Ei snau veke etter at Sp-leiar Trygve Slagsvold Vedum fekk budsjettforslaget frå Støre-regjeringa i hende og mista det i ein spontan reaksjon i vandrehallen, har Senterpartiet samla seg om eit trebeint ultimatum.
Om Arbeidarpartiet ønsker å få Senterpartiet til forhandlingsbordet, må Støre først vise anger og levere på følgande:
- Gratis ferje på utvalde samband i Distrikts-Noreg
- «Gjenoppretting» av studielån-slettinga i kommunane med nest høgast «provins-skår»
- At tidsavgrensinga på gjeldssletteordninga (tre år) blir fjerna
– Det er eit utvitydig ultimatum. Det blir ikkje nokon forhandlingar før dette er retta opp i, seier Vedum.
Den politiske logikken bak krava handlar om at partiet ikkje «bruker opp» forhandlingskort om dei innkasserer desse sigrane allereie før partane set seg ved forhandlingsbordet.
Senterpartiets leder Trygve Slagsvold Vedum forlater stortingssalen under finansminister Jens Stoltenbergs tale.
Foto: Ismail Burak Akkan / NRK– Senterpartiet skal ikkje bruke politisk kapital på å tvinge Arbeidarpartiet tilbake til eit standpunkt dei sjølv gjekk til val på, seier Leidulf Gloppestad, nestleiar i Sogn og Fjordane Senterparti.
I tillegg til at statsministeren må rette opp i tre «synder», føreskriv Vedum følgande botsøving til Jonas Gahr Støre:
Ei offentleg orsaking til veljarane for å ha «tjuvlånt» kleda til Senterpartiet under valkampen.
– Statsministeren skal sjølvsagt beklage
Jonas Gahr Støre har allereie bede om unnskyldning for ein konkret uttale til avisa Øyposten der han garanterer for at ordninga med gratisferje vil halde fram med han ved roret.
Intervjuet blei gjort fleire dagar etter at statsbudsjettet for 2026 blei vedtatt på ein regjeringskonferanse med alle statsrådane til stades (21. august).
Det nye er at Vedum vil ha ei unnskyldning som er retta til veljarane.
– Statsministeren skal sjølvsagt beklage, seier Vedum.
Vedum meiner det er ironisk at regjeringa i sommar lanserte ein kampanje for å hindre «desinformasjon som kan svekkje den offentlege samtalen og undergrave tilliten i det norske samfunnet».
Foto: Ismail Burak Akkan / NRKIfølge fleire i Senterpartiet har regjeringspartiet segla under eit (altfor) distriktsvennleg flagg i valkampen, og forsynt seg av Senterpartiet sitt grunnfjell.
Vedum meiner det er ironisk at regjeringa i sommar lanserte ein kampanje for å hindre «desinformasjon som kan svekkje den offentlege samtalen og undergrave tilliten i det norske samfunnet».
– Men enda viktigare er det at han held ord og ryddar opp. Da kan han igjen sjå folk i auga.
- CECILIE BERGAN STUEDAL
Aleksander Øren Heen, Senterpartiet
Ap sitt kutt i alt av distriktspolitiske satsingar er eit hån mot oss som bur i distrikta, og langt ifrå bodskapen om trygg og føreseieleg styring. I valkampen var det ikkje måte på kor stolte Ap-representantane var over sletting av studiegjeld og billigare ferjer. Eg trur alle no ser at det var lånte klede dei flotta seg i.
- Tariq Alisubh
Tomas Iver Hallem (Sp), fylkesordførar i Trøndelag
Når Ap gjer så fiendtlege handlingar, kan vi gå i dialog med dei andre partia for å sjå om det er mogleg å få støtte i viktige saker. Sp står på eigne bein og bør ta dei nødvendige stega bort frå regjeringa Støre. Kanskje det vil bidra til at mindretalsregjeringa frå Ap skjønner sårbarheita si.
- Mats Rønning / NRK
Jonas Gahr Støre (Ap), statsminister
Vi har sagt ting i valkampen som ikkje stemmer med budsjettet. Det har eg funne nødvendig å beklage. Vi har ikkje ønska å føre nokon bak lyset.
- Mats Rønning / NRK
Trond Giske, stortingsrepresentant for Arbeidarpartiet
– Når vi gav så klare løfter i valkampen, må vi innfri dei i budsjettet.
– Korleis vil du beskrive det som har skjedd? Er det løftebrot, løgn eller berre ein feil?
– Eg har ikkje noko behov for å karakterisere. Det viktigaste er at vi held løfta frå valkampen. Det gir oss truverd også når vi skal inn i nye valkampar,
- Marius André Jenssen Stenberg / NRK
Ingrid Ovidie Rangønes (Ap), ordførar i Averøy
Vi er valt inn av folket. Det er folket som er vår arbeidsgivar. Vi skal ikkje bløffe eller lyge til våre veljarar. Det er så enkelt som det. Så dette syntest eg ikkje kledde Arbeidarpartiet i det hele tatt.
- Ingeborg Grindheim Slinde
Andreas Wiese (Sp), ordførar i Luster
Eg stiller meg fullt og heilt bak det Gloppestad seier. Senterpartiet skal ikkje bruke politisk kapital på å tvinge Arbeidarpartiet tilbake til eit standpunkt dei sjølv gjekk til val på.
- Gorm Kallestad / NRK
Erna Solberg, leiar i Høgre
Eg har alltid vegra meg for å ta i bruk ordet «løgn» om noko andre politikarar har sagt, men i dette tilfellet er det einaste rette ord.
- Tale Hauso
Mette Heidi Bergsvåg Ekrheim (Sp), ordførar i Etne
Eg støttar Vedum i dette. Dette har vore heilt tydeleg frå Ap si side at dei støtta, og dei har faktisk sjølv brukt det som argument i valkampen. Det å få unge til å busetje seg i distriktskommunar er avgjerande for livskraftige kommunar i heile landet, studielån-slettinga er avgjerande for dette.
– Stygt og uakseptabelt i norsk politikk
Bak Sp-leiaren er andre stemmer i partiet om mogleg enda meir uforsonlege.
Ifølge fylkesordførar i Trøndelag, Tomas Iver Hallem (Sp), har handteringa av studielån-saka gjort uoppretteleg skade på forholdet mellom Arbeidarpartiet og Senterpartiet.
«Nå har tida kommen til å gå vidare», skriv han i eit lesarbrev som står på trykk i Trønder-Avisa og Adresseavisen:
– Å først love gratis ferje og nedskriving av studiegjeld i valkampen – og på dette grunnlaget tiltrekke seg veljarar – for deretter å planlegge kutt i dei same løfta, er både stygt og uakseptabelt i norsk politikk. Det er unorsk, fortset han.
Senterpartiet har historisk sett hatt ein fot på verdikonservativ side, og blei prøvd lokka over midtstreken i slutten av september.
– Eg meiner Senterpartiet tilhøyrer den borgarlege fløya, basert på grunnverdiane deira, sa Mahmoud Farahmand (H) til NRK.
Ap-nestleiar Jan Christian Vestre sa til NRK søndag at dei tar tilbakemeldingane frå både Ap-ordførarar og Senterpartiet på alvor – og at dei ønsker å finne ei løysing på sakene i (ikkje før, jou. anm.) budsjettforhandlingane.
Måndag formiddag gjentar Støre det same – at eventuelle innrømmingar høyrer heime i budsjettforhandlingane, ikkje i forkant:
– Vi har lagt fram eit budsjett vi meiner viser situasjonen Noreg står i. No ligg det i Stortinget. Vi skal møte dei andre partia med respekt. vi forhandlar ikkje med eitt og eitt parti i forkant. Slik er ein ansvarleg budsjettprosess, og der kan vi finne løysingar.
Presisering: I den første publiserte utgåva av denne saka heitte det at Vedum fremja eit «firebeint ultimatum». Etter publisering presiserte Sp at unnskyldningskravet ikkje er absolutt på linje med dei tre andre krava, og at unnskyldninga er meir for eit tilleggsønske å rekne. Firebeint ultimatum blei derfor justert til trebeint ultimatum.
Støre og Vestre meiner at eventuelle innrømmingar høyrer heime i budsjettforhandlingane, ikkje i forkant.
Foto: Cornelius Poppe / NTB
