Avinor i «anstrengt» økonomisk situasjon dei neste åra

Den nye kvartalsrapporten til Avinor viser at selskapet er i pengeknipe.

– Den økonomiske situasjonen vil vere anstrengt dei næraste åra, også med dei tiltaka som no skisserast, seier konsernsjef Abraham Foss i ei pressemelding.

I rapporten går det fram at inntektene aukar, men ikkje nok.

– Den geopolitiske og økonomiske utviklinga i verda gir også auka usikkerheit, seier Foss.

NRK har forsøkt å kontakte konsernsjef Abraham Foss. Selskapet opplyser at Foss er i Asia og ikkje kan svare på førespurnader frå media tysdag.

I ein e-post skriv konserndirektør for strategi og verksemdsstyring, Petter Johannessen, at Avinor ikkje ber om meir pengar frå staten.

– Avinor treng ikkje hjelp til å oppretthalde aktivitet og betale gjeld. Avinor har ei velfungerande drift, god likviditet og eit godt forhold til nasjonale og internasjonale finansinstitusjonar. Men det er likevel viktig å sikre at staten vedgår at den infrastrukturen for norsk luftfart som Avinor forvaltar, berre kan drivast innanfor ei ramme som er finansielt forsvarleg på lengre sikt, skriv Johannessen.

Vil ikkje legge ned flyplassar

Regjeringa har vore opne om at den førebelse handsrekkinga i form av auka flyplassavgifter ikkje er tilstrekkeleg til å få selskapet opp frå kneståande.

Ifølgje samferdselsminister Jon-Ivar Nygård har Avinor «synleggjort» at færre flyplassar kan vere eit sparetiltak.

Statsråden har kvittert med at det å leggje ned flyplassar ikkje er aktuelt.

Likevel er det teikn til at presset mot flyplasstrukturen aukar.

I Bergensavisen ironiserer kommentator Svein Tore Havre over at «grisgrendte» Sogn og Fjordane, med sine 110.000 innbyggjarar, har fire flyplassar på «kvart nes og kvar ås».

– Fire flyplassar med ruter til to destinasjonar til ein skyhøg pris for skattebetalarane er inga berekraftig løysing, skriv han.

– Vi kjem til å passe på med argusauge

Pengeknipa til Avinor starta då flytrafikken kollapsa under korona-nedstenginga.

Avinor la til grunn at flytrafikken ville ta seg opp igjen, men i staden er det teikn til at pandemien har skapt varige endringar i reisemønsteret. Særleg blant forretningsreisande.

Ifylgje E24 var Avinor difor berre dagar unna «finansiell kollaps» då regjeringa stilte med 200 millionar kroner i «naudhjelp» tidlegare i november.

Pengeknipa til Avinor er til politisk sjenanse for Støre-regjeringa som i Hurdalsplattforma (2021) lova å «halde oppe og vidareutvikle dagens lufthamnstruktur».

– Eg er ikkje uroleg for at Førde lufthamn vert lagd ned, men vi kjem til å passe på med argusauge, seier Jenny Følling (Sp), som er ordførar i Sunnfjord.

Ordførar-kollega i Gloppen, Arnar Kvernevik (Ap), trur kortbanenettet står framfor «ein gullalder».

I den nye nasjonale luftfartsstrategien heiter det at Noreg skal vere eit føregangsland for elfly, og at dei første elflya skal fasast inn på FOT-rutene frå 2028–2029.

– Om lokalsamfunna skal lukkast, er det viktig å ha tilgang til eit effektivt og spreidd flyrutetilbod, seier Kvernevik.

– Det er spinnvilt at vi skal vere avhengige av framleis vekst i flytrafikken

Andre spør om det er rett at Avinor skal vere eit distriktspolitisk instrument.

– Heile Avinor-modellen er moden for ein revisjon, skriv Aftenposten på leiarplass.

«Sal av avgiftsfri sprit til utanlandsreisande blir nødvendig for å halde oppe flyplassar i grisgrendte strøk. Dette er absurd», skriv dei.

Naturvernforbundet meiner dagens finansieringsordning «konstruerer ein konflikt mellom miljøomsyn og distriktspolitikk».

– Det er spinnvilt at drifta av småflyplassane i distrikta skal vere avhengige av framleis vekst i flytrafikken, seier Pernille Bonnevie Hansen, som er nestleiar i Naturvernforbundet.

Ho kallar det eit paradoks at regjeringa har sett seg i ein posisjon der dei håpar på trafikkvekst av distriktspolitiske omsyn.

– Vi forureinar allereie dobbelt så mykje som svenskar, franskmenn og tyskarar med flyreisene våre. Å gjere seg avhengig av vekst, er stikk i strid med klimamåla våre.

Ho legg til:

– Eit openbert steg er at staten finansierer distriktsflyplassane direkte, ikkje gjennom ein vekst vi ikkje har rom for.

– Heile den norske flyplassmodellen er i spel

Sist fredag presenterte Framstegspartiet sitt alternative budsjett for 2024.

Der foreslår dei å fjerne flypassasjeravgifta og å reversere «det smålege kutta i taxfreekvoten». Kuttet i taxfree-ordninga skal ha kosta Avinor 236 millionar kroner.

– Det er dramatisk at heile den norske flyplassmodellen er i spel, seier Frp-representant Morten Stordalen til NRK.

– Regjeringa kan betre økonomien til Avinor med eit pennestrøk om dei innfører den gamle taxfree-ordninga.