Noreg gir milliardar til Ukraina: – Eg takkar dykk, Noreg

– President Zelenskyj, hjarteleg velkommen, starta statsminister Jonas Gahr Støre (Ap) pressekonferansen med.

Den ukrainske presidenten Volodymyr Zelenskyj var med digitalt då den femårige støttepakken til Ukraina blei presentert torsdag.

– Suverene statar har rett til å forsvara seg sjølv, og har rett til å ta imot hjelp frå vener til å forsvara seg sjølv. Russland sin krig mot Ukraina bryt med alle prinsippa som er avgjerande for Noreg og for våre nasjonale interesser. Derfor er ukrainarane sin kamp også vår kamp, sa Støre.

– Eg takkar dykk, Noreg

President Zelenskyj har tala i Stortinget tidlegare, og seier Ukraina har kome ein lang veg sidan det.

– Hovudforskjellen på mars i fjor og februar dette året er sjølvsikkerheit. Sjølvsikkerheit knytt til at den frie verda ikkje bedrar verdiane av fridom.

Samtidig seier han at Ukraina framleis har mykje å gjera på bakken.

Han seier Ukraina og Noreg deler dei same verdiane, og at landa derfor deler den framtidige sigaren.

– Noregs bidrag til denne tryggleiken er historisk, seier han.

– Det russiske flagget skal ikkje halda fram med å bli reist i dei okkuperte områda.

Han seier at han allereie er sikker på at når krigen er over, uavhengig av kor lang tid det vil ta, så vil ukrainarane framleis vera frie og framleis ha respekten for seg sjølve og kvarandre.

– Eg takkar dykk, Noreg.

75 milliardar kroner

Regjeringa og eit fleirtal på Stortinget er einige om eit femårsprogram for støtteløyvingar til Ukraina. Støttepakken blir kalla Nansen-programmet.

Summen er på totalt 75 milliardar kroner, med eit årleg beløp på 15 milliardar.

Det er i tråd med forslaget Venstre kom med i desember i fjor.

Fram til 2027 skal Ukraina få milliardar i hjelp frå Noreg. Hjelpa skal vera både militær og sivil.

Til samanlikning ligg det norske forsvarsbudsjettet for 2023 på 75,8 milliardar.

Bekymra for korrupsjon

Nyleg blei meir enn 10 personar sparka av ukrainske myndigheitene på grunn av korrupsjon. Blant dei var ein viseminister og fleire frå det ukrainske forsvaret.

Ukraina har slite med korrupsjon i fleire år, ifølge oversikta til anti-korrupsjonsrørsla Transperancy International.

I avtalen om Nansen-programmet anerkjenner partia at korrupsjonen gjer det vanskelegare å gi støtte til det krigsherja landet.

– Det er kjempeviktig at me er bevisst på dette heile tida. Derfor er hovudlinja at det skal gå gjennom store internasjonale aktørar, seier finansminister Trygve Slagsvold Vedum til NRK.

Han seier at dei også må følga nøye med på korleis den militære støtta blir brukt.

Ukrainas ambassadør i Noreg, Lilia Honcharevych, seier til NRK at det ikkje lenger er toleranse for korrupsjon i landet. Ho seier dei nylege aksjonane viser dette.

– Dette er mekanismane som skal hindra folk frå å gjera det igjen, seier Honcharevych.

Ho legg til at dei har skjerpa kontrollen når det gjeld militær bistand, og at dei vil gjera det same med humanitær bistand.

Brei støtte

Det er brei politisk støtte i Stortinget for regjeringa si Ukraina-pakke. Fleire av partileiarane er til stade når pakken blir presentert frå Stortinget torsdag.

Raudt støtta ikkje forslaget slik det låg på bordet, men var ikkje negative til å inngå eit Ukraina-forlik.

– Me ønsker ei støtte til Ukraina av same økonomiske omfang som avtalen legg opp til, seier Raudt-leiar Bjørnar Moxnes.

Partiet er imot å gje direkte militær bistand til Ukraina, men har opna for å gi pengar til Ukraina som landet kan bruka til å kjøpa våpen.

Partiet var derfor ikkje til stades under presentasjonen i dag.

Noreg skal også gi støtte til land i sør som er ramma av ringverknader av krigen. Samstundes vil Noreg gi både humanitær støtte og matvarestøtte til land som opplever svolt.

– Ingen er tent med at nauda blir større når kriser som dette rammer, seier utviklingsminister Anne Beathe Kristiansen Tvinnereim (Sp).

Denne delen av avtalen er ikkje støtta av Framstegspartiet (Frp), som meiner dette burde gå inn under det vanlege bistandsbudsjettet.