Falske naudalarmar frå nye bilar: Her er brannvesenets bønn til bileigarane

– Vi har dømer på at bileigarar brukar SOS-knappen fordi dei har gått tom for straum eller fordi dei vil bestille bergingsbil, seier Hans Nøkleholm ved 110-sentralen i Innlandet.

Systemet er ikkje meint for slike hendingar, men reelle naudssituasjonar.

– Vi bestiller ikkje bergingsbil til dei som har gått tom for straum. Det må dei gjere sjølv, seier Nøkleholm.

For det har ikkje brannvesenet tid til.

Likevel må dei bruke ein del tid på falske alarmar. I fleire tilfelle har dei måtte sende ut brannbilar for å avklare om ein alarm er reell eller ikkje.

– Ein naudalarm er ein naudalarm og blir prioritert på same måte som alle andre naudmeldingar, seier Sigurd Heier, avdelingsdirektør i Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap (DSB).

Nysgjerrige bileigarar testar knappen

Dersom du har ein nyare bil har du sikkert sett ein SOS-knapp i taket.

Alle bilar som er typegodkjent etter 31. mars 2018 har ein slik SOS-knapp i taket, såkalla eCall, og den blir aktivert når nokon trykker på den.

Systemet skal sørge for rask varsling av naudetatane ved trafikkulukker, og kan dermed vere med på å berge liv. Alarmen blir også utløyst ved hjelp av ein sensor, til dømes om bilen kolliderer.

Men mange bilistar utløyser alarmen unødig.

I ein rapport frå DSB, som NRK har fått innsyn i, står det at brannvesenets alarmsentralar handterte 4405 slike alarmar i 2020. I 2019 var talet 3740 alarmar. Brannvesenet fryktar at talet vi auke i takt med at fleire og fleire nye bilar kjem på vegane.

I rapporten står det: «Slike saker kan ta opp mot 20 minutter å løse. I de tilfeller der man ikke oppnår kontakt med fører, og posisjon er mottatt via eCall-datasettet, skal saken i henhold til gjeldende prosedyrer undersøkes ved at det sendes en utrykningsenhet til stedet.»

Ifølgje DSB-rapporten gjer folk disse feila:

• Nysgjerrige bilkjøparar som trykker på SOS-knappen
• Bilforhandlarar og -verkstader som testar funksjonen
• Bilførarar som ønskjer veghjelp

– Falske alarmar belastar sentralane unødig, og ikkje minst dei som jobbar der. Samtidig sørger systemet for effektiv varsling dei gongane det er reelt, seier Heier i DSB.

• Les også: Trafikkskular: – Dropp lappen med manuelt gir

Tesla «skapte en storm av eCall»

Unødige alarmar skuldast også tekniske feil, og det var spesielt eitt bilmerke som skapte mykje jobb for brannvesenet i 2019: Tesla.

I rapporten står det at det «skapte en storm av eCall, både manuelt utløst av nysgjerrige bilkjøpere og som følge av tekniske feil i kjøretøyene.» Bilprodusenten løyste dei fleste feila raskt.

Ved eitt høve skal ein og same bil ha sendt 126 gjentakande feilalarmar til den same 110-sentralen i løpet av ein dryg time.

Dei fleste feilalarmane blir avklart tidleg.

– Vi får som regel kontakt med nokon i andre enden, og vi kan som regel sjå bilen på kartet. Dersom den er på ein motorveg, kan det tyde på at det er reelt. Dersom bilen står inne i ein bilbutikk kan det tyde på ein feil, seier Nøkleholm ved 110-sentralen i Innlandet.

Det er ikkje alltid at tovegskommunikasjonen har fungert:

«Situasjonen ble spesielt krevende for 110-sentralen i Oslo, som mottok svært mange anrop hvor toveiskommunikasjon ikke fungerte. Dette utfordret kapasiteten på 110-sentralen og første til mange unødige uttrykninger for å avklare situasjonen», står det i rapporten.

• Les også: Her rykker politiet ut for å ta bilist som såg på film medan han køyrde

– Bilforhandlarane har ansvar for å informere

Sigurd Heier i DSB og Hans Nøkleholm ved 110-sentralen i Innlandet oppmodar alle bileigarar om å sette seg inn i korleis systemet fungerer, men meiner også det ligg eit stort ansvar hos bilforhandlarane.

– Det er viktig at bilforhandlarane er flinke til å informere når dei leverer ut bilar. Det er viktig at folk veit kva den knappen er og når den skal brukast, seier Nøkleholm.

Tidemann Løvlie, som jobbar på Valdres Auto, seier dei gir kundane ein gjennomgang før dei utleverer nye bilar til kundane.

– Dei får informasjon om korleis eCall-systemet på våre bilar fungerer, seier Løvlie.

Han legg til:

– Det er positivt for beredskapen at bilane automatisk varslar om ulukker. Då får ein raskare hjelp, og det er heller ikkje alltid ein har høve til å ringe etter hjelp sjølv, dersom ein hamnar i ei trafikkulukke, seier Løvlie.