Ifølgje det nasjonale senteret for helsestatistikk (NCHS) døde meir enn 93.000 menneske av overdosar i USA i 2020. Dette er ein auke på 29,4 prosent frå dei 72.151 overdosedødsfalla som blei registrerte i 2019.
Det skriv CNN.
– Dette er det høgaste talet på overdosedødsfall som nokosinne er registrert i USA i ein tolv månadars periode. Det er også den største auken som har vore i landet sidan 1999, sa Nora Volkow, direktør for den nasjonale instituttet for stoffmisbruk (NIDA).
Thomas Clausen, professor og senterleiar ved Senter for rus- og avhengigheitsforsking (SERAF), seier det er det høgaste talet på overdosedødsfall som nokon gong har blitt registrert i verda i eitt enkelt land.
Rusforskar Thomas Clausen.
Foto: Vilde Helljesen / NRK– Det er eit veldig høgt tal for eitt enkelt land, og står for om lag 40 prosent av overdosedødsfalla i verda, seier han.
Skulda av opioid
I USA føregår det ein opioidepidemi.
Opioid er samlenemninga på morfinstoff. Det er til dømes stoff som morfin, metadon og oksykodon.
– Men det som er mi største bekymring, er den delen av det som er desse pilleopioida. Og særleg oksykodon, seier Clausen.
Produsentane av desse sterke smertestillande legemidla dreiv ein svært aggressiv marknadsføring som førte til ein omfattande og ukontrollert bruk av opioid.
- LES:
- LES:
Dette har vidare ført til at ein stor del av befolkninga har blitt avhengige, med tragiske konsekvensar som misbruk, overdosar og dødsfall.
Christine Gagnon held ein plakat under ein protest med andre som har mista sine kjære på grunn av overdosar med opioid. Her utanfor legemiddelselskapet Purdue Pharma sitt hovudkontor i 2018.
Foto: Jessica Hill / APSom dei siste åra står opioid også i 2020 bak dei fleste av overdosedødsfalla. NCHS rapporterte at talet på overdosedødsfall av opioid steig frå 50.963 i 2019 til 69.710 i 2020.
– Så opioidepidemien er ikkje over i USA. Den er i bratt vekst, seier Clausen.
Han trur at noko av forklaringa til at overdosedødsfalla var så høge i 2020, kan forklarast med at opioidepidemien kom i bakgrunnen av både koronapandemien, sosiale auka utfordringar og ein politisk dagsorden som ikkje handla om opioidkrisen lenger.
Høgaste tal overdosar på 20 år
I Noreg viser tal frå dødsårsakregisteret at det i 2020 var 324 overdosedødsfall. Det er det høgaste talet på overdosedødsfall på 20 år.
Også i Noreg er mange av overdosedødsfalla skulda av opioid.
Sjølv om det ikkje føregår ein opioidepidemi i Noreg på same måte som USA, er det likevel særskilt tre teikn knytt til opioidbruken i Noreg som uroar forskarane:
- Ein auke i bruken av det sterke opioidet oksykodon.
- Ein auke i talet på langvarige smertepasientar som blir behandla med opioid på blå resept.
- Ein auke i talet på overdosedødsfall som er skulda av føreskrivne opioid, og ikkje heroin.
Oksykodon, eit opioid med kraftig effekt, var sentralt i utviklinga av opioidepidemien i USA.
Talet på pasientar i Noreg som har fått utlevert oksykodon på blå resept.
Grafikk: SERAF og FHIOgså i Noreg observerer forskarane ein auke i talet på brukarar av oksykodonpreparat. I 2020 var det over 60.000 pasientar som fekk utlevert oksykodon på resept.
– Føreskriving av sterke opioid, og særleg oksykodon, til kronisk smerte er ei utfordring. Det har auka veldig. Å behandla kroniske smerter med dei pillene, meiner eg er ein dårleg medisinsk praksis, seier Clausen.
Han seier at dei ventar ein auke i år og dei neste åra også.
– For det har ikkje skjedd noko på praksisfeltet som skulle tilseia at den jamne auken som vi har sett i ein periode på 10 år skulle stoppa brått no.
