To år gamle Kia har fått sitt første kull med sju små Labrador retriever-kvalpar. Då eigaren, Heidi Marie Kragerud kjøpte tispa var det med tanke på utstilling og kanskje avl.
Etter kvart ville ho også prøve å sete kvalpar på henne. For med gode avlsliner og resultat på utstillingar, visste ho at Kia ville vere bra å avle på.
Kragerud seier ho er oppteken av at det ho driv med skal vere etisk forsvarleg.
STORT KULL: Kia kom seg raskt igjen etter å ha født sju små kvalpar. Eigaren er ikkje sikker på om dei kjem til å sete kvalpar på henne igjen.
STORT KULL: Kia kom seg raskt igjen etter å ha født sju små kvalpar. Eigaren er ikkje sikker på om dei kjem til å sete kvalpar på henne igjen.
– Det er viktig at vi ikkje overforbruker og gjer noko som skader dyra, seier ho.
Ho samarbeider med ein oppdrettar, som ho har kjøpt fleire hundar av tidlegare. Dei skal formidle vidare kvalpane og følge opp dei nye eigarane.
Det har vore enorm etterspurnad etter kvalp det siste året. Det er langt ifrå alle som er like opptekne av å drive etisk avl. Det seier Dyrebeskyttelsen Noreg, som har fått ei auke av bekymringsmeldingar under pandemien.
Pengar å tene
– Vi får mange bekymringsmeldingar på folk som avlar på for unge tisper. Og dei som avlar veldig tett, altså kull på kull på kull, fortel Roaldset.
Det seier Åshild Roaldset, som er dagleg leiar i Dyrebeskyttelsen Noreg.
Ho seier det er mange som driv avl på hund på ein fin og etisk måte. Men dei får fleire og fleire varslar om dei som ikkje gjer det.
– Det er ein veldig etterspurnad og stor betalingsvilje på hund om dagen. Då blir det freistande å sete kvalpar også på sjuke tisper.
PROBLEMATISK: Åshild Roaldset i Dyrebeskyttelsen Noreg har sett tilfelle der ein set kvalpar på hundar dei veit har kneskålproblem, pusteproblem og anna. – Ein skal vareta dei dyra ein har ansvar for. Å drive rovdrift på tispene vil til sjuande og sist hamne under lovverket vårt, seier ho.
Foto: Håkon SparreEi tispe får vanlegvis løpetid to gonger i året og går drektig i om lag 63 dagar. Ifølge Roaldset bør dei ikkje få kvalpar før dei er fullt utvakse etter rundt halvanna år. Dei bør heller ikkje få kvalpar på kvar løpetid, og maksimum eit kull i året, seier ho.
Men stadig får ho høyre om dei som driv med det ho kallar «rovdrift» på tisper. Ho trur det handlar mykje om pengane.
– Om du sel kvar kvalp til 25 000 skattefritt er det gode pengar å tene på det. Dei som tener mest, dei tener ein million kroner i året på å selje kvalpar, seier Roaldset.
Tal frå Finn.no viser at kvar månad det siste året er det lagt ut mellom 1300 og 1700 annonsar om sal av hund. Og kvar månad har annonsane blitt besøkt godt over 1,2 millionar gonger.
- Les også:
- Les også:
Forskrift om avl på hund
Det er ikkje ulovleg å sete kvalpar på hunden ved kvar løpetid. Men det er ulovleg å avle på hundar som ikkje er friske.
Mattilsynet får også bekymringsmeldingar om dette. Det fortel seniorrådgjevar, Sigrid Engeland på seksjon for dyrevelferd.
Ho vil dele dette med uetisk avl inn i to ulike delar.
– Uetisk avl med rovdrift på tispa, med hensikta å få flest mogleg kvalpar på kortast mogleg tid. Der er hensikta sannsynlegvis å tene mest mogleg pengar, seier ho.
Den andre delen av det er uetisk avl på individ med negative og uønskt genetiske tilstandar.
Mattilsynet har fått i oppdrag frå Landbruks- og matdepartementet å lage ei forskrift. Den skal vere for å motverke uforsvarleg avl på hundar som gir «skadeleg eksteriør». Til dømes handlar det om hundar med korte snutar og pusteproblem.
– Det er viktig at regelverket bidreg til ei endring som betrar dyrevelferda. Slik at eigarar må tenke nøye gjennom kva individ dei brukar i avl, seier Engeland.
Følger diskusjonane
Heidi Marie Kragerud er også bekymra for denne rovdrifta. Ho følger facebooksider om hund og ser at dette temaet blir diskutert for tida.
– Det er blitt ei inntektsbringande verksemd. Vi ser i denne perioden vi er i at prisane har skote i vêret og det er jo urovekkande, seier ho.
Sjølv kjem ho til å tene pengar på å selje Kia sine kvalpar. Ettersom det er oppdrettaren ho samarbeider med som finn eigarar til kvalpane, har ho ikkje merka noko pågang på kvalpane sine sjølv.
KVALPAR: Det var sju kvalpar i det første kullet til Kia. Ho er ein Labrador-retriever og fekk både svarte og gule ungar.
KVALPAR: Det var sju kvalpar i det første kullet til Kia. Ho er ein Labrador-retriever og fekk både svarte og gule ungar.
Og dei følger raseklubben sine rettleiande prisar.
– Vi følger retningslinjene som Norsk Kennel Klub og Norsk retrieverklubb har sett. Vi har ikkje hatt prisstigning på kvalpar som ikkje er i tråd med det raseklubben har sett.
Om Kia skal ha fleire kvalpekull er enno usikkert. Og det blir i så fall ikkje med det første.
– Vi får sjå korleis det blir å trene ho opp og komme i gang igjen. Og vente til kvalpane er undersøkt for HD, AD og andre sjukdommar. Men ikkje på kvar løpetid. Aldri i verda. Det er for raskt. Eg såg kor slitsamt det var å gå drektig, seier ho.
