Ada Hegerberg slår alarm - no tek Toppserien grep

– Det er ei ekstrem utfordring som er nøydd til å bli teken tak i no.

Det sa den norske stjernespissen Ada Hegerberg på eit pressetreff før Noregs viktige nasjonsliga-kamp mot Portugal.

Ho siktar til den stadig veksande skadeproblematikken i kvinnefotballen.

Ein norsk forskingsrapport publisert på National Library of Medicine viser at éin av fem spelarar i Toppserien, det øvste nivået for kvinner i Noreg, har eit helseproblem som gjer at spelaren ikkje kan trene eller delta som normalt.

– Ein kjempeproblematikk

Undersøkinga er basert på 2020- og 2021-sesongen, men vart tema igjen etter at Vålerenga-spelar Mimmi Löwfenius Veum forlét cupfinalen i tårer. Vålerenga har stadfesta at ho pådrog seg ein alvorleg kneskade, og truleg er ute i minst eitt år.

Tala bekymrar Hegerberg. Ho har sjølv slite med alvorlege korsbandskadar og hatt det ho beskriv som «ein frustrerande haust», og krev no at det blir sett større fokus på skadar i kvinnefotballen.

På spørsmål frå NRK om ein av fem-tala, svarar ho:

– Det er ein kjempeproblematikk, og så føler eg at vi snakkar og snakkar om det, men er det noko som blir teke tak i? Det er det spørsmålet vi er nøydd til å stille oss sjølve. Eg veit av eiga erfaring at det ikkje er nok kompetanse rundt kvinnekroppen eller kva som er rett trening, seier Hegerberg.

«Som små menn»

– Som kvinne har eg stått i situasjonen sjølv, eg har stått overfor alvorlege skadar. Det er kanskje der eg kjende meg mest håplaus i karrieren min, fortel Hegerberg.

Nyleg sa Rosenborg-spelar Cesilie Andreassen til NRK at ho kjenner ho har vorte feiltrena heile karrieren. Ho beskreiv det som at ho og andre kvinner har vorte trena som «små menn».

– Det er ikkje eit dumt sitat, seier Hegerberg med eit lite glis.

Ho blir straks meir alvorleg.

– All forsking har vorte basert på menn i alle år, og eg trur ho er veldig inne på noko med treningsbiten. Vi er ulike, og når alt av system er basert på menn og dei tek «klipp og lim» på damer, vil det ikkje seie at det er løysinga eller vegen å gå.

Hegerberg meiner meir kvinnespesifikk kompetanse, hjelp og trening kan ta kvinnefotballen til nye høgder.

– Eg trur om vi finn ut av det kan vi byrje å nå eit nivå som vi ikkje har sett før, og det er jo det som er målet vårt. Om fotballen skal gå i rett retning er vi nøydde å ha dei beste spelarane på banen. No er det nesten sånn at den som klarer å halde seg mest skadefri klarer å ha dei beste sesongane. Det er ein kjempeproblematikk, seier Lyon-spissen.

Også på herresida har det vore ei aukande bekymring rundt skadar. Fleire turneringar, kampar og eit tettare kampprogram kombinert med mykje stopp og start i spel, blant anna på grunn av videodømming, har bidrege til det.

– Vi er aktørar, men har ingen finger med i spelet i samband med alle avgjerder som blir tekne i organisasjonar som Fifa, Uefa og i forbund. Det blir fleire og fleire kampar, men det er ingen som faktisk utøvar spelet som har ein dialog med dei. Det er ein brutal realitet, og situasjonen kjem til å halde fram viss det ikkje blir teke tak i, seier ho.

– Blir samanlikna med gutane

Fleire av dei norske landslagsspelarane har dei siste par dagane snakka om kartlegginga som viser skadeproblema kvinnefotballen står overfor, og fleire av dei har vorte bekymra.

– Oi, det var overraskande mange, var det første Barcelona-spelar Ingrid Syrstad Engen sa då ho vart presentert tala.

– Ein høyrer mykje om at det er for mange skadar, men at det var så høgt hadde eg ikkje trudd, sa ho.

Enga meiner det er viktig at det blir forska vidare på, og det same seier Guro Bergsvand.

– Ein av fem høyrest veldig mykje ut. Det har vore forska for lite på kvinnelege idrettsutøvarar. Vi blir samanlikna med gutane heile tida, men vi har ein heilt annan kropp. Det er derfor viktig at det blir slik gjort forsking, slik at ein blir klokare på forskjellane og kan leggje til rette med skadeførebyggjande trening.

Og no skal det faktisk forskast grundigare på.

Jobbar med tiltak

Norges Idrettshøgskole, Idrettens Helsesenter, Norges Fotballforbund og Toppfotball Kvinner har sett i gang eit prosjekt for å drive med skadeførebygging i Toppserien.

– Det er eit kjempeløft at vi no har slått alle krefter saman, jobbar saman og bruker kompetansen til kvarandre. Forhåpentleg gjer det at vi får eit skikkeleg løft på det området, seier Håvard Moksnes, fysioterapeut ved Olympiatoppen og Idrettens Helsesenter, til NRK.

Moksnes er for mange kjende som Karsten Warholms fysio, og er også knytt til det medisinske støtteapparatet rundt kvinnelandslaget i fotball. Han er veldig glad for kartlegginga som har vorte gjort.

– Vi har eit mål om å få sett inn fleire og grundigare skadeførebyggjande tiltak i kvinnefotballen, fortel han.

Ein av dei bak forskingsartikkelen, Roar Amundsen, seier til NRK at dei ikkje vart overraska over funna.

– Vi har vel heller fått stadfesta at det var slik vi tenkte. Det er fleire muskelskadar enn før, og det må jobbast med.

Amundsen seier mistanken kom som følgje av at tempoet i kvinnefotballen aukar veldig fort. No ser han og dei andre forskarane på vegen vidare.

– Vi er i gang med ei vidareføring av dette prosjektet der vi har samla alle dei medisinske støtteapparata i Toppserien og jobbar med tiltak. Denne kartlegginga gjer at det blir gitt meir ressursar til mellom anna fysioterapeutar i Toppserien.

På høg tid, meiner Ada Hegerberg.

– Statistikken er brutal, seier ho, og understrekar:

– Vi har ein lang veg å gå. Intensiteten går opp og det krevst meir og meir av oss som individ. Vi treng hjelp til å vite kva som må gjerast for å ta betre vare på spelarane.