Dette fjellet har eiga fangruppe – kvifor er det so spesielt?

Lars Westvig elskar å fotografere Stetinden.

Og det er han ikkje åleine om. Facebookgruppa Stetind – Noregs Nasjonalfjell har over 7000 medlem.

Dagleg er det stort sett éin ting som skjer der – folk legg ut bilete av det same fjellet, kvar dag, år etter år.

Korleis kan denne granittpilaren skape eit so stort engasjement?

«Alle» bruker feil navn på Norges nasjonalfjell

Pilotens høgdeskrekk

Lars Westvig flyg over heile Nordland og fotograferer landskapet.

Då han er ute og flyr, ser han alltid om forholda er gode nok til å dra opp til Stetinden, trass i at det er ein tre timar lang flytur heimanfrå.

Westvig flyr alltid åleine. Han kan rett og slett ikkje ha med seg folk dit. Der er fallvindar som gjer at han må vere svært forsiktig. Og ikkje minst er det skummelt, seier han.

– Eg får høgdeskrekk då eg flyg over det. Det er den einaste plassen eg føler at det er ubehageleg, og det er fordi det er so vanvettig bratt der. Det er jo som ein syl som står rett opp.

Fotografen seier han fangar ein del av det nordnorske kvar gong han stikk kameraet ut vindauget på det vesle propellflyet.

– For meg so representerer det fjellet staheit. Den nordnorske staheita. Det står rett opp og ned – uansett.

Fotografens og klatrarens draum

Asgeir Kvalvik har skrive ei heil bok om fjellet som kjem i haust. Han er ute og tek bilete av fjellet nesten dagleg, av og til fleire gongar dagen.

– Når ein blir like fascinert kvar gong, då er det noko med det fjellet der.

– Kva er det som er so fascinerande med det?

– Om du spør ein fjellklatrar om det, so ber dei deg berre sjå på fjellet, og det gjer seg sjølv. Spør du ein fotograf, får du same svar, seier Kvalvik.

– Men for folk som ikkje har sett fjellet kan det vel vere vanskeleg å skjøne kvifor folk brukar so mykje tid på å sjå på det i år etter år. Korleis kan ein forklare det?

– Alle har jo eit forhold til sine fjell der dei bur og tykkjer det er det flottaste, men Stetinden er utan like i heile verda.

• Les også: – Noregs nasjonalfjell har blitt en fiasko

Naturen gjev fysiske minner

Men ikkje alle har slikt eit nært forhold til nasjonalfjellet vårt. Og det er jo naturleg. Det vi bryr oss om er jo vårt eige fjell, vår elv, vår skog.

Knausen bak huset du vaks opp har nok betydeleg meir meining for den enn for meg.

– Ein finn slike markørar i landskapet som vert eit symbol på staden, seier Anne Wally Ryan, førsteamanuensis ved fakultet for samfunnsvitskap på Nord universitet.

Ho har forska på korleis omgjevnadane påverkar folk, spesielt korleis naturen set seg i minnet vårt om barndommen vår.

I forskinga på korleis ungar opplevde heimplassen sin, fann ho at dei gjerne fokuserte på minner om naturen.

Desse minna, som ein dannar både som barn og vaksen, vert forsterka om ein gjer noko fysisk. Om ein går tur, fotograferer fjellet eller leikar cowboy i skogen.

– Det gjer nokre sterkare minner og skapar ei tilhøyrsle som er meir kjensleladd enn berre tilknytinga ein har til staden, seier Ryan.

Men denne tilhøyrsla krev ikkje ein 1400 meter dramatisk granittpillar for å dannast.

– Det er fort for at ein tek tak i attraksjonseigenskapane til ein stad, men som sagt so kan det jo vere eit tre eller ei maurtue, ikkje sant, som gjer det spanande å kome att og oppleve ein stad ein kjenner.

Det stygge nasjonalfjellet

«The ugliest mountain I ever saw», sa den røynde og verdskjende fjellklatraren William C. Slingsby om Gudanes ambolt i Stefjorden.

Det kan ha noko å gjere med at han, trass all erfaring, ikkje greidde å nå toppen då han prøvde i 1904.

Men stygt eller ikkje, Stetinden er mektig. I det ein kjem ut av ein tunnel og rundt ein sving på veg nordover, reiser fjellet seg so brått opp av havet at ein nesten kan bli overraska.

Fjellet vart i 2002 kåra til Noregs nasjonalfjell etter ei avstemming i Reiseradioen, av alle plassar. Det som då var Tysfjord kommune brukte 19.000 kroner på å vinne over Snøhetta, Gaustatoppen, Glittertind og Romsdalshorn.

Det har ikkje alle sett pris på i åra etter kåringa.

– Stetinden er eit fantastisk flott fjell, men det er ein bergknaus. Noko nasjonalfjell er det ikkje, sa då redaktør i bladet Friluftsliv Bjørn Andreas Esaissen til NRK i 2014.

– Mange ser jo på det som eit kupp, at nordlendingane slo seg saman slik, seier Westvig i dag og ler.

– Men eg meiner at det fjellet faktisk er verd det. Det er so spektakulært.

Og enn so lenge ser det ut til at Gudenes ambolt framleis vil halde på tittelen som Noregs nasjonalfjell.

Hei!

Har du nokre tankar om fjell eller tips til andre saker eg bør sjå på? Eg er alltid interessert i å høyre kva som interesserer deg.

Eg har tidlegare skrive saker om mellom anna jakta på den forsvunne nobelprisen Hamsun gav til nazistane, korleis det var å stå dagevis i ferjekø på 70-talet og om då Thor Ulve vart bisett til brølet frå eit jagarfly.

Josef Benoni Ness Tveit

Journalist

Send meg en e-post