Ole Magnus føreles og forskar. Det gjer stadig fleire personar med funksjonsnedsetting

– Då set vi i gang.

Ole Magnus Oterhals startar førelesinga på Høgskulen i Molde med ein kort introduksjon for salen som er full av vernepleiarstudentar.

Han fortel om forskingsprosjekta han har drive med og sine personlege erfaringar med helsesystemet.

At han har Downs syndrom hoppar han glatt over, i alle fall i byrjinga.

For det er nett det dagens førelesing handlar om – omgrepa vi brukar og noko Oterhals verkeleg mislikar: det å setje folk i bås.

Dette har han forska på og jobba med i over eit tiår.

No vert det vanlegare over heile landet at folk med funksjonsnedsettingar er medforskarar.

Det å få bestemme sjølv

Førelesinga og forskinga til Oterhals handlar om å få lov til å ta avgjerder – også dårlege – i eige liv utan for mykje innblanding frå andre.

Han har no vore medforskar i fire ulike prosjekt, held regelmessige førelesingar på høgskulen og reiser i både Noreg og utlandet for å prate om nett det å få ta eigne avgjerder.

Han påpeiker at alle har rett på å bestemme over seg sjølv.

– Dei som har utviklingshemming må ha det dei og, seier Oterhals.

Høgskulelektor Hege Bakken seier Oterhals er ein stor ressurs ved høgskulen, og at hans førelesingar er dei som er best evaluert av studentane.

– Han har ein veldig tydeleg bodskap til studentane, og han set lys på temaet på ein litt annan måte enn oss andre førelesarar.

Ho fortel at det dei siste åra er starta og gjennomført mange forskingsprosjekt på likebehandling og det å bestemme over seg sjølv ved høgskular og universitet over heile landet.

– Vi ser at der har blitt fleire og fleire prosjekt der personar med utviklingshemming er med som medforskarar og deltek, seier Bakken.

Sidan 2019 er det vore arrangert forskarkurs ved seks utdanningsinstutisjonar for denne målgruppa, som Oterhals har vore med på å utvikle. Rundt 40 personar har gjennomført kurset, ifølgje Naku.

– Ein inspirasjon

– Det er dumt at folk vert sett i båsar, for det er ikkje alle som er like prega. Ein kan finne på å gløyme personen og at alle vert skorne over same kam. Ein kan tru feil om personen, om kva han eller ho kan, og ein kan undervurdere dei, kva han eller ho kan.

Oterhals får applaus då førelesinga er over. Nokre av studentane kjem opp til kateteret.

– Tusen hjarteleg takk, du var verkeleg ein inspirasjon. Eg må verkeleg sei at du har gjeve meg noko. Eg skal verte mykje flinkare til å lytte til dei som har noko å sei, seier ei, medan førelesaren gjer ho ein high-five.

Førsteårsstudent Emilie Lind Simmersholm seier det var kjempeinteressant å høyre frå Oterhals og hans erfaringar, og er viss på at ho kan ta med seg det i jobben.

– Dei fleste vert nok portrettert som folk som ikkje kan snakke for seg sjølv og seier sine meiningar, men dei aller fleste kan det. Alle kan å snakke for seg sjølv, seier ho.