Det var eit slitesterkt konsept han la på bordet i 1888, manufakturhandlar William McGregor i England. Ligasystemet – klubbar som møtest heime og borte, og som materialiserer resultata i ein tabell – er nesten uendra den dag i dag.

8. september er det på dagen 125 år sidan skotten sin idé vart sett ut i livet. Den dagen i 1888 vart dei fem første ligakampane spelt:

• Bolton – Derby 3–6
• Everton – Accrington 2–1
• Preston – Burnley 5–2
• Stoke – West Bromwich 0–2
• Wolverhampton – Aston Villa 1–1

Blackburn og Notts County var også med, men dei spela ikkje sine første kampar før helga etter.

Preston "The Invincible"

Preston vart ikkje berre den første ligameisteren, dei er til dags dato den mest suverene. Med 18 sigrar og fire uavgjort var dei 11 poeng framfor Aston Villa. Omrekna til tre poeng for siger hadde dette blitt 17 poeng. Det er eitt mindre enn Manchester United i 2000, men United spela 38 kampar mot Prestons 22.

Same sesongen vann Preston FA-cupen utan å sleppe inn mål. Ikkje rart dei fekk kallenamnet "The Invincible" – dei uovervinnelege.

Skotten McGregor såg sin første fotballkamp heime i Perth lenge før fotballen vart organisert. Men interessa var fødd, og den tok han med seg då han flytte til bydelen Aston i Birmingham i 1870.

Seinare oppstod klubben Aston Villa der, og bana deira på den tid låg berre hundre meter frå butikklokalet hans. McGregor gjekk straks inn i klubbleiinga.

Proff-fotball kravde stabile inntekter

Profesjonell fotball vart lovleg i 1885 etter mange års hard krangel, og det oppstod straks behov for regelmessige kampar og forutseielege inntekter. For fotballen i England bestod av FA-cupen og private kampar og turneringar. Desse var tilfeldige, og ikkje sjeldan let klubbane rett og slett vere å møte opp av ulike grunnar. Inntektene vart altfor tilfeldige til drift av profesjonelle klubbar.

McGregor hadde etter kvart blitt klubbpresident i Aston Villa. Etter at fem Villa-kampar på rad vart avlyste fordi motstandaren ikkje møtte opp, tok han affære.

2. mars 1888 sende han eit brev til fire andre klubbar – Blackburn, Bolton, Preston og West Bromwich – der han bad om eit møte om problemet. Han tok til orde for eit samarbeid om eit fastspikra og garantert kampprogram for kvar sesong. Han bad også desse klubbane om å legge fram forslag til fleire andre klubbar dei måtte meine kunne vere med på ein slik idé.

I Manchester 17. april vart opplegget spikra. 12 klubbar – seks frå Lancashire og seks frå Midlands – var med frå start.

Organisasjonen fekk namnet "The Football League". Ligabegrepet var dermed født, men det var mot McGregors ønskje. Han assosierte det med "The Irish League", ein halvmilitær organisasjon med død og vald som kjenneteikn.

Ikkje desto mindre vart liganamnet vedteke, og har følgt fotballen verda rundt i alle år etterpå.

12 klubbar var maks

12 klubbar vart rekna som maksimum, ettersom det ikkje fanst fleire ledige laurdagar i dei sju månadene (september-mars) når ein drog frå helgene med FA-cup og eit par andre store prestisjetunge turneringar.

8. september same året var det heile i gang. Boltons Kenyon Davenport vart den aller første målscorar i ein ligakamp. Han laga endå eit mål seinare i kampen, men Bolton tapte 3–6. Uansett – dette var starten på noko stort.

Heilt ferdig var ikkje konseptet. Til å begynne med var det einaste som talde at kampane garantert skulle vere spela slik at klubbane fekk inntekta si. Ingen hadde tenkt på å sjå kampane i samanheng.

Umiddelbar suksess

Men tanken om ei samanfatting av resultata melde seg raskt. Til å begynne med var det snakk om å rangere klubbane etter talet på sigrar. Men etter nokre heidundrande uavgjortkampar med 4–4 og 5–5 kom ligaleiinga fram til at også dette burde premierast.

Først nærmare tre månader ut i sesongen vart det bestemt at siger skulle gi 2 poeng, uavgjort 1, og at såkalla målgjennomsnitt (scoringar dividert med baklengsmål) skulle skilje ved lik poengsum.

Ligasystemet vart ein umiddelbar suksess. 6–7000 tilskodarar i gjennomsnitt var mange i dei dagar, og 4,4 mål i snitt på dei 132 kampane den første sesongen fortel om action og god underhaldning. Berre to av kampane enda 0–0.

Men viktigast av alt: Kampane vart spela, og klubbane fekk dei regelmessige inntektene dei skulle ha.

Slitesterkt konsept

Ideen slo raskt rot. I løpet av få år vart fleire ligaer stifta i England. The Football League stod imot alle angrep og vart etter kvart den klart største i England.

– Football is a big business, slo McGregor fast i 1905. Då hadde han også akseptert kjøp og sal av spelarar, noko han tidlegare hadde vore sterkt imot.

Men det interessante er likevel at i 2013 er ligasystemet framleis i basis langt på veg det same som i 1888. Endring av målgjennomsnitt til målskilnad i 1976 og poengsystemet frå to til tre poeng for siger i 1981 (i England) er for detaljar å rekne.

William McGregor såg nok ein del utviklinga sjølv. Ligasystemet breidde seg til land over heile verda med nesten eksplosiv fart, og fotballkampar i system var truleg den største idretten i verda allereie i McGregors levetid.

Han døydde 20. desember 1911, 65 år gammal.