavtalen for perioden etter 2030. I rapporten «Eit 2035-bidrag som sikrar omstilling nasjonalt» skriv Miljødirektoratet at Noreg bør ta mål av seg å kutta 80 prosent for å «ta sin rettferdige del av ansvaret».
Foto: Truls Alnes Antonsen / NRK– Eit forbod vil hindre frigjering av klimagassar
På same tid i fjor skreiv Noreg under på ein global avtale om bevare 30 prosent av naturen.
Regjeringa og opposisjonen har sidan krangla om målet også er for nasjonalt å rekne.
Klima- og miljøminister Andreas Bjelland Eriksen (Ap) prøvde – utan hell – å roe gemytta på NRK Debatten i oktober.
– Det er eit globalt mål. Men det er klart at vi skal bidra, sa han.
Miljødirektorat medgir at det nye lovforslaget fører til auka press på andre naturtypar, men legg til grunn at «kinderegg-effekten» veg opp for ulempene:
– Eit forbod vil hindre frigjering av klimagassar som har vore lagra i tusenvis av år, sikre framtidig karbonbinding og samtidig bidra til at over 600 artar på raudlista får behalde heimane sine, seier Hambro.
Regjeringa annonserte i februar at dei startar arbeidet med ein ny nasjonal naturplan. På bilete: Klima- og miljøminister Andreas Bjelland Eriksen (Ap).
Foto: Amanda Iversen Orlich / NRK– Klimaeffekten kan i nokre tilfelle bli negativ
– Eit forbod mot nedbygging av myr er viktig både som klimatiltak og for biologisk mangfald, men det blir krevjande å gjennomføra. Djevelen ligg i detaljane, seier Lars H. Gulbrandsen, som er forskingsleiar ved Fridtjof Nansens Institutt.
Han legg til at særleg to av forslaga vil vera politisk kontroversielle.
Det første er at dispensasjon berre skal kunna givast når vesentlege samfunnsinteresser gjer det nødvendig. Det andre er at makta til å gi dispensasjon skal liggja hos statsforvaltarane, og ikkje hos kommunane.
– Det er også krevjande om mykje utbygging blir flytta frå myr til skog. Då kan klimaeffekten i nokre tilfelle bli negativ, seier han.
Forslaget om myrvern svarer på eit oppdrag Miljødirektoratet fekk frå Klima- og miljødepartementet, og kjem i forlenginga av tidlegare og liknande signal.
I fjor foreslo direktoratet å gje næringa som i dag driv med torv «om lag 15 år til, slik at ho har tid til å omstille seg».
Ulike verkemiddel for å hindre torvuttak var også omtalt i klimameldinga som Solberg-regjeringa la fram i 2021.
– Vern av myr er eit viktig natur- og klimatiltak. Men myrvern bør inngå i eit forsterka vern av alle naturtypar, seier Cicero-forskar Asbjørn Torvanger.
Miljødirektoratet gjer eit poeng av at myr har ein flaumdempande effekt, og at dei kan hindre spreiingar av skogbrann.
– Fleire restriksjonar vil opplevast problematisk
I september lanserte Miljødirektoratet ei handbok «for å bidra til meir berekraftig arealplanlegging».
Bakgrunnen er at små- og mellomstore kommunar med avgrensa ressursar og svake «forhandlingskort» har vorte identifisert som «ein akilleshæl» i arbeidet med naturvern.
Styreleiar i KS, Gunn Marit Helgesen, seier at grunngivinga for forbod mot nedbygging av myr er «god og enkel å forstå».
– Men det er likevel klart at ytterlegare restriksjonar på fridommen kommunane har til å bestemme arealbruken vil opplevast problematisk ut frå legitime ønske om å bruke eigne areal til å fremje vekst og utvikling i lokalsamfunnet.
Ho legg til:
– Det er derfor viktig at regjeringa legg til rette for ein arealpolitikk som verkar slik Hurdalsplattforma lover, nemleg at statlege innvendingar må bli færre og betre samordna, der det lokale sjølvstyret får stor vekt.
