Oppdrettsmilliardær opnar spektakulært «senter for fakta om havbruk»

På Hardangerfjorden, utanfor Rosendal, ligg det: Eit merkeleg, unikt og flytande bygg forma som eit gigantisk, sølvglinsande lakseauge. Det er nærare 30 meter i diameter, veg 1256 tonn og har fire etasjar innvendig.

Bygget har fått namnet «Salmon Eye», og det er Eide Fjordbruk som står bak.

Dei kallar «lakseauget» både «kunstinstallasjon» og «formidlings- og visingssenter» for læring om framtidas fiskeoppdrett.

– Målet med senteret er å informera verda om berekraftig sjømatproduksjon. Tanken er å ha ein faktabasert diskusjon om fiskeoppdrett, har dagleg leiar Sondre Eide tidlegare uttalt.

Slo på stortromma

Fredag vart bygget høgtideleg avduka. Sola skein frå skyfri himmel, og midt i «pupillen» stod artisten Sigrid med bandet sitt og kasta glans over «Salmon Eye».

Seinare på ettermiddagen var det folkefest i Rosendal. D.D.E. og Kjartan Lauritzen var hyra inn. Eide Fjordbruk spanderte maten, og det gjekk vel mest i laks.

Drikkevarene måtte publikum derimot kjøpa sjølve. Men uansett:

Laksemilliardærar er kort sagt ikkje som andre milliardærar.

Lakselus og rømming

Verdien av norsk sjømateksport sette ny rekord første halvår i år.

Himmelen er likevel ikkje akkurat skyfri over norsk havbruksnæring. Heller ikkje på den solglitrande Hardangerfjorden.

«Salmon Eye» ligg i området som norske styremakter tidlegare i sommar nok ein gong definerte som «raud sone».

Det vil seie at problema med lakselus og rømt oppdrettsfisk er så store at oppdrettsselskapa her er pålagde å redusera produksjonen sin med seks prosent.

Restriksjonane gjeld inntil næringa får kontroll på desse utfordringane.

Høgsterett avviste sist veke anken frå næringa som hadde saksøkt staten.

Lakseauge med kritisk blikk

På Facebook lovar selskapet bak «Salmon Eye» eit objektivt og sjølvkritisk blikk på si eiga næring:

«Målet er å fremja faktabasert kunnskap om norsk havbruksnæring på ein open og engasjerande måte. Lokale utfordringar, løysningar og innovasjonar skal sjåast i eit globalt perspektiv. Senteret skal vere ein arena for formidling og diskusjon med særleg fokus på fotavtrykket til matproduksjon i sjø.»

– Som kjent er det positive sider og utfordringar i næringa, og ein løyser ikkje problema utan å sjå fakta rundt saka, meiner Sondre Eide.

Søstera hans, 16 år gamle Bjørg Marit Eide, stod for sjølve avdukinga.

– Eg vonar dette senteret vil bidra til at fleire får innblikk i næringa, sjå kva framtida for næringa vil bli, og ikkje minst miljø, seier ho til NRK.

Fiskeriministeren: – Næringa kan veksa

Med på opningsseremonien til Eide Fjordbruk var også fiskeri- og havminister Bjørnar Skjæran (Ap).

– Dette er spektakulært, rett og slett. Her kan ein sjå korleis høgteknologi verkar i praksis, seier han.

Skjæran understrekar at sjømat er den nest største eksportnæringa i Noreg.

– Den kan halda fram å veksa inn i framtida. Den er heilt avgjerande for at det er lys i husa og sterke lokalsamfunn langs kysten.

– Kva tenker du om at «lakseauget» er plassert i Hardangerfjorden, i ein region med store lakselus- og rømmingsproblem?

– Næringa har ein jobb å gjera med å auka berekrafta, men det er også viktig at dei viser fram historia om kva havbruk faktisk er og kva dei jobbar med for å auka berekrafta. Det er kjempeviktig for næringa sitt omdøme på heimebane.