Linn Skåbers stykke i konflikt med Samuel Becketts etterlatne

Linn Skåber hadde lenge ein draum om å spele stykket «Mens vi ventar på Godot» skrive av Samuel Beckett.

Stykket handlar om to menn som ventar på ein Herr Godot som aldri dukkar opp.

Det skulle vere lettare sagt enn gjort. I testamentet til den avdøde irske forfattaren står det nemleg at kvinner ikkje får lov til å spele mannsrollene.

Skreiv ein alternativ versjon

Derfor tok Skåber pennen i eigne hender og skreiv eit nytt stykke, nemleg «Mens vi ventar på no' Godt».

– For eg antok at sjølv om vi ikkje får lov til å spele stykket, så tenkte eg at det måtte vere lov for jenter å vente på det same gutane ventar på, seier ho i laurdagens episode i «Kåss til kvelds».

– Så eg har skrive det litt til vår tid, og at vi alle ventar på noko, slik som også Samuel Beckett gjorde, fortsett ho.

Hausta god kritikk

Stykket går på Nationaltheatret og har hausta god kritikk.

Gjennom årene har fleire teaterkompani vorte saksøkt for nettopp å ha casta ei kvinne i ei av rollene i verket til Beckett.

I «Kåss til Kvelds» fortel Skåber at også ho har mottatt mails frå folk som ikkje vil at stykket skal spelast.

Ida Margreta Halvorsen, kommunikasjonssjef i Nationaltheatret, bekreftar at Nordiska ApS (som forvaltar rettane til «Mens vi ventar på Godot») har kontakta dei.

– Det kan vere ulike meiningar omkring korleis arven etter store kunstnarar skal bli forvalta, men framsyninga «Mens vi ventar på no’ Godt» er et sjølvstendig verk, seier ho.

Vanleg med klagar

Ifølgje Halvorsen vart Linn Skåber merksam på at ho ikkje kunne spele i «Mens vi ventar på Godot», då dei som forvaltar rettane meiner at ein ikkje skal endre teksten i originalverket. Dette sette i sving inspirasjon til å skape noko sjølv.

I Samuel Becketts verk er det to menn som ventar ... I Skåber sitt verk er det to kvinner som speler hovudrollene.

– Nordiska ApS stiller spørsmål til det dei opplever som likskapar mellom de to verka.

Teatret meiner Skåbers verk er godt innanfor opphavsretts-lovgivinga.

– Det å kommentere på og bli inspirert av eit verk er vanleg i mange kunstartar, og vi meiner vi held oss innanfor lovverket, seier Halvorsen.

Er ueinige

– Vi har ei anna oppfatning til det Nordiska ApS stiller spørsmål ved, og vi har svart dei på kva vi meiner om dei ulike punkta dei har sendt oss, fortset ho.

– Kan du beskrive ordlyden? Har de fått trusselbrev?

– Eg vil ikkje bruke ordet trusselbrev. Eg vil seie at det er god dialog mellom to profesjonelle aktørar.

Grunnidéen er ikkje beskytta

Torger Kielland er førsteamanuensis ved Det juridiske fakultet på Universitetet i Bergen.

Han kan ikkje uttale seg om denne konkrete saka, men han opplyser at på generelt grunnlag er det slik at grunnidéen til eit verk ikkje er beskytta av opphavsretten.

– For at det skal føreliggje eit opphavsrettsinngrep må ein gjengi originale delar av det opphavlege verket. Det kan vere delar av dialogen eller ein variant av den eller vesentlege delar av handlinga, seier Kielland.

Det gjeld også når stykket i seg sjølv er eit nytt åndsverk, men som gjengir delar av det originale stykket.

– Det vil bli sett på som ei bearbeiding der ein må gjere avtale om bruken, seier han.

Viss det nye verket skil seg tilstrekkeleg frå det originale verket slik at det står fram som noko anna, vil det ikkje nødvendigvis føreliggje eit opphavsrettsinngrep.

– Dette kan vere tilfellet viss det nye verket er ein kommentar til det opphavlege verket, for eksempel i form av ein pastisj. Dette gjeld sjølv om ein gjengir delar av originalen, da dette kan vere nødvendig for å skape gjenkjenning hos publikum, påpeiker han.