Mørkare tal på Hurtigruten enn nokon gong: – Krise om dei blør pengar for kvar gong dei kastar loss

Hurtigruten Group tapte 243,3 millionar euro i 2023, som er rundt 2,8 milliardar kroner. Det skreiv selskapet i ei børsmelding fredag.

Og i fjerde kvartal aleine tapte dei 1,25 milliardar kroner.

Desse tala er mørkare enn nokon gong før, ifølgje ekspertar.

Odd Roar Lange er reiseekspert har skrive om reiselivet i 30 år.

Han seier at det er typisk for norsk reiseliv at det er mykje positivitet.

– Men om ein ser dei i korta, er det nesten ingen som tener pengar, meiner han.

Særleg tydeleg er det med den tradisjonsrike Hurtigruten, ifølge han.

– Glad eg ikkje eig ein kaffikopp på Hurtigruten

– Økonomisk sett er eg glad for at eg ikkje eig ein kaffikopp på Hurtigruten, seier han.

Kvifor?

Fordi det er veldig dyrt å driva kysttrafikk, seier Lange. Særleg med det talet skip Hurtigruten har.

– I tillegg skal dei inn på alle hamner kvar dag. Det er veldig fint for Noreg, særleg for kystsamfunna og turistane, men det er veldig dyrt.

– Spørsmålet er korleis han skal bli drifta. Skal eigarane halda fram med å setja inn meir pengar, eller kan ein sjå for seg at Hurtigruten ikkje kjem til å vera evig? spør Lange.

Reiselivseksperten meiner derfor at det kan bety at det er for mykje med daglege skip langs heile kysten.

– Det er krise om dei blør pengar for kvar gong dei kastar loss. Det er vanskeleg å sjå kva ein kan gjere med det.

Frå Hurtigrute til ekspedisjon

I mars 2018 vann Havila Kystruten anbod på fire av dei 11 skipa som seglar langs norskekysten. Tidlegare var det berre Hurtigruten som segla desse.

Derfor måtte Hurtigruten finna på noko å bruka fire av skipa sine på.

I 2021 bestemde selskapet seg derfor for å satsa på ekspedisjonsbasert turisme.

Ein del av Hurtigruten flytta difor til London, der dei skulle prøve å få tak i den mest pengesterke delen av verksemda.

Men det har ikkje gått så bra.

Fleire av desse ekspedisjonsskipa, som er tidlegare Hurtigruteskip, seglar difor halvtomme, ifølgje Morten Hostad, redaktør i Helgelands Blad.

– Når du går inn i cruisefart er det beinhard konkurranse. Dei klarer ikkje måla seg mot dei store internasjonale cruisereiarlaga som har båtar som er bygde for dette, seier han.

Redaktøren har følgt med på Hurtigruten lenge, og har skrive om dei mørke tala til skipet i leiaren i avisa.

– No har Hurtigruten historisk dårlege tal.

Han peikar på at økonomien har gått atskilleg dårlegare etter styresmaktene sin strategi om å dela Hurtigruten i to og gi Havila Kystruten anløp på fire båtar.

– No er det to selskap som skal konkurrere om å tape minst, kan du seie. Hurtigruten har alltid vore eit tapsprosjekt og har aldri kunne drive berre kommersielt, seier han.

– Men no trur eg det er nokon som må tenkja seg godt om kva som skal gjerast.

Han meiner erfaringa historisk viser at det gjekk betre då Hurtigruten var samla i eitt reiarlag.

– Hurtigruten som konsept er unikt. Utfordringa oppstår når hurtigruta blir tvinga til å gå ut i vanleg cruisefart med båtar dei ikkje har.

Dagens britiske eigarar av ekspedisjonsdelen av Hurtigruten skriv at dei ser på «strategiske alternativ» for selskapet, skreiv Hofstad i desember i fjor.

Redaktøren meiner det kan bety alt frå sal til fusjon med andre selskap.

Hurtigruten: – Endringar i reisevanar er årsaka

I heile 2023 omsette Hurtigruten Group for 7,5 milliardar kroner. Det er ei auke på 14 prosent frå 2022, skriv Dagens Næringsliv.

I rapporten knytt til børsmeldinga skriv administrerande direktør Daniel Skjeldam at innteninga har vore svakare på grunn av fleire ting.

Han viser til høge eingongskostnadar, utfordringar knytt til skipet Maud som vart utsett for kraftig uvêr og høge kostnadar generelt på grunn av inflasjon.

I tillegg kjøper staten tenester frå Hurtigruten.

Dette er ein del av tiårskontrakten med staten som starta i 2021 og varer til 2030.

– Vi i Hurtigruten er glade for all konkurranse som kjem kysten til gode. Det samla tenestekjøpet i fjor var på i storleiksorden rundt 720 millionar kroner, seier Tarjei Kramviken, pressekontakt i Hurtigruten.

– Som alle andre aktørar innan reiseliv og transport, både på sjøen, på land og i lufta, vart også Hurtigruten ramma av endringane i folks reisevanar som pandemien førte med seg, både her heime og internasjonalt, seier Kramviken.

Han meiner endringane i reisevanar framleis held fram og at dei blir forsterka av mykje politisk uro og økonomiske tøffe og ustabile tider over heile verda.

– I Hurtigruten Group er vi fornøgde med å ha fått på plass ei løysing som bidreg til betre finansiell fleksibilitet gjennom tilførsel av ny likviditet.

– Førre regjering innførte konkurranse om drift

Edvard Andersen, seniorrådgivar i Kommunikasjonseininga i Samferdselsdepartementet, seier økonomien i kystruteverksemda er tema i kontaktmøte mellom departementet og operatørane.

– Kontraktane mellom leverandørane og departementet føreset at selskapa har kommersielle inntekter utover det statlege vederlaget. Utan kommersielle inntekter ville vederlaget til staten vore mykje høgare.

Han peiker på at begge selskapa driv kommersiell verksemd for eigen risiko. Økonomien deira er ikkje noko departementet tek stilling til med mindre det har noko å seia for kystruteavtalane.

– Kva er tanken bak at Hurtigruten skal vera delt i to selskap?

– Konkurranse om drift av kystruta vart innført av den førre regjeringa, som meinte at dette mellom anna ville bidra til eit godt tilbod for dei reisande og at staten ikkje må betala meir enn nødvendig for tenesta.

– Kva tenkjer samferdselsdirektoratet om å ha «tvinga» Hurtigruten til å bruka dei gamle båtane sine til cruiseturisme?

– Det var Hurtigruten si avgjerd før kontraktsinngåing kva skip om skulle betena ruta, seier Andersen.

NRK presiserer: I artikkelen stod det opphavleg at Havila sine eigarar ser på «strategiske alternativ» for selskapet. Det riktige skal vere Hurtigruta sine eigarar. Saka er oppdatert kl. 11.34 tysdag.